Kategori : DOĞALGAZ ENERJİSİ, ENERJİ GÜNDEMİ - Tarih : 23 Ekim 2014
AB, Rusya ve Ukrayna arasında süren üçlü görüşmeler kapsamında salı günü Brüksel’de bir toplantı daha gerçekleştirildi. Görüşmeler sonucunda anlaşma sağlanamadıysa da, taraflar Ukrayna’nın doğalgazı ön ödemeli olarak alması ve borç bakiyesini ödemesi hususunda ve Ekim-Mart dönemi için geçerli olmak üzere 385 dolar fiyat üzerinde mutabık kaldılar. Ancak Ukrayna’nın ön
ödeme yapabilmesi için gerekli olan finansmanın nasıl sağlanacağı ve sözleşmenin biçimi gibi sorunlar halen çözüm bekliyor.
Görüşmelerde bir sonraki tur 29 Ekim Çarşamba günü gerçekleştirilecek.
Görüşmelerin ardından Avrupa Enerji Komisyoneri Günther Öttinger ile Rusya ve Ukrayna Enerji Bakanları Aleksandr Novak ve Yuri Prodan tarafından bir basın toplantısı düzenlendi. Toplantıda dile getirilen görüşler:
AVRUPA ENERJİ KOMİSYONERİ ÖTTİNGER
o Taraflar Ekim 2014- Mart 2015 dönemi için geçerli fiyat olarak bin metreküp başına 385 dolar üzerinde anlaştılar. Rus tarafı bu fiyatın tek taraflı olarak değiştirilemeyeceğine dair güvence verdi.
o Al ya da öde zorunluluğu uygulanmayacak. Ukrayna ne kadar doğalgaza ihtiyacı olduğuna karar verip ön ödemeli olarak alacak. Ukrayna doğalgaz faturasını peşin ödeyecek.
o Ukrayna’nın bütçe durumunun iyice incelenmesinin ardından yıl sonuna dek 4 milyar metreküp doğalgaz akışı sağlanması gerekiyor. Ön ödemenin her türlü tedarik için ön koşul olmasını kabul etmek durumundayız.
o 4 milyar metreküp için ödeme henüz garanti edilemiyor. Ukrayna ve AB bu mesele ile ilgili görüşmelerini beş işgünü içinde sonuçlandıracak.
o Ödenmemiş faturalar: Naftogaz’ın 268 dolarlık fiyat üzerinden hesaplanan 3,1 milyar dolarlık borcunu ödemesi gerekiyor. Avrupa Komisyonu, Ukrayna’nın borcunu ödemesi için AB’nin ilave fon temin edebileceğine dair güvence veremiyor.
o Sipariş edilebilecek gazın miktarını belirlemek için Naftogaz ile Ukrayna nakdi denetime girecek, IMF’ye danışılacak ve bugüne dek planlanan ve bundan sonra planlanacak olan AB mali programları göz önünde bulundurulacak.
o Avrupa Komisyonu iki paralel bağlayıcı anlaşmaya ilişkin olarak iki taslak hazırladı. Biri ülkelerin bakanları arasındaki siyasi anlaşma, diğeri de şirket yöneticileri arasındaki ticari sözleşme olmak üzere iki sözleşme imzalanacak.
o Görüşmelerde bir sonraki tur önümüzdeki hafta Çarşamba günü gerçekleştirilecek. O turda anlaşmaya varmayı amaçlıyoruz. Böylece bu kış için doğalgaz arz güvenliğini sağlamayı bekliyoruz.
o Bir anlaşmaya varılmasa dahi uzun dönemli ticari ilişkilerimiz ve ortaklarımıza karşı sözleşmelerden kaynaklanan yükümlülüklerimiz söz konusu.
o Engellerden biri, Ukrayna’nın altı aydır doğalgaz faturalarını ödememiş olması. Ukrayna’nın ayrıca doğalgaz güvenliğine ilişkin kaygıları var; bu da doğalgaz transit geçişini etkileyebilir.
RUSYA ENERJİ BAKANI ALEKSANDR NOVAK
o Tartışılması gereken en önemli nokta Ukrayna’nın alacağı doğalgaza karşılık ön ödeme yapabilmesi için nakit açığını nasıl kapatacağı.
o Ukrayna’nın borcu halen 5,3 milyar dolar. Bunun 3,1 milyar doları bu yıl ödenecek. (Kasım-Aralık 2013 dönemine ait borcun karşılığı olan) 1,451 milyar doların ise Ekim 2014 içinde doğalgaz tedariki başlamadan ödenmesi gerekiyor. 1,6 milyar dolarlık bakiye ise 2014 sonuna dek ödenecek. Bu rakam, Rusya’nın Ukrayna’ya tedarik edeceği 4 milyar metreküp doğalgazın 385 dolar üzerinden hesaplanan bedeli. Ön ödemeli mevcut doğalgaz tedarik için, Ukrayna’nın 2 milyar metreküpe ihtiyacı olacak. Bu da 770 milyon dolar tutuyor.
o Ukrayna 3,1 milyar dolarları olduğunu ifade ediyor, ancak ilave 1,6 milyar dolar halen eksik. En önemli mesele mali yardım için kaynak bulmak. Mali kaynağın olup olmadığı henüz ne Avrupa Komisyonu ne de Ukrayna tarafından net olarak ifade edilmiş değil.
