2015 yılında Dicle dağıtım bölgesinde % 70 civarında olan kaçak elektrik kullanım oranı 2020 yılında % 46’lara geriledi. Eskiden kayıp kaçak bedelinin faturalarda belirtildiğini ancak yapılan değişiklikle artık bu bedelin faturalarda yer almadığı belirtiliyor.
Kaçak elektrik kullanımını azaltmak için uygulanan çalışmalar sonuç verdi ve kaçak elektrik kullanım oranı düşerken. elektrik tedarikçileri karşılaştırma sitesi EnCazip.com’un aktardığı bilgilere göre, özellikle Dicle dağıtım bölgesinde % 70 civarında olan kaçak kullanım oranı % 46’lara geriledi.
Elektrik şebekesinin özelliklerinden kaynaklanan teknik kayıp ‘kayıp elektrik’ olarak ifade ediliyor. Bu durum şebeke güncellemeleriyle minimum seviyeye indirilebiliyor ancak tamamen ortadan kalkması mümkün olmuyor. Şebekeye illegal yollarla müdahale edilmesi sonucu kullanılan elektriğin ölçülememesi ve faturalandırılamamasına ise ‘kaçak elektrik’ deniyor. ‘Kayıp Kaçak Bedeli’ ise bu iki kaçak durumunun hesaplanmasından oluşuyor. Yani ‘Kayıp Kaçak Oranı’ elektrik sisteminde iletim sırasında meydana gelen teknik veya teknik olmayan enerji kayıplarının oranını ifade ediyor. Kayıp kaçak bedeli ise sadece kaçak kullanımı içermiyor, teknik kaybı da içeriyor.
Yüksek voltaj kaybı azaltır
Dünyada nüfusun ve kentleşmenin artması, ekonomik büyüme, yaşam kalitesinin yükselmesi gibi nedenlerle dünyadaki elektrik tüketimi de artış gösteriyor. 2018 yılında dünya elektrik tüketimi bir önceki yıla göre % 3,99 oranında artış göstererek 22.315 TWh oldu. Dünya çapında elektrik şebekesi yaklaşık 80 milyon km iletim ve dağıtım hattından oluşuyor. 2019 verilerine göre, Türkiye’deki toplam elektrik iletim şebekesi uzunluğu 70.034,1 km. Toplam dağıtım şebekesi uzunluğu ise 1.172.334,9 km. 2019 yılında sadece 23.940,4 km uzunluğundaki iletim hattından 380 kV elektrik geçti. Kablolardan ne kadar yüksek voltajda elektrik geçerse kayıp oranı azalıyor. Fakat yüksek voltaj, kaybı azaltsa da sıfırlamıyor.
En çok kayıp-kaçak kullanım Dicle bölgesinde
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) açıkladığı verilere göre, 2020’de en yüksek kayıp oranı % 46,32 ile Diyarbakır, Şanlıurfa, Batman, Mardin, Siirt ve Şırnak illerini kapsayan Dicle elektrik dağıtım bölgesinde, onu % 44,57 oranla Van, Bitlis, Muş ve Hakkâri illerini kapsayan Vangölü elektrik dağıtım bölgesi takip etti. 2020 yılındaki kaçak oranlarının tahminden daha düşük olması ise dikkat çekti. Dicle’de tahmin % 60,45 iken gerçekleşen % 46,32 oldu. Dicle elektrik dağıtım bölgesinde kayıp oranı tahminin altında gerçekleşirken Sivas, Tokat ve Yozgat illerini kapsayan Çamlıbel elektrik dağıtım bölgesinde ise kaçak oranı tahminin üzerinde gerçekleşti.
Kayıp kaçak bedeli artık dağıtım bedeli içerisinde tahsil ediliyor
Encazip.Com’un kurucusu Çağada Kırım, eskiden kayıp kaçak bedelinin faturalarda belirtildiğini ancak yapılan değişiklikle artık bu bedelin faturalarda yer almadığını ifade ederek şunları söyledi:
“Elektrik faturalarındaki kayıp kaçak bedeli kalemi 1 Ocak 2016 tarihinde geçerli olan ulusal elektrik tarifesi ile kaldırıldı ve bu bedel dağıtım bedeli kalemi içerisine eklendi. Kayıp kaçak bedelinin faturalarda belirtildiği son tarih olan 2015 yılının son elektrik tarifesine göre, bir iş yeri abonesinin elektrik faturasının yaklaşık % 12’si kayıp kaçak bedeliydi. Bu oran meskende ise yaklaşık % 15‘ti. Ancak şu an için kayıp kaçak bedelinin elektrik faturalarındaki oranı belli değil. Dağıtım bedeli içerisinde tahsil ediliyor.”