Arter’in “Sesli Dizi” serisi kapsamında Melih Fereli küratörlüğündeki 5’inci sergisinde, kurumun Bill Fontana’ya özel sipariş ettiği İo’nun Yeni Sesi isimli ses/video yerleştirmesinin dünya prömiyeri gerçekleşti. Fontana’nın İstanbul Boğazı’nın çeşitli noktalarında ve Şerefiye (Theodosius) Sarnıcı ile Yerebatan (Bazilika) Sarnıcı’nda gerçekleştirdiği video ve ses kayıtlarını temel alan İo’nun Yeni Sesi, sanatçının Türkiye’deki ilk kişisel sergisi olma özelliği de taşırken Arter Koleksiyonu’na dahil edilmesi süreciyle ilgili finansman ihtiyacının tümünü karşılayan Grundig’in değerli katkılarıyla, Arter’in performans salonlarından Karbon’da izleyiciyle buluşuyor.
1947’de Cleveland’da dünyaya gelen ve çalışmalarını San Francisco’da sürdüren Bill Fontana, kariyerine besteci olarak başlamış ve 40 aşkın bir süreyi kapsayan sanatsal üretimi boyunca, gündelik hayatımızı çevreleyen gizli müziğin çarpıcı yollarla dikkatimizi çekmesini sağlayarak inceliklerini açığa çıkarmıştır. Fontana’nın müzik üretiminin bir yolu olarak dinleme eylemini öne çıkaran yerleştirmeleri, görsel ve mîmâri ortamlara dair algılarımızla etkileşime geçmek ve onları dönüştürmek için sesi “heykelsi” bir mecra olarak kullanır.
İo’nun Yeni Sesi, Fontana’nın bir bölümü su altında olmak üzere, İstanbul Boğazı’nın çeşitli noktalarında, ayrıca Bizans döneminden kalan Şerefiye (Theodosius) Sarnıcı ve Yerebatan (Bazilika) Sarnıcı’nda gerçekleştirdiği video ve ses kayıtlarını temel alıyor. Fontana’nın 8 kanallı dijital kayıt cihazı, akustik mikrofonlar, hidrofonlar ve ivmeölçerlerden oluşan taşınabilir kayıt stüdyosu aracılığıyla İstanbul’da topladığı ses verilerinin “yeniden konumlandırılması”, bu seslerin gece hoparlörlerle Yerebatan Sarnıcı’nda yayınlanması yoluyla gerçekleştirildi; böylece yapının devasa boşluğundan/kubbelerinden inanılmaz bir karşılık, çok çeşitli yankılar elde edilerek sanatçının “yeni(den) ses(lendirme)” adını verdiği bir yöntemle nihai kompozisyon olarak kaydedildi.
İo’nun Yeni Sesi, Arter’in performans salonlarından Karbon’un gelişmiş teknik altyapısı sayesinde ziyaretçilerin zaman ve mekân algısını kuşatarak Boğaz’daki ve Şerefiye Sarnıcı’ndaki kayıtlara dayanılarak gerçekleştirilmiş işitsel ve görsel kompozisyonlardan oluşan duyumsal ve dinamik bir dünya yaratıyor. Ziyaretçiler Karbon’a girer girmez karşı duvarda Şerefiye Sarnıcı’ndan görsellerin yer aldığı çok büyük bir projeksiyon perdesine doğru yönlendiriliyor. Serginin bu katmanında görselliğe ilâveten, Fontana’nın Şerefiye Sarnıcı’nda yaptığı ambisonik ses kayıtları bu duvara yakın konumlanan sekiz hoparlörlük bir matris üzerinden duyuluyor. Karbon’un mîmârisine mükemmel şekilde uyarlanmış “patlamış bir küpü” andıran perdeler üzerinde sunulan imajlar ve mekânla bütünleşmiş ses çeşitliliği ise, sanatçının farklı yerlerden elde ettiği verileri hem ses hem de görüntü bağlamında araştırılmaya değer son derece büyüleyici bir mecra olan su aracılığıyla bir araya getiriyor.
İo’nun Yeni Sesi, İstanbul Boğazı’na da ismini veren İo’nun mitolojik hikâyesine atıfla adlandırıldı. İo, Yunan mitolojisinde Zeus’un karısı Hera’nın ilk rahibesi olarak kabul edilir. Zeus, İo’ya âşık olur ve onu Hera’nın gazabından korumak için beyaz bir ineğe dönüştürür. Hera’nın intikam almak için kendisine musallat ettiği at sineğinden kaçmaya çalışırken sürekli yer değiştirmek zorunda kalan İo, İyonya Denizi’ni aştıktan sonra İstanbul Boğazı’nı da yüzerek geçmesiyle boğazın “sığır geçidi” anlamına gelen “Bosphorus” ismini almasını sağlar.
Grundig markasıyla, Arter’de sergilenen eserin daha fazla sanatsevere ulaşmasına katkı sağlamaktan büyük mutluluk duyduklarını ifade eden Arçelik Pazarlamadan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Akın Garzanlı, konuyla ilgili, “75 yılı aşkın köklü mirasa sahip Grundig; kalite, sürdürülebilirlik, estetik ile tasarım ve teknolojiyi bir araya getiriyor. Grundig markasının en önemli değerleriyle örtüşen bu kıymetli serginin bir parçası olmak, bizler için çok büyük bir anlam ifade ediyor. Bill Fontana, eserleriyle içinde bulunduğumuz dünyayı ve çevreyi en derinlerimizde hissetmemizi sağlayan bir sanatçı. Grundig çevre duyarlılığı ile öne çıkan, geliştirdiği teknolojilerle doğayı ve kaynakları koruyarak geleceğin evlerini tasarlayan bir marka. Grundig ile ‘It Starts at Home’ diyoruz. Daha iyi bir gelecek evde başlar. Değerlerimizi, çevre bilincini ilk öğrendiğimiz yer evimiz. Sanata yaklaşımımızın kökeninde de evde edindiğimiz değerler yatıyor. Grundig markamızın, ses ve görüntü teknolojileri alanında çok güçlü bir mirası bulunuyor. Bill Fontana’nın İo’nun Yeni Sesi isimli ses ve video yerleştirmesi de görsel ve işitsel sanatlar arasındaki etkileşimleri ziyaretçilerle buluşturarak sıradışı bir dinleme ve izleme deneyimi yaşatıyor. Grundig olarak Arter’in çağdaş sanatı daha görünür kılma ve teşvik etme misyonunun destekçisi olmaktan büyük bir gurur duyuyoruz,” açıklamasını yapıyor.
Arter’in güncel programlarına ilişkin daha detaylı bilgiye www.arter.org.tr adresinden erişmek mümkün.