Avrupalı ve ABD’li yetkililer, Güney Akım boru hattı projesinin iptal edilmesinin, Rusya’nın Ukrayna’ya sağladığı doğalgazı kesmesinin Avrupa Birliği’ni daha çok etkilemesine yol açmayacağını söyledi.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in, doğalgazı Karadeniz’den Bulgaristan, Sırbistan, Macaristan, Slovenya ve Avusturya’ya ulaştırma planından
Toplantıya AB Dışişleri Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini ve ABD Dışişleri Bakanı John Kerry de katıldı. Son Konsey toplantısı, Rusya’nın enerji kaynaklarını siyasi bir araç kullanmasına karşılık birlik mesajı teşkil etti.
Toplantının ardından konuşan AB ve ABD yetkilileri, tedarikçi ve rotaların çeşitlendirilmesi gereken bir dönemde, söz konusu boru hattının, Rus doğalgazının ağırlığını artıracağını söyledi.
Üst düzey bir AB yetkilisi, ‘Güney Akım çeşitlilik anlamına gelmiyordu, yalnızca alternatif bir rotaydı. Ukrayna’yı by-pass ediyor ancak gaz yine aynı gaz’ dedi.
ABD’li bir üst düzey yetkili ise toplantıda Güney Akım’ın da görüşüldüğünü belirtti ve ‘Güney Akım, bölgede [doğalgaz kaynaklarını] çeşitlendirecek bir proje olarak görülmüyordu’ dedi.
Alternatif Projeler
Yetkili, Baltık bölgesinde Litvanya’da deniz üzerindeki sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) terminali ‘Özügrlük’, Finlandiya ile Estonya arasındaki yeni bir doğalgaz bağlantısı için anlaşma ve Helsinki ve Tallinn’deki LNG terminalleri gibi projelerin, Güneydoğu Avrupa’da da uygulanması gereken bir model olduğunu söyledi.
LNG’nin boru hatlarıyla taşınmıyor olması, bu kaynağı doğalgaz tedarikçilerine alternatif ve LNG üreticilerini de Rusya’ya alternatif bir tedarikçi haline getirebilir.
ABD’li yetkili, ‘[Baltık bölgesi], bağımlı bir enerji adasını alıp, çeşitliliği en yüksek düzeyde bir bölgeye çevirmenin iyi bir örneği. Henüz o aşamaya gelinmedi, ancak kesinlikle o yolda ilerleniyor’ dedi.
Güney Akım, Rus doğalgazını Ukrayna’dan geçmeden AB’ye ulaştıracaktı. Rusya’nın AB’ye sağladığı doğalgazın büyük kısmı -talebin yaklaşık yüzde 30’u- Ukrayna üzerinden geçiyor. 2009’da Rusya’nın vanayı kapatması, AB’de doğalgaz kesintilerine yol açmıştı.
O zamandan beri tartışmalı bir konu olan enerji güvenliğinin, Ukrayna’daki krizinin ardından daha büyük bir öncelik haline gelmesi de AB’nin Rus doğalgazına bağımlılığını gösteriyor.
Putin, Bulgaristan’ın Avrupa Komisyonu baskısı altında askıya aldığı projenin başarısız olması sebebiyle AB’yi suçladı. Komisyon’da, planın AB kamu alımları yasalarını ihlal edip etmediğine ilişkin soru işaretleri bulunuyordu.
Üst düzey bir AB yetkilisi, ‘Güney Akım ile ilgili olarak, AB enerji sektörü stratejimizde gayet netiz. Bizim tutumumuz projenin askıya alınması ve gözden geçirilmesi gerektiğiydi’ dedi.
Bulgaristan ve Sırbistan zararlarının telafi edilmesini istedi, ancak yetkililer bunun AB içinde bir konu olduğunu ve Amerikalılarla bunu görüşmediklerini söyledi.
Türkiye
Güney Akım’ın iptal edilmesi, Türkiye’yi kilit bir doğalgaz merkezi haline getirecek. Rusya ve Türkiye, Türkiye’nin Yunanistan sınırı yakınlarında bir dağıtım merkezinde son bulacak, Güney Akım’a alternatif bir boru hattı üzerinde ön çalışmalara başlama konusunda anlaştı.
Putin, basın toplantısında yaptığı açıklamalarda talep olursa bu merkezin AB’ye de doğalgaz tedarik edebileceğini söyledi. Türkiye, doğalgaz ihtiyacının yaklaşık yüzde 60’ını Rusya’dan karşılıyor.
Üst düzey bir AB yetkilisi, ‘Türkiye ile çok yakın çalışmaya devam edeceğimizden şüphem yok. Türkiye, AB enerji piyasasına gelecek rotaları ve kaynakları çeşitlendirebilir. Bu, orta ve uzun vadede gündemimizde’ dedi.
AB ve ABD yetkilileri, Türkiye’nin aynı zamanda Akdeniz, Hazar Denizi ve Irak’tan gelecek petrol ve doğalgaz için transit ülke olabileceğini söyledi.
‘Türkiye, transit anlamında, kesinlikle hayati öneme sahip’ diyen bir AB yetkilisi, ülkeyle ilgili bir enerji stratejisinin önümüzdeki ay hazırlanacağını söyledi.
Enerji Birliği
Hafta içinde AB enerji politikasına ilişkin bir değerlendirme sunan Uluslararası Enerji Ajansı, Avrupa’nın ‘öngörülebilir gelecekte’ Rus doğalgazına bağımlı kalacağını söyledi.
Bir AB yetkilisi, bu analizin değerli olduğunu, ancak yeni politikalar geliştirme ve önlemler alma sorumluluğunun AB’de olduğunu söyledi.
Yetkili, ‘Avrupa Komisyonu veya AB’nin enerji güvenliğinde adım atacak siyasi iradesiyle ilgili bir şüphe yok. Enerji güvenliği, büyük olasılıkla enerji birliğinin ilk önceliği olacak, çünkü bu bir anlamda ön şart’ dedi.
Slovakya’da, AB’deki Rus doğalgazının Ukrayna’ya satılmasını sağlayacak ters akış projesinin hızlı bir şekilde uygulanmasına işaret eden yetkili, ‘Ortaya koyduğumuz önlemlerle, işleri hızlandırmaya hazırız’ dedi.
Bir diğer AB yetkilisi ise, ‘Eğer bu tabiri kullanmak istiyorsanız, diğerlerinden ucuz olduğu sürece Avrupa Rus doğalgazına bağımlı olacak. Tamam. Önemli olan bu durumun ortadan kaldırılması, veya doğalgaz gelmediği zaman kaynaklarınızı başka yerden elde edebilmeniz’ dedi.
James Crisp /
Kaynak: euractiv