Yeni teşvik sistemine göre enerji yatırımlarına dönük “bölgesel destekler”e bakıldığında 2013`ün sonuna kadar başvuranlar, 2014`e oranla daha yüksek oranlarda teşvik alacak. Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, enerjide bir an önce dışa bağımlılığı azaltmayı hedeflediklerini belirtiyor.
Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, Türkiye`nin 2023` e giden yolda bugünkü enerji üretim kapasitesini 2`ye katlayacağını ve bunun için enerji sektöründe 130 milyar dolarlık yatırım yapılacağını vurgulayarak, bugüne kadar görüştüğü Hollandalı, İspanyol ve Amerikalı yatırımcıların büyük ilgisini çektiğini belirtiyor. Yeni Teşvik Yasası`na bakıldığında ise 5. ve 6. bölgede, enerji sektörüne verilen desteklerde bu durum somut olarak gözleniyor.
Yeni teşvik sisteminii olluşturan, 15/06/2012 tarihli ve 2012/3305 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe koyulan, Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkındaki Kararın 17.maddesinin 1.fıkrasına eklenen (i)bendi diyorki:”Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından düzenlenen geçerli bir maden işletme ruhsatı ve izni kapsamında 3213 sayılı Maden Kanunu`nun 2.maddesinin 4-b grubunda yeralan madenlerin girdi olarak kullanıldığı elektrik üretimi yatırımları (Karar sayısı:2013/4288) teşvik kapsamındadır.
Bu “i bendini” oluşturan enerji yatırımları, aynı zamanda yeni teşvik yasasına göre rüzgar tüneli, maden istihraç ve/veya maden işletme yatırımlarıyla birlikte “öncelikli yatırım konuları” içinde yeralıyor. Ve yine Yeni Teşvik Yasası`na göre,öncelikli yatırm konuları, “5.bölgede uygulanan bölgesel desteklerden faydalanabilir, yatırımların 6.bölgede yeralması halinde de bulunduğu bölge desteğine tabidir”.
ENERJİ “STRATEJİK YATIRIMLAR”A DA DAHİL
Enerji sektörü yatırımlarına,Yeni te
(Yüzde 50`den fazlası ithalatla karşılanan ara malları veya ürünlerin üretimine yönelik yatırımlar ki münhasıran bu yatırımların enerji ihtiyacını karşılamak üzere gerçekleştirilecek enerji yatırımları dahil)ve desteklenmektedir.”, Ekonomi Bakanı Çağlayan, stratejik yatırımların, Girdi Tedarik Stratejisi(GİTES)çerçevesinde yeraldığını vurgu layarak, bölge farkı gözetilmeden desteklendiğini ancak 6. bölgede yapılması durumunda ayrıca “gelir vergisi stopajı” ve “10 yıllık sigorta primi işveren hissesi desteği” aldığını belirtiyor.
Yeni Teşvik Yasasına göre Stratejik Yatırımların Teşviği
| DESTEK UNSURLARI | TÜM BÖLGELER |
| KDV İstisnası | VAR |
| Gümrük Vergisi Muafiyeti | VAR |
| Vergi İndirimiYatırıma Katkı Oranı (%) | 50% |
| Sigorta Primi İşveren His. DesteğiDestek Süresi | 7 YIL (6. Bölgede 10 YIL) |
| Yatırım Yeri Tahsisi | VAR |
| KDV İadesi | 500 Milyon t’nin üzerindeki yatırımların bina-inşaat harcamaları için |
| Faiz Desteği | Yatırım tutarının %5′ini geçmemek kaydıyla azami 50 Milyon f/ye kadar |
| Gelir Vergisi Stopajı Desteği | Sadece 6. Bölge yatırımları için 10 Yıl |
| Sigorta Primi İşçi Hissesi Desteği | Sadece 6. Bölge yatırımları için 10 Yıl |
ÇAĞLAYAN: PARK EDEN PARA İYİ PROJELERE GELİR
Bakan Çağlayan, küresel ekonomik kriz nedeniyle “dünyada park eden”paranın sistemde dolaşmasının ancak `iyi projelerle” mümkün olduğunu vurgulayarak, Türkiye`nin “2023 planı”ndaki enerji yatırımları için Avrupa ve Amerika`daki “park eden”parayıTürkiye`ye getirmeye çalıştıklarını belirtiyor, “Türkiye`nin 2023 hedefine baktığımızda 130 milyar dolarlık enerji yatırımı var, bu yatırımlar yurtdışındaki parketmiş paranın iştahını kabartıyor,bazı yatırımlar işaret fişeği gibidir.”
YATIRIMA 2013 İÇİNDE BAŞLAYANA ÖNCELİK
2012/3305 Sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla hayata geçirilen Yeni Teşvik Yasası`ndaki büyük ölçekli yatırım kalemleri arasında da yer alan enerji sektörüne dönük yatırımlar, 5. ve 6. bölgede “bölgesel destek” alırken, yatırımlara verilen desteğin 2013 yılı öncelikli olduğu gözleniyor.
|
Yatırıma katkı oranı (%) |
||||
| Bölgeler | Bölgesel Teşvik Uygulamaları | Büyük Ölçekli Yatırımların Teşviki | ||
| 31.12.2013 tarihine kadar başlanılan yatırımlar | 01.01.2014 tarihinden sonra başlanılan yatırımlar | 31.12.2013 tarihine kadar başlanılan yatırımlar | 01.01.2014 tarihinden sonra başlanılan yatırımlar | |
| I | 15 | 10 | 25 | 20 |
| II | 20 | 15 | 30 | 25 |
| III | 25 | 20 | 35 | 30 |
| IV | 30 | 25 | 40 | 35 |
| V | 40 | 30 | 50 | 40 |
| VI | 50 | 35 | 60 | 45 |
Yeni teşvik yasasında, “büyük ölçekli yatırımlar” kapsamında da yeralan enerji sektörü yatırımlarına 31.12 2013 tarihine kadar başlanıldığı takdirde daha yüksek oranda yatırıma katkı desteği sağlanıyor. 5. bölgede yatırıma katkı oranı % 50 iken, 6. bölgede %60 oranında. Büyük ölçekli yatırımlara 01/01/2014`den itibaren başlanılması durumunda ise yatırıma katkı oranında nispeten düşüş gözleniyor; 5. bölgede %40, 6. bölge de % 45 oranında uygulanıyor.
VERGİ İNDİRİMİ YÜZDE 90
“Büyük ölçekli yatırımlara dahil olan enerji sektörü yatırımları 5. ve 6. bölgeye yapılırsa nasıl bir vergi indiriminden yararlanacak?” diye sorduğumuzda da vergi indiriminin 5. bölgeye %80 vergi uygulanırken, 6. bölgede de %90`a çıktığı gözleniyor.
Bakan Çağlayan “Biz bir devrim gerçekleştirdik, kısa bir süre önce yerli kömürümüzden elektrik enerjisi üretmek için yatırım yapanlara, sanki Kahramanmaraş`ta, Adıyaman`da, Tunceli`de, yatırım yapmış gibi 5. bölge desteği verdik, bütün mesele burada biran önce dışa bağımlılığımızı ve cari açığı azaltmak, mevcut enerji kaynaklarımızın rezervi talebi karşılamaya yetmiyor” diyerek Türkiye`nin enerjide ithalat oranını en aza indirecek bir yapıya dönüşme sürecinde olduğunu belirtiyor.
Kaynak: Enerji Günlüğü