Kategori : DOĞALGAZ ENERJİSİ, ELEKTRİK ENERJİSİ, ENERJİ GÜNDEMİ, ENERJİ VERİMLİLİĞİ, GÜNEŞ ENERJİSİ, PETROL ve AKARYAKIT SEKTÖRÜ, RÜZGAR ENERJİSİ & RES - Tarih : 11 Aralık 2023
TSKB Enerji Çalışma Grubu, enerji sektörüyle ilgili her yıl kamuoyuyla paylaştığı “Enerji Görünümü” raporunun 2023 sayısını yayınladı. Ekonomiye etkileri, küresel jeopolitik ilişkiler ve çevreyle doğrudan ilişkisi nedeniyle kritik önem taşıyan enerji sektörünün mercek altına alındığı “Enerji Görünümü 2023” başlıklı rapor, enerji piyasasında öne çıkan belirleyici trendleri kapsamlı bir analizle değerlendiriyor. Raporda tüm enerji alt sektörleriyle birlikte global yeşil dönüşüm hedeflerinde öne çıkan yenilenebilir enerji, enerji verimliliği ve iklim başlıkları ayrıntılı şekilde ele alınıyor.
TSKB Enerji Çalışma Grubu, Türkiye enerji sektörüne ilişkin son beş yıldır düzenli olarak yayınladığı ve her yıl merakla beklenen raporunu 2023 yılında yeni bir yaklaşımla hazırladı. Son dönem gelişmelerine ağırlık verilen raporda, enerji sektörünün tüm alt bileşenleri detaylı bir şekilde analiz ediliyor.
TSKB Enerji Çalışma Grubu Başkanı ve Escarus Genel Müdürü Dr. Kubilay Kavak, rapor hakkında şu değerlendirmede bulundu: “Enerji Görünümü 2023 raporumuzda alt sektörler bazında öne çıkan dinamikleri güçlü şekilde ortaya koyduk. Pek çok alanla direkt ilişki içinde olan enerji sektörünü makroekonomik görünüm, mevzuat gelişmeleri, politika faktörleri, sektörel eğilimler, fiyat dalgalanmaları ve teknolojik inovasyon odaklarıyla ele aldık. TSKB Enerji Çalışma Grubu’nda farklı disiplinlerden gelen üyelerimizin titiz katkılarıyla, geniş bir spektrumda ve analizlerin birbirini beslediği bir yaklaşımla hazırladığımız bu raporun, karar vericilere sektörle ilgili nitelikli bir perspektif sunacağını umuyoruz.”
“TSKB Enerji Görünümü 2023” raporundan öne çıkan başlıklar:
Küresel Emtia Fiyatlarındaki Artış
Fosil yakıtlardan petrol ve doğal gazın neredeyse tamamını ithal eden bir ülke olan Türkiye’nin bu kaynaklar özelindeki bağımlılığı, küresel piyasalardaki fiyat artışlarından doğrudan etkilenmesine yol açıyor. Enerjide dışa bağımlılığı azaltmak ve cari açıktaki kırılganlığı önlemek amacıyla, Türkiye’nin düşük karbonlu enerji dönüşümüne duyduğu ihtiyaç kritik bir önem taşıyor.
Düşük Karbonlu Enerji Dönüşümünde Elektrik Depolama Sistemlerinin Rolü
Türkiye’nin yenilenebilir enerji potansiyeli, düşük karbonlu enerji dönüşümünde bir kaldıraç olma özelliğine sahip. Yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik sistemine entegrasyonu konusunda, son iki yılda elektrik depolama odağıyla yapılan mevzuat düzenlemelerinin Türkiye’nin düşük karbonlu enerji dönüşümüne hız kazandırması bekleniyor. Elektrik depolama sistemleri, sistemin esnekliğinin ve şebeke performansının bir üst noktaya taşınması açısından da önemli bir faktör. Türkiye Ulusal Enerji Planı’nda, sistemdeki batarya depolaması kapasitesine dair de hedef belirlendi. Bu doğrultuda, sistemdeki batarya depolama kapasitesinin 2035 yılında 7,5 GW’a ulaşacağı öngörülüyor.
