Elektrik tesisatı bir yapının tüm ışık, ısı ve güç kaynağını merkezden iç mekanlara dağıtımıdır. Bu nedenle daha güvenli bir elektrik tesisat kurulumu yaptırırken dikkat edilmesi gereken belirli hususlar vardır. Elektrik tesisatına, tesisat kurulacak yerin gereken emniyet tedbirleri alınarak çalışmaya başlaması gerekmektedir. Temel topraklaması yapılan binada elektrik kablolarının sıva altına döşenmesi güvenli bir yöntemdir. Sıva altına döşenen elektrik tesisatı herhangi bir tehlike oluşturmamaktadır.

Öncelikle inşaatta kullanılacak kablolar, sayaçlar, armatürler gibi tüm malzemeler TSE damgalı olmak zorundadır. İnşaatın durumuna göre ISO 9001 ve 9002 belgeleri de istenebilir. Sigortalar projedeki değerleriyle aynı olması gerekmektedir. Elektrik tesisatı iş projesine ve iç tesisat yönetmeliğine uygun olarak yapılması gerekmektedir.

Elektrik tesisatını kendimiz yapmıyor olsak bile tesisat ile ilgili belli terimleri bilmemiz bizim için yararlı olacaktır. Kolon hattı, transformatör veya elektrik direğinden elektrik sayacına kadar gelen iletkenlerdir. Ana kolon hattı, tesisatın besleme noktasından elektrik sayacına kadar gelen besleme hattıdır. Linye hattı, tüm buatları üzerinde bulunduran tesisatı bir uçtan bir uca gezen iletkenlerdir. Aydınlatma linyesi, aydınlatma yapılacak yerde dağıtım tablosundan son aydınlatma aygıtının bağlı olduğu buata kadar gelen hatlardır. Sorti, buattan bir prize ya da lambaya giden iletkenlerdir. Aydınlatma sortisi, linye hattıyla aydınlatma armatürü arasında olan bağlantı hattıdır.

Elektrik tesisatını yapan kişi montaj esnasında ve montaj sonrasında olabilecek zararlardan kendisi sorumludur. Yani tesisatımızı tadilat yaptırıyor olsak bile elektrik ustası belgeli ustalara yaptırmalıyız. Bundan dolayı elektrik tesisatını yapacak olan kişinin güvenliği ön planda tutması gerekmektedir. Baca geçen yerlere buat, priz ve anahtar konulmaması gerekmektedir. Banyo ve WC gibi ıslak zeminlere buat anahtar konulmamalı ve priz kaplı sistem olmalıdır. Akım kabloları, voltajın kinetik enerjisinin durumuna göre, her odaya yeterli miktarda elektrik akımı sağlayacak bir biçimde ayarlanmalıdır.

Uyulması gereken başlıca kuralları sıralarsak:

– Tavan borusu döşenirken buat ve alıcı (lamba, vb.) dikkate alınarak döşenmelidir.

– Tavan borusu kesilirken ağzı düzgün olacak şekilde kesilmelidir.

– Kesme işlemi için kesici aletle boru etrafını bir defa dolanıp, kesik kısmın her iki tarafından boruyu bükerek iki parçaya ayırmak yeterlidir.

– Tavan borularının sert boru olmasına dikkat edilmeli ve tavan borusunun demir ile ezilmemesi için tahta takoz veya küçük düz taş kullanılmalıdır.

– Sigorta kutusunda mutlaka kaçak akım rölesi kullanılmalıdır.

– Demir altına gelen kısımları takoz ile ve(ya) taş ile borunun yan tarafından muhafaza ederek konulmalıdır.

– Lamba bağlantı yerlerindeki boru ağzına harç girmemesi ve lamba donanım kısmının montajı için pater (tahta parçası) kullanılmalıdır.

– Tavan borusunun beton dökülürken hareket etmemesi için tahta takoz kullanılarak sabitlendirilmelidir.

– Duvar borularını döşerken binanın yıpranmamasına dikkat edilmelidir. Kıvrımın çok olduğu yerlerde spiral boru kullanılmalıdır.

– Boru döşenecek kısımları, geçecek boru sayısına göre düzgün olarak kırılmalıdır.

– Duvar borusu döşenecek kısmı kırarken tuğla, briket ve taşların harç ile birleşen kısmı tercih edilmelidir.

– Duvarlara açılan kanallar yatay ve düşey konumda olmalıdır. Ayrıca borular bacalardan uzak tutulmalıdır.

– Boruları 90 derece dönüş yaptığında dirsek kullanılmalıdır.

– Duvar borusu döşeme işleminde sabitlemek için çimento ve özel çivi kullanılmalıdır. Çivi ile sabitlemede borunun ezilmemesine dikkat edilmelidir. Alçı kullanılmamalıdır.

– Borular, kanallara iyice gömülmelidir.

– Tavan borusu döşerken uzun hatlarda buat kullanılmalıdır.

– Boru birleştirme işleminde muf (boru ekleme gereci) kullanılmalıdır.

– Lamba sorti kabloları en az 1,5mm² alanlı, priz sortileri ise en az 2,5mm² alanlı olmalıdır.

– İç tesisat yönetmeliğinde prizlere topraklama koyulması zorunludur. Fakat aydınlatmalara – topraklama koyulması zorunlu değildir. Yeni yapılan akıllı ev sistemlerinde ise yavaş yavaş aydınlatmalarda topraklama kablosu konulmaya başlandı.

– Çocukların parmaklarını prizlere sokma riskine karşı prizlerde çocuk koruması kullanılması tesisatçılar tarafından önerilir.

Rahmi İLTERİŞ – Kocaeli Üniversitesi / Enerji Sistemleri Müh. – rahmi.ilteris@enerjigazetesi.ist