İklim değişikliği ve etkileri giderek daha fazla görünür olurken, ülkelerin etkin çözümler bulmak için çıkardığı yasaların sayısı da her geçen gün artıyor. Bu ülkelere 13 Kasım 2018’de Avrupa Birliği üyesi İspanya da katıldı.
Bu etkili yasa teklifi ile İspanya, 2050 yılında elektriğini %100 yenilenebilir enerji ile karşılamayı hedefliyor. Yeni düzenleme, yasallaşırsa, İspanya’yı Avrupa Birliği üyeleri içerisinde en yüksek hedefleri koyan ülkeler arasına yerleştirecek.
İspanya Parlamentosu’na azınlık hükümeti olan Sosyalist Hükümet (PSOE) tarafından verilen yasa teklifi, 2018 yılı bitmeden Parlamento’da oylanacak. Yasa teklifinin, mecliste bulunan Podemos, Ciudadanos (Cs) ve Popular Party (PP) tarafından desteklenmesi ve konsensüs ile kabul edilmesi bekleniyor.
Yasa teklifinin içerdiği somut hedefler şöyle:
2030 Hedefleri:
– İspanya sera gazı emisyonlarını 1990 yılına göre %20 azaltacak. Mevcut emisyonlar, 1990 seviyesinin %17 üzerinde, yani toplamda %37’lik bir azaltım söz konusu.
– Yenilenebilir enerjinin payı 2030’da son enerji tüketiminde %35’e ulaşacak.
– Elektrik üretiminin ise en az %70’i yenilenebilir enerjiden sağlanacak.
– Enerji verimliliği 2030 yılına kadar %35 iyileştirilecek (AB hedefi %32.5).
2050 Hedefleri:
– 2050 yılında, ülkenin seragazı emisyonları, 1990 seviyesinden %90 daha az olacak.
– Elektrik üretiminin tamamı %100 yenilenebilir enerji ile karşılanacak.
Ayrıca, ülkede 2040 yılından itibaren yeni benzinli ve dizel araç satılamayacak. 2023 itibari ile 50.000’den fazla nüfusa sahip tüm belediyeler düşük emisyon alanları kuracaklar. 2021-2030 yılları arası her yıl en az 100.000 ev tadilattan geçirilerek sıfır emisyonlu binalara dönüştürülecek.
Yasa aynı zamanda finans ve yönetişim alanlarında da hedefler içeriyor. Bu bağlamda, her yıl rapor verecek olan bağımsız bir iklim değişikliği ve enerji komisyonu kurulacak.
– Ülke bütçesinin en az %20’sinin harcamaları, iklim eylemi konusunda pozitif sonuçlar doğuracak. Tüm kamu sözleşmelerinde emisyon değerlendirilmesi yapılacak.
– Tüm yeni bina inşaatı alanındaki kamu ihaleleri, sıfır emisyonlu binalara verilecek.
– İspanya Merkez Bankası, tüm şirketler ve kredi kuruluşları hakkında iklim risklerine dair bilgileri toparlayacak ve raporlayacak.
– 100.000’den fazla nüfusu olan belediyeler, enerji ve iklim planlarını 31 Aralık 2021’e kadar sunmak zorunda olacaklar. Bu karar bölgesel yönetimler için de geçerli olacak.
– Ekonomik yeniden yapılandırma, insan kaynakları eğitimi ve desteği içeren 5 yıllık bir “Adil Dönüşüm Stratejisi” oluşturulacak.
Diğer ülkelerden yasa örnekleri:
İlk iklim yasası 10 yıl önce Birleşik Krallık’ta yürürlüğe girdi. Yasa ile kurulan İklim Değişikliği Komitesi şu anda, Paris Anlaşması ve bu anlaşmanın uzun vadeli emisyon azaltım hedeflerine uyumu hakkında analiz hazırlıyor.
Hollanda parlamentosuna yakın zamanda önemli bir iklim yasası getirdi. Parlementodaki partilerin yüzde 75’inin desteği ile bu yasa, eğer yasallaşırsa emisyonlarını 2050 yılına kadar %95 oranında azaltacak.
Diğer bir kapsamlı ve yüksek hedefli iklim yasası da geçtiğimiz yıl İsveç’te yürürlüğe girdi. Ülke 2045 yılında tümüyle karbon nötr olmayı hedefliyor. Aynı şekilde Norveç de 2050 yılına kadar %95 oranında emisyon azaltımını yasa ile bağlayıcı kılmış durumda.
En yüksek hedefli ve kapsayıcı iklim yasası ise Kosta Rika’da. Ülke 2021 yılında karbon nötr olmayı planlıyor.
Portekiz, 2050 karbon nötr yol haritası hazırlarken, Yeni Zelanda ise 2050 yılını hedefleyen bir sıfır karbon yasası tartışıyor.
Bu alanda en önemli tartışmalardan biri de Almanya’da yaşanıyor. Almanya 2050 planında %80-95 arası emisyon azaltımı hedefini açıklamıştı. Şimdi de ülkede yeni iklim yasası tartışmaları yürütülüyor.
Hatice Kübra Güney – Elektrik Elektronik Mühendisliği – kubra.guney@enerjigazetesi.ist