Ambargoya rağmen İran ile ilişkilerini kesmeyen Avrupalı şirketler, yeni dönemde İran’a hızlı bir giriş yapıyor. İngiliz petrol şirketi Shell ile Fransız Total’in İran’da 100’er istasyon açma izni aldığı konuşuluyor. Batılı şirketlerin hedefinde; Türkiye’nin İran ile birlikte gaz aramak için anlaşmaya vardığı Güney Pars Gaz sahası da var.
Dünyanın kanıtlanmış en büyük ikinci doğalgaz ve dördüncü petrol rezervlerinin üzerinde oturan Tahran ile
TEKELİ SHELL VE TOTAL İLE KIRDIRACAK
İngiliz petrol şirketi Shell ile Fransız Total’in İran’da 100’er perakende satış istasyonu açacağı konuşuluyor. İran Yakıt Yükleme İstasyonları Birliği Başkanı Muhammed Hacı Muhammed Rıza; İran devlet kanalı Press Tv’ye yaptığı açıklamada; Shell ve Total şirketleri için 100’er istasyon açma şartlarının oluştuğunu ifade etti. Bir başka İngiliz firması olan BP’nin yöneticileri; İran pazarına dönüşü olumlu bir gelişme olarak düşündüklerini kaydetti. Shell yetkilileri ise şimdilik yaptırımlar dahilinde hareket etmeye devam ettiklerini aktardı.
HEDEFTE GÜNEY PARS GAZ SAHASI DA VAR
İran’da akaryakıt ve gaz perakende satış işini, sadece İran Milli Petrol Ürünleri Dağıtım Şirketi yapıyor. Shell ve Total’ın İran pazarına girmesiyle ülkedeki devlet tekeli kırılmış olacak. İlk izinlerin ardından her iki şirkete 100’er istasyon izni daha verileceği de konuşuluyor. Avrupa petrol devleri olan uluslararası şirketlerin hedefinde; Türkiye’nin İran ile birlikte gaz aramak için anlaşmaya vardığı Güney Pars Gaz sahası da var.
İRAN 8 YILDIR BİZİ BEKLETİYOR
2007’de Türkiye ile İran arasında imzalanan Güney Pars sahası anlaşması ortak gaz çıkarmayı içeriyor. İran’daki Güney Pars gaz sahasında bulunan 22, 23, ve 24’üncünün yer aldığı üç fazı Türkiye’nin işletmesi yer almıştı. İşletmeyi TPAO, İran Devlet Petrol şirketi (NIOC) ile birlikte üstlenmişti. Anlaşma gereği çalışmalar 2008 yılında başlayacaktı. Ancak bu anlaşma çeşitli gerekçelerle şimdiye kadar yürürlüğe girmedi. Bu anlaşma yeni dönemde Tahran’la enerji işbirliğimizin temelini oluşturabileceği konuşuluyor.
PETROL VE DOĞAL GAZ PASTASI BÜYÜK
İran pazarına yönelik hamleleri Yeni Şafak’a değerlendiren Hasan Kalyoncu Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ayhan Erdem, Türkiye’nin yaptırımlardan önce ithal ettiği petrolün yarısını İran’dan karşıladığına dikkat çekti. Ambargo nedeniyle Türkiye’nin İran’dan aldığı petrol miktarının yarı yarıya düştüğünü belirten Erdem, “İran’nın devasa tüketici piyasası ve ekonomik potansiyeli var. Birçok alanda ekonomik yatırımlara açık olması nedeniyle İran, sadece Avrupa’nın değil tüm dünya ülkelerinin ilgi odağında” dedi.
TÜRKİYE VE AVRUPA ÖNE ÇIKAR
Erdem, şunları kaydetti: “Dünya enerji piyasalarındaki talep durgunluğu, arzdaki artış, fiyatların düşmesi ve nükleer, kaya gazı ve yenilenebilir enerjideki ikame etkisi, petrol ve doğal gaz üreticisi olan ülkeleri ticari anlamda ciddi şekilde etkilendi. Bu süreçte İran ile başlayacak olan ticaret Avrupa ülkelerine ve Türkiye’ye olumlu yansıyacaktır. 2004’te 4 milyar avro olan İran-Fransa ticareti 2013’te 500 milyon avroya kadar düşmüştü.”
İran’ın enerji potansiyeli
Toplam petrol rezervi 57 milyar varil
Günlük petrol üretimi 2.8 milyon varil
Günlük petrol ihracatı 1.1 milyon varil
Ambargonun kalkması halinde İran’ın günlük petrol üretiminin 500 bin varil artması bekleniyor.
Toplam gaz rezervi 34 trilyon metreküp
Günlük gaz üretimi 120 milyon metreküp
Kaynak: Yeni Şafak