Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun illerin bankacılık rakamlarını açıkladığı Finnet rakamları 2013’te petrol şehri Batman’dan petrol yerine dolar fışkırdığını ortaya koydu. Şöyle ki 2012 sonunda toplam 48.3 milyon lira (27 milyon dolar) olan şirketlerin döviz mevduatı 2013 sonunda TL bazında tam yüzde bin 714 arttı ve 876 milyon liraya çıktı. Bunun döviz karşılığı ise yaklaşık 410 milyon dolar. Bu artışla birlikte Batman şirketlerin döviz mevduatı sıralamasında 42’ncilikten Türkiye’de büyük şehirlerin ardından 9’uncu sıraya tırmandı.
Bireylerin döviz mevduatını da kattığımızda durum değişmiyor. Batman önceki yıl sonunda 196 milyon liralık döviz mevduatına sahipken 2013 sonunda yüzde 440’lık artışla bu rakam 1 milyar 63 milyon liraya çıkıyor. Tabii bu para doların yüzde 23 değer kazanmasıyla aynı oranda değerlendi. BDDK rakamları 400 milyon doların 2013’ün son 3 ayında Batman’a geldiğini de ortaya koyuyor. Çünkü aynı kurumun 2013/9 aylık verilerinde Batman’da şirketlerin döviz mevduatının sadece 29 milyon TL olduğu görülüyor.
Batman’ın dışında kurun düşük seyrettiği 2013’te dolar toplayıp kazanç elde eden iller de bulunuyor. 2013’te toplam döviz mevduatını en fazla artıran iller Batman’ın ardından Kastamonu ve Ankara oldu. Kastamonu’nun toplam döviz mevduatı yüzde 89’luk artışla 372 milyondan 704 milyon liraya çıktı. Ankara’nın döviz mevduatı da yüzde 58 arttı ve 28.9 milyar liradan 45.8 milyar liraya çıktı.
Bu üç ili yüzde 57’lik artış ile Hatay ve yüzde 55’lik artış ile Sakarya izledi. Döviz mevduatı en fazla düşen il ise yüzde 59’luk azalışla Siirt oldu. Siirt’te döviz mevduatı 173 milyondan 70 milyona indi. Döviz mevduatı azalan diğer iller Karabük, Zonguldak ve Samsun oldu.
2013’te şirketler döviz mevduatını yüzde 50 artırarak 86.8 milyar liradan 130 milyar liraya çıkardı. Vatandaşlar ve şirketler birlikte alındığında ise Türkiye’de toplam döviz mevduatı TL bazında yüzde 36 arttı ve 225 milyar liradan (126 milyar dolar) 306 milyar liraya (142 milyar dolar) çıktı. Bunun yaklaşık yüzde 20’si kur artışı nedeniyle sağlandı. Geri kalan yüzde 16 ise dövizin yükseleceğini öngörüp yatırım yapan şirket ve kişilerin alımından geldi.
Batman’daki döviz tevdiat hesaplarında yılın son 3 ayında yaşanan artış şaşkınlık yaratmış durumda. 48.3 milyon liradan 876 milyon liraya ulaşan ildeki döviz tevdiat hesabı son 9 yılda alınan yatırım teşvik belgelerinin tamamına bedel. Çünkü 2005 yılından 2013 sonuna kadar Batman için verilen teşvik belgesi toplamı 858 milyon lira. Son 3 ayda ildeki bankacılık sistemine giren döviz hesaplarının bile altında!
Bankacılık ve Enerji Bakanlığı kaynakları ani mevduat artışının TÜPRAŞ veya Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) kaynaklı olmadığını belirtti. Batman Ticaret Odası Başkanı Abdülkadir Demir de 2013’te büyük bir yatırımın gelmediğini ifade ederek, “Paranın kaynağını merak ediyorum” dedi.
Denizli ve Antep’e kredi yağdı
İllerin aldığı kredilere bakıldığında ise en yüksek kredi artışı yüzde 51 ile Denizli’de gerçekleşti. Denizli 2012’de 9.4 milyar kredi alırken bu rakam 14.1 milyar liraya çıktı. Denizli’yi yüzde 50 ile Gaziantep takip etti. Antep’in aldığı kredi miktarı 16.6 milyardan 25 milyar liraya tırmandı. Konya ise yüzde 42’lik kredi artışı ile üçüncü sırayı aldı. 2013’te il bazında kişi başı kredi batığı en fazla artan il yüzde 104 ile Bilecik oldu. Bilecik’te kişi başı batık kredi 162 liradan 333 liraya çıktı. Bilecik’i yüzde 97’lik artış ile Uşak izliyor.
Kaynak: Vatan