o Ancak Rusya halen Ukrayna’nın yeni ön ödemeli düzende ne kadar doğalgaza ihtiyacı olacağını bilmiyor. Bu aynı zamanda mali kaynaklara da bağlı. Ukrayna fon kaynaklarını teyit etmiş değil. Önümüzdeki beş gün içinde AB, Ukrayna ve Naftogaz ödemeler için nasıl likidite sağlanacağı üzerinde duracaklar.
o Milano’da varılan anlaşmaları yansıtan üç taraflı bir anlaşma taslağı hazırladık. Buradaki temel husus Rusya ve Gazprom’un Ukrayna’dan alacak biriktirmeyeceği ve Kasım ve Aralık doğalgaz tedarikine karşılık olacak borç yükünün AB ve Avrupa Komisyonu tarafından üstlenilmesi gerektiği.
o 385 dolarlık fiyata gelince, Rusya burada 2009 sözleşmesine uygun davranıyor. Rus devleti önümüzdeki altı ay için mevcut sözleşme üzerinden 100 dolar indirim öngören bir kararname çıkaracak. Başka bir seçenek söz konusu değil.
o Rusya Ukrayna’ya, Rusların bu fiyata ilişkin taahhütlerini hükme bağlayacak bir Hükümetlerarası Anlaşma imzalamayı önerdi. İlave bir anlaşmaya ya da kapsam genişletmeye ihtiyaç yok.
o Naftogaz’a yapılan transit ödemelerine ilişkin olarak, Aleksey Miller transit ödemelerinin Naftogaz hesabına Gazprom’la olan anlaşmaları uyarınca yapıldığını bildirdi. Bu yükümlülüklerimizi yerine getirmeye devam edeceğiz.
o Tersine akıma ilişkin olarak, sözleşmeler böyle bir olanak tanımadığından, tüketiciye doğrudan ilettiğimiz bir malın ters istikamette başka bir alıcıya gönderilmesi doğru değil. Buna ilişkin net bir yasal çerçeve yok.
UKRAYNA ENERJİ BAKANI YURİ PRODAN
o Bir orta yol bulunması için biz hazırız. Konunun yasal çerçeveye oturtulması gerekiyor.
o Stockholm Tahkim sürecinden önce yürütülen tüm prosedürler sürdürülecek.
o Ukrayna kış paketi için 385 dolarlık fiyatı kabul ediyor ve bu fiyat üzerinde Avrupa Komisyonu ile hemfikir. Mesele değiştirilemez fiyat meselesi değil. Yasal bağlayıcılığı olan sözleşme gibi çözümlenmesi gereken başka hususlar var.
o Ukrayna’nın Kasım-Aralık 2014’te ne kadar doğalgaz alacağı henüz belirlenmedi. Anlaşmanın al ya da öde hükmünü uygular ve önden 2 milyar metreküp alırsak, bu Naftogaz’ın Ukrayna ile olan anlaşmasına ek mahiyetinde olacak. Mesele al ya da öde hükmünün uygulanıp uygulanamayacağı, bu meselenin halledilmesi gerekiyor.
o Diğer bir mesele ön ödeme prosedürü. Alınacak doğalgaz hacmi için başvurunun 15 gün önceden yapılması gerekiyor. Bu, bizim acil doğalgaz alabilmemizin uygulamada olanaksız olacağı anlamına geliyor. Bu ve bunun gibi teknik hususlar geçici bir anlaşmayı gerekli kılıyor.
o Söz konusu fiyatın başka kararlara bağlı olmaması, değişmemesi ve Rus hükümetinin alacağı her türlü karardan bağımsız olması gerek. Bunun için Naftogaz ile Gazprom arasında hukuki bağlayıcılığı olan bir anlaşma imzalanması konusunda ısrarcıyız. Yasal bağlayıcılığı olan böyle bir sözleşme Stockholm kararını etkilemeyecek.
o Ukrayna, ön ödemelerin nasıl yapılacağı konusunu sorguluyor. Her türlü mali anlaşmanın Avrupa Komisyonu ile birlikte halledilmesi gerekiyor. Kış boyunca doğalgaz tedarikini finanse etmek için AB ile birlikte bir yol arıyoruz.
o Ne yazık ki bugünkü görüşmeler protokol imzalanmasıyla sonuçlandı. Avrupa Komisyonunun ve Ukrayna’nın bağlayıcı bir belgeye ihtiyacı olduğuna inandığımız için bu durumu tuhaf buluyoruz. Rusya’nın hukuki bağlayıcılığı olan bir metne imza atmaya hazır olacağını umuyoruz.
o Önümüzdeki günlerde Ukrayna’nın ön ödeme karşılığında Rusya’dan alacağı net doğalgaz hacmini tartışacağız. Doğalgazın hacmi konusundaki kararın AB ve Ukrayna tarafından ortak alınması gerekiyor. Doğalgaz Ukrayna’ya bin metreküp başına 385 dolardan satılacak.
o Stockholm Tahkim Süreci devam edecek. Bu arada 385 dolarlık kış paketi fiyatı geçerli olacak. Stockholm kararı durumun ilerleme kaydetmesi için gerekli mekanizmayı açıklığa kavuşturacak.
o Slovakya’dan ters akımla aldığımız doğalgazın fiyatı ticari sırdır. Ancak söz konusu fiyat 385 doların altında.
Kaynak: Enerji Enstitüsü
