Inbusiness Dergisi tarafından düzenlenen II. Sürdürülebilir Yüzyıl Zirvesi’nde konuşan Dicle Elektrik Genel Müdürü Yaşar Arvas, “Atatürk Barajı’nın ürettiği enerjinin 2 katından fazlası tarım alanlarımızda tüketiliyor. Bölgede elektrik değil, sulama problemi olduğunu bir kez daha yineliyoruz. Elektriği harici olarak ve kaçak kullanan kişiler, ülkemizin kesintisiz enerji arzını tehdit ediyor.” değerlendirmesini yaptı. Arvas, açıklamalarında sektör içerisinde yeni teknolojiler geliştirdiklerini, son olarak havai enerji nakil hatlarının görüntülerini alıp, olası anormallikleri belirleyebilecekleri bir sistem üzerinde çalıştıklarını sözlerine ekledi.
Dicle Elektrik Genel Müdürü Yaşar Arvas
Inbusiness Dergisi tarafından düzenlenen II. Sürdürülebilir Yüzyıl Zirvesi İstanbul’da gerçekleşti. Kamu ve iş dünyasından birçok ismi ağırlayan zirvenin “Değişim İçin Enerjinin Dönüşümü” panelinde konuşan Dicle Elektrik Genel Müdