Dünya Bankası ev sahipliğinde AB IPA Enerji Sektörü Teknik Yardım Programı Faz II Projesi Kapanış Konferansı, 26-27 Mayıs 2021 tarihlerinde dijital olarak; özel sektör, kamu, uluslararası organizasyonların ve sivil toplum kuruluşlarından temsilcilerinin geniş katılımı ile gerçekleşti.

Avrupa Birliği finansmanı ile Dünya Bankası ve Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı tarafından 2015 yılından bu yana yürütülmekte olan AB IPA Enerji Sektörü Teknik Yardım Programı Faz II Projesi, AB tarafından finanse edilmektedir.

Dünya Bankası Türkiye Ülke Direktörü Auguste T. Kouamé, Kapanış Konferansı’nın ilk günü olan 26 Mayıs 2021 tarihinde yaptığı konuşmada “Dünya Bankası, Türkiye’de enerji verimliliği, yenilenebilir enerji, enerji iletimi ve gaz iletimi ve depolaması alanlarında finansman ve bilgi çalışması yoluyla enerji sektörünü dönüştürme çabalarında uzun vadeli bir ortağıdır. 2014 yılından bu yana, AB Katılım Öncesi Yardım Aracı kapsamında, enerji sektörünün geleceğini şekillendirmek için Türkiye ile birlikte çalışıyoruz. Dünya Bankası, enerji sektöründe rekabetçi gaz ve elektrik piyasalarının gelişimini, yenilenebilir enerji ve şebeke entegrasyonunu, enerji verimliliğini, enerji depolama sistemleri kullanımını ve kapsamlı kapasite geliştirme çalışmalarını desteklemek üzere yıllara yayılan 25 milyon Avro bütçeli bu Projeyi hayata geçirmiştir.  Proje kapsamında iki fazda politika, veri, modelleme ve enerji planlaması çalışmaları yürütülmüştür. Bu proje, hem politika oluşturma hem de kurumsal güçlendirme konusunda önemli çıktılar üretmiştir. Bu proje ile Dünya Bankası’nın Türkiye’nin enerji sektöründeki uzun soluklu angajmanı daha da derinleşmiştir. Bununla birlikte enerji stratejileri, planlama çabaları, taslak politika ve düzenlemeleri ile çeşitli kamu girişimlerini ve programlarını geliştirerek devlet kurumlarına toplu olarak değerli katkı sağladığına inanıyoruz. Enerji sektörünü ve yeşil dönüşümü güçlendirerek Türkiye’nin ekonomisini güçlendirme çalışmalarını desteklemeye kararlıyız. Türkiye’de sürdürülebilir, güvenli ve rekabetçi bir enerji geleceği inşa etmek için Dünya Bankası ile Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı arasında işbirliğinin güçlenerek devam etmesini bekliyorum.” dedi.

Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu Başkanı Nikolaus Meyer-Landrut yaptığı açıklamada “Ekonominin tüm sektörlerinde enerji üretimi ve kullanımı Avrupa Birliği’nin sera gazı salımınlarının üçte ikisinden fazlasını oluşturmaktadır. Bu pay Türkiye’de daha da yüksektir. Bu nedenle enerji üretim sektörü büyük ölçüde yenilenebilir kaynaklara dayanan bir hale gelmek için hızlı hareket etmek durumundadır. Hem Türk hükümeti hem de iş dünyasını ülkenin enerji pastasından yenilenebilir enerjinin payını artırma konusundaki başarılarından dolayından tebrik etmek isterim. Bizler Türkiye’nin kendi hidrojen stratejisini başlattığını biliyoruz ve bu hidrojen enerjiye olan ilgiyi de anlıyoruz. Türkiye’nin enerji sektörünün geleceğini daha temiz kılacak (bu tür) çevreci yaklaşımları desteklemekteyiz ve müşterek menfaatimize olacak şekilde işbirliğimizi sürdürmek arzusundayız.” dedi.

Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakan Yardımcısı Dr. Alparslan Bayraktar yaptığı açıklamada “Bakanlık olarak özellikle son 10 yılda yenilenebilir enerji, enerji verimliliği, enerji piyasasının geliştirilmesi ve AB ile entegrasyon çalışmalarımıza hız verdik. AB ile Mali İşbirliğimiz çerçevesinde, Katılım Öncesi Yardım Aracı, kısaca IPA aracılığıyla, enerji sektöründe ortak programlar yürütüyoruz. Bu kapsamda, 2007 yılından bu yana enerji sektöründe yaklaşık 106 milyon Avro tutarında teknik yardım ve pilot altyapı yatırımı projelerini yürütmekteyiz. Faz-II Programı kapsamında hazırladığımız Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planımızı uygulayarak 2017-2020 döneminde, 4,8 milyar dolar yatırım yapılmış, toplam 1,2 milyar dolar tasarruf sağlanarak 10 milyon ton emisyon azaltımı sağlanmıştır. Küresel enerji dönüşümünde somut başarılara imza atabilmek için tüm paydaşlarla eşgüdüm halinde hareket etmek gerekmektedir. Biz de bu süreçte, başta tüketiciler olmak üzere, üreticiler, finansal kuruluşlar, piyasa oyuncuları ve AB, Dünya Bankası, EBRD gibi kuruluşlarla iş birliğine devam ediyoruz.” dedi.

Dünya Bankası işbirliği ile yürütülen AB IPA Enerji Sektörü Teknik Yardım Programı, Türkiye’nin güvenli, liberal ve şeffaf bir enerji piyasası oluşturmasına yardımcı olmayı amaçlamaktadır. Program kapsamında yürütülen projelerde, Türkiye’de Avrupa Birliği müktesebatı ve Avrupa 2020 Sürdürülebilir Enerji hedefleri ile uyumlu enerji piyasası oluşturulmasına yönelik çalışmalar gerçekleştirilmiştir.

Dünya Bankası Proje yöneticisi Kıdemli Enerji Uzmanı Yasemin Örücü yaptığı açıklamada “2014’ten bu güne devam eden Dünya Bankası ve Enerji Bakanlığı işbirliği, sektörün önemli gündemlerinin istişare edildiği, uluslararası uzmanların deneyim ve görüşleriyle zenginleştirilmiş çözümlere ulaşıldığı bir platform oluşmasına yârdim etti. Bu kapsamda enerji depolama, enerji verimliliği yatırımları ile vadeli elektrik ve gaz piyasalarının oluşturulmasına yönelik detaylı hazırlıklar gerçekleştirildi. Yine, uzun vadeli enerji planlaması için oluşturulan EST modeli bugün aktif bir şekilde ilgili ekiplerce kullanılmaktadır.” dedi.

Program, Türkiye’de ilgili kurum ve kuruluşlarda enerji verimliliği, yerel enerji piyasası ve uzun dönemli enerji planlama ile modelleme konularında teknik ve idari kapasitenin geliştirilmesini hedeflemiştir. AB IPA Enerji Sektörü Teknik Yardım Programı Faz II Projesi kapsamında;

– 24 hidroelektrik santrali ve 1 termik santralde enerji verimliliği potansiyeli ve on fizibilite çalışmaları gerçekleştirildi.

– Ortalama turbin verimlilik potansiyelinin %2.3 olarak hesaplandığı proje kapsamında önerilen rehabilitasyon tedbirlerini uygulaması halinde, EUAS’in toplam elektrik üretiminde 2030 yılında 340 GWh’lik bir artış sağlayabileceği tespit edildi.

– Batarya depolama teknolojilerine iliskin olarak teknik ve ekonomik fizibilite çalışmaları gerçekleştirildi ve EPDK tarafından yayınlanan “Elektrik Piyasasında Depolama Faaliyetleri Yönetmeliği’nin hazırlık çalışmalarına katkı sağlandı.

– İletim sisteminde verimlilik iyileştirmeleri ile yıllık yaklaşık 225,5 milyon Euro’luk toplam tasarruf potansiyeli belirlendi.

– BOTAS tarafından işletilen doğalgaz iletim sisteminde yılda 2 milyon m3’luk toplam gaz tasarrufu ve 3 kilotonluk yıllık karbon emsiyonu azaltım potansiyeli belirlendi.

– Hem elektrik hem de gaz piyasalarının düzenlenmesi, idaresi ve organizasyonun geliştirilmesine yönelik çalışmalar gerçekleştirilerek EPIAS’a sağlanan kapsamlı destek ile vadeli elektrik ve doğalgaz piyasalarının açılması çalışmalarına katkı verildi.

– Fizibilite çalışmalarını, öneri raporlarını içeren 20’den fazla rapor, yol haritaları, taslak mevzuat hazırlandı.

– Proje kapsamında geliştirilen Türkiye için Enerji Sistemi (EST) modeli ile uzun vadeli enerji projeksiyonları ve alternatif senaryolar geliştirildi. ETKB tarafından iki yılda bir hazırlanıp yayınlanan 2020-2040 dönemini kapsayan Türkiye Elektrik Enerjisi Talep Projeksiyonu Raporu EST modeli kullanılarak hazırlandı ve yayınlandı.

– Enerji veri merkezinin kurulması çalışmaları gerçekleştirildi, proje kapsamında geliştirilen Anket Bilgi Yönetim Sistemi (SIMS) aracılığıyla yaklaşık 4000 kullanıcıdan enerji tüketim verileri toplanarak enerji denge tablolarına veri akışı iyileştirildi.

– Sektörde 400 personele, enerji modeli ve veri merkezinin verimli çalışması konularında eğitim verildi.

– Ülke çapında enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji bilincini artırma kampanyası yürütüldü. Sosyal medya kampanyaları (TWITTER, INSTAGRAM) aracılığıyla 20 milyon kullanıcıya ulaşıldı.

İlkokul çocuklarına yönelik hazırlanan enerji konulu çocuk kitabı “Ali’nin Enerji Serüveni” 1 milyon adet dağıtıldı.