Kategori : ELEKTRÄ°K ENERJÄ°SÄ°, ENERJÄ° GÃœNDEMÄ° - Tarih : 25 AÄŸustos 2019
Türkiye elektrik sistemi, Türkiye’nin en büyük makinesidir. Birbirine bağlı onbinlerce tesis ve senkron çalışması ile, sizin ne zaman, ne kadar, ne tüketmek istediğinizi bilmeden, her türlü tüketiminize anında cevap verebilen bir sistemdir. Pek çok kişi bu büyük makinenin ne kadar büyük olduğunu, sadece yenileme için bile ne kadar harcama yapılması gerektiğini bilmemektedir. Belki bilmesi de gerekmeyebilir. Fakat Türkiye elektrik sistemi Türkiye’nin en büyük sanayi tesisi, en büyük makinesi ve en hayati altyapısıdır. Düğmeye her bastığımızda sadece elektrik bedelini düşünüyorsak, bu dev altyapıyı 
ayakta tutmanın maliyetini de düşünmemiz gerekiyor.
EPDK elektrik sektörü raporundan altyapı ve istihdam verileri kapsamındaki değerlerle birlikte TEİAŞ ve dağıtım şirketlerinde yıllık yatırım miktarı ve piyasa yatırımlarına bakılmıştır. Toplam sektör büyüklüğü çıkarılırken tüketilen elektrik tarafında ise ortalama bir kWh için kullanılan ortalama altyapı yatırımı çıkarıldı.
Türkiye elektrik sektöründe toplam üretim ve altyapı yatırımlarının büyüklüğü aşağıda verilmiş olup, istihdam rakamlarında EPDK verileri ve sektör kaynakları kullanılmıştır.
Şekil-1. Türkiye elektrik sektör büyüklüğü
Hatların yüksek ve düşük gerilim veya havai, yeraltı hattı olması çok farkeder. Fakat hesaplama yaparken ortalama 1 kWh için bunlar aynı kabul edilmiştir. Dolayısıyla birbiri ile toplanmıştır.
Tablo-1. Türkiye elektrik sistemi toplam büyüklükleri ve eskime sürelerine göre her yıl gereken yatırım miktarı
| Türkiye elektrik sistemi toplam büyüklükleri | Eskime sürelerine göre her yıl gereken yatırım miktarı | |||
| Toplam hat | 1.194.835.000,00 | metre | 23.896.700 | metre |
| Toplam trafo gücü | 348.280.000 | kVA | 13.931.200 | kVA |
| Toplam trafo | 452.991 | adet | 18.120 | adet |
| Toplam kurulu güç | 89.000 | Üretim MW | 2.967 | Üretim MW |
Türkiye elektrik sisteminde sadece yenileme için bile milyarlarca TL yatırım gerekmektedir.
Hiç elektrik üretilip tüketilmese bile sadece sistemi ayakta tutmak için, en az 24.000 km yeni hat, 14.000 MVA yeni trafo ve 18120 adet trafo yenilenmesi gerekir.
Yani sadece 1 kWh elektrik tüketmemizi, hem de canımızın istediği zaman tüketmemizi sağlamak için 600 milyar TL’nin üzerinde bir altyapıyı ayakta tutmak, bunu her yıl yenilemek ve her an da takip edip müdahale etmek gerekmektedir.
Türkiye’de her saat tüketilen her 1 kWh için ortalama:
– 2,6 kW’lık bir üretim altyapısı,
– 35,4 metre kablo,
– 10,3 kVA trafo gücü kurulmuÅŸtur.
Elektriğin çok basit bir arayüzü vardır: Priz ve kablo gibi. Ama arka planda Türkiye’nin en büyük makinesinde, en büyük altyapısında 7/24, kar kış demeden yenileyen, müdahale eden ve yeni yatırım yapan büyük bir mühendislik emeği yatmaktadır.
Bir kettle’ı açıp da 1 kWh tükettiÄŸimiz zaman aklımıza sadece Keban’daki elektrik gelebilir. Fakat Keban’dan elektriÄŸi kendimiz alıp gelmiyoruz. Kar-buz demeden binlerce kilometrelik elektron yolculuÄŸunu sürekli çalışır tutmak kolay iÅŸ deÄŸildir. Bunun arkasında büyük bir insan gücü ve altyapı var. Bu altyapı olmadan elektriÄŸin hiçbir deÄŸeri olmazdı. Åžebeke elektriÄŸi jeneratör ile elektrik üretmekten kat kat daha ucuza gelmektedir. Türkiye’nin bu en büyük makinesini, yani Türkiye elektrik ÅŸebekesini ve onun çalışanlarını, emeklerini doÄŸru anlamak, haklarını teslim etmek zor olmasa gerek…