Elektrik Fiyat Gelişimi
Türkiye’de elektrik piyasasında maliyet oluşumu, doğal gaz ve ithal kömür santrallerinin elektrik fiyatı üzerindeki belirleyici etkisi nedeniyle doğal gaz ve ithal kömür fiyatlarındaki değişikliklerle yakın ilişki gösteriyor. Enerji Piyasaları İşletim A.Ş. (EPİAŞ) verilerine göre, 2021’in Aralık ayında aylık ortalamada 1.008,6 TL/MWh kaydedilen PTF, 2022 yılını 3.724,4 TL/MWh ile kapattı. 2023 yılına 3.400 TL/MWh seviyelerinde başlayan aylık ortalama PTF, iklim şartlarının da elverişli gitmesiyle kademeli olarak azaldı ve haziran ayında 1.623,9 TL/MWh olarak kaydedildi. Hazirandan sonra artış görülse de ekim ortalaması 2.250,0 TL/MWh seviyesinin altında kaldı.
Doğal Gaz Tüketiminde Kademeli Azalma Beklentisi
Kısa ve orta vadede doğal gaz tüketim miktarında artış beklenmesine rağmen, Türkiye Ulusal Enerji Planı’na göre, 2020 yılında birincil enerji tüketiminde yüzde 27 olan doğal gaz payının 2025 yılında yüzde 24,2’ye, 2030 yılında yüzde 23,9’a ve 2035 yılında yüzde 22,5’e gerilemesi bekleniyor.
Enerji Tüketiminde Petrolün Rolü
Petrol ve petrol ürünlerinin Türkiye birincil enerji tüketimindeki payının yıllar geçtikçe kademeli olarak azalması bekleniyor. Türkiye Ulusal Enerji Planı’na göre, 2020 yılında birincil enerji tüketimindeki payı yüzde 28,7 olan petrolün payının 2025 yılında yüzde 28,5’e, 2030 yılında yüzde 27,5’e ve 2035 yılında yüzde 26,5’e gerilemesi amaçlanıyor.
Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması (YEKDEM)
2023 Mayıs’ında yenilenebilir enerji santralleri için TL bazlı fiyatların eskalasyon modeli yabancı para lehine güncellenerek, dolar bazında tavan ve taban fiyat getirildi. Santrallerin bu fiyatlardan yararlanma sürelerinde ise değişikliğe gidildi. YEKDEM-3 diye adlandırılabilecek bu yeni YEKDEM’de, 01.07.2021’den 31.12.2025’e kadar işletmeye girecek Yenilenebilir Enerji Kaynağı (YEK) belgeli üretim tesisleri için belirlenen fiyatlar, kaynak bazında olmak üzere aylık dönemler halinde yüzde 60 yabancı paraya (euro ve dolar), yüzde 40 fiyat gelişmelerine (üretici fiyat endeksi ve tüketici fiyat endeksi) endeksli olarak güncellendi.
Enerji Verimliliği
01 Kasım 2023 tarih ve 32356 (mükerrer) sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan ve 2024-2028 dönemini kapsayan 12. Kalkınma Planı’nda, yeşil dönüşüm, enerji arz güvenliğinin sağlanmasına yönelik çalışmalar, küresel gelişmelerin Türkiye’ye yansıması gibi başlıklar altında enerji verimliliği vurgusu yapılıyor. Enerji verimliliğinin, etkin maliyet yönetimiyle enerji talebinin azaltılması ve arz güvenliğinin sağlanması gibi katkılar sunarak 2053 Net Sıfır Emisyon Hedefi’ne ulaşmada büyük bir rol oynayacağı ifade ediliyor. Planda enerji verimliliğiyle doğrudan ilişkili olan sanayide yeşil dönüşüm, sürdürülebilir tarım ve ulaşım, döngüsel ekonomi ile yeşil altyapı ve şehir planlaması gibi alanlarda yatırımların hızlanmasının beklendiği belirtiliyor.
Türkiye’deki İklim Gelişmeleri
Türkiye’de İklim Değişikliği Kanunu taslağının hazırlanması konusunda önemli adımlar atılıyor. Ülkemizde henüz karbon fiyatlandırması uygulanmadığı için AB Sınırda Karbon Düzenlemesi’nin getirebileceği potansiyel maliyetleri hafifletebilmek amacıyla Ulusal Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) üzerine çalışmalar yürütülüyor.
İlgili Rapora https://www.tskb.com.tr/uploads/file/enerji-gorunumu-2023.pdf linki üzerinden ulaşabilirsiniz.
