Kategori : DOĞALGAZ ENERJİSİ, ENERJİ GÜNDEMİ - Tarih : 21 Nisan 2014
Rusya şirketleri, ihracat ödemelerinde dolardan vazgeçme ve ruble ödemelerine olası geçiş olasılığını daha aktif şekilde tartışıyor. Her şeyden önce söz konusu, büyük petrol ve doğalgaz ihracatçıları. Böyle bir geçiş idesi artık yeni değil. Daha 2007 yılında Rus petrolünün rubleyle satılması olasılığından çok söz edilmişti. Hatta 2008’de ticaret operasyonlarında ulusal dövizlerin kullanılması hakkında Rus-Çin görüşmeleri bile yapıldı. Sözü edilen görüşmeleri takiben “Rosneft” ve CNPC, petrol sevkiyatı sırasında dolar yerine yavaşça ruble kullanmaya başladılar.
Ama bugün söz konusu ise, aralarında Rus gaz devi “Gazprom”un da olduğu büyük sayıda şirketlerin katılımıyla olası büyük kapsamlı geçiş oluyor. Her şey, bundan bir ay 
önce yapılan Rusya maliye bakanı Aleksey Ulükayev’in açıklamasıyla başladı. Rusya bakanı, önceden uğraştıkları hatları çalıştırarak mükemmelleştirmek, yani ulusal dövizle hesap yapan ülkeler ile ticaret hacmini arttırmak gereğine işaret etti ve rubleyle ticarete geçiş için somut yönlerin örneklerini verdi. Bakan, Çin, Hindistan ve Türkiye ile ilişkilerde neden ödemelerin dolarla yapıldığını soruyor ve kendisi şu yanıtı veriyor: enerji ve başka alanlar da içinde ödemeler ulusal dövizlerle yapılmalı, diyor.
Rusya şirketleri, bakanın bu açıklamasını dikkatsiz bırakmadı ve artık nisan ayının başlarında “Gazprom”, yabancı ortaklarına gaz için ödemelerin rubleyle yapmayı teklif etti. “Gazprom”un temsilcisi Sergey Kupriyanov, şirketin yurtdışındaki müteahhitler ile ödemede Rus dövizinin daha aktif olarak kullanılması üzerinde çalışıldığını açıkladı. Enerji Kalkınma Fonunun müdürü Sergey Pikin, ihracat ödemelerinde rubleye geçişin gerçekleştirilmesi açısından çetin bir süreç olduğunu, bununla birlikte proje katılımcısı ülkeler için çok elverişli olduğunu sanıyor. Sözü edilen satışlar, aralarında iyi mal mübadelesinin olduğu ülkeler için geçerlidir. Örneğin, Rusya ve Türkiye arasında mal mübadelesi yüksek, Rusya ve AB, Rusya ve Çin arasında da büyüktür. Bu yönlerde geçiş çok olası. Kaydetmek gerek ki, bu sistemde Ruble ve Yuan’dan başka, Türk Lirasının kullanılması için engel yok.
Rusya ve Türkiye, ticaret operasyonlarında ulusal dövizlerin kullanılması hakkındaki görüşmeleri çoktan sürdürüyor. İki ülkenin memurları, böyle tür ticaretin üstünlüklerine ilişkin düzenli olarak açıklamalarda bulunuyor. Pratikte ise, günümüze kadar ulusal dövizlerin kullanılmasıyla büyük bir ticaret sözleşmesinin gerçekleştirilmesine tanık olmadık. Türkiye ile enerji sözleşmeleri yapılırken dolar yerine rublenin kullanılmasına geçiş, Türk ekinomisi için elverişli olacak. 21.Yüzyıl Türkiye Enstitüsü enerji güvenliği eksperi Tuğçe Varol Sevim şunları anlattı.
Türkiye’de bilindiği gibi Dolar son derece dengesiz yükselişler ve inişler gösterebiliyor. Eğer ki sabit bir Ruble kurundan anlaşılacak olursa ki çok net sabit bir kurdan anlaşma yapılacağını zan etmiyorum, mutlaka bazı limitler konulur, bu Türk ekonomisi için çok daha avantajlı bir durum olur. Örneğin, rakamsal bir örnek vermek gerekirse, Türkiye doğal gazını diyelim 440 dolardan alıyor. Türkiye içinde Lira’nın değer kaybetmesiyle birlikte 440 doların Türkiye bütçesine olan ağırlığı de artıyor, dolayısıyla borcu da artıyor. Ama eğer bu sabit bir Ruble üzerinden anlaşılacak olursa Ruble ile Türk Lirası arasındaki değişkenlik Dolar kadar fazla olmadığı için Türkiye açısından ödeme kolaylığı açısından büyük bir avantaj olacak.
Türkiye’de Rusya “Gazprom” şirketi birden birkaç şirketle işbirliği yapıyor. Doğal gazın başlıca hacmini ülkeye BOTAŞ şirketi sağlıyor. Bununla birlikte, birden dört özel Türk enerji şirketi Rus gazını “Mavi Akım” gaz boru hattıyla alıyor. Tuğçe Varol Sevim, “Gazprom”un ihracat ödemelerinde Rubleye geçişini asıl özel şirketlerle işbirliğinde başlatması olasılığına işaret etti.
Özel şirketler iç piyasaya gazı satıkları zaman Türk Lirasıyla ödeme alıyorlar, faturalarını Türk Lirasıyla topluyorlar. Aslında devlet şirketinin karşısında özel şirketler çok daha kritik durumda. Çünkü devlet şirketi BOTAŞ ne de olsa devlet şirketi ve karşılayabilecek bir kriz durumda devlet bütçesinden kapanır. Ama özel şirketler için son bir yıldaki dolardaki 1.90’lardan 2.20lere kadar inişler çıkışlar zorluklara neden oldu. Evet bugüne kadar Ruble ile bu özel şirketler hiç iş yapmadı. Ama unutmayalım ki çok büyük bir Rus şirketi Türk bankacılık sistemine giriş yaptı. ‘Sberbank’ ‘Denizbankı’ satın aldı. Eğerki Rus şirketleri artık enerji faturalarını ‘biz Ruble olarak talep ediyoruz’ derse bence Ruble Türk Lirası karşılıklı çalışması için mutlaka Denizbank anahtar olacak.
Yazının Devamı İçin TIKLAYIN>>
Kaynak: Rusya’nın Sesi
