Türkiye sadece yerleşim birimlerinden çıkan atıkları geri dönüştürmediği için yılda 1.5 milyar ₺’nin üzerinde bir kayıp yaşıyor.
Günümüz Türkiye’sinde ise endüstriyel atıklar hariç sadece yerleşim birimlerinde yılda yaklaşık 6 milyon ton geri dönüştürülebilir atık oluşuyor ve bunun yaklaşık 5 milyon tonu geri dönüştürülmeyerek çöp sahalarına gömülüyor. Bu miktarın ekonomik değeri ise 1,5 milyar liranın üzerinde. Ulusal ve küresel çapta geri dönüşümün çevresel ve sosyal kazanımlarıyla ekonomik boyutunun çok önemli olduğu göz ardı edilmemesi gerekiyor.
2023’te Atık Geri Kazanım Hedefimiz: % 35
Ülkemizin 2023 yılında oluşan atığın yüzde 35’ini geri kazanım, yüzde 65’ini düzenli depolama yönetimiyle bertaraf etme hedefini bulunuyor. Ülkemizin atık tablosunu bir bütün olarak değerlendirdiğimizde, işlevsel bir atık yönetiminden önce kaynakların etkin kullanımı için malzemelerin ekonomik ve çevresel açıdan sürdürülebilir olacağı bir sistem yaratmanın önemli olduğu görülüyor. Bunun için kamu kesimi, özel sektör, hane halkları başta olmak üzere toplumun tüm kesimlerinin geri dönüşüm konusunda üstüne düşeni yapması gerekiyor. Çevresel ve sosyal kazanımların yanı sıra atıkların geri kazanımının ekonomik boyutu gün geçtikçe dahada önem kazanıyor. Mevcut kaynakların kullanımı ve geri kazanımı, atık üretiminin azaltılarak yeniden kullanılabilecek çok sayıda maddenin geri dönüşümü, kaynak israfının önlenmesi ve maliyetlerin aşağıya çekilmesi, ülkemizi bir adım daha öne taşınacaktır.
2015 itibariyle dünya genelinde yaklaşık 6,3 milyar ton plastik atığın yalnızca yüzde 9’u geri dönüştürülürken yüzde 12’si yakılarak, yüzde 79’u çöp depolama sahalarında veya doğada biriktirilerek bertaraf edilmektedir.
Atıkların değerlendirilmesinin bir diğer yolu ise biyogaz santrallerinin yaygınlaştırılarak elektrik üretimi yapılmasıdır. Ülkemizde işletmede olan biyogaz santrallerinin kurulu gücü 695 MW ve üretim lisansına sahip doğrudan yakma teknolojisine sahip 15 adet tesis bulunuyor. Çöpten elektrik üretim santrallerinin yaygınlaşmasıyla hem atıklar değerlendirilebilir hemde yeni mezun enerji sistemleri mühendislerine iş istihdamı yaratılır…
Rahmi İLTERİŞ – Kocaeli Üniversitesi / Enerji Sistemleri Mühendisliği – rahmi.ilteris@gmail.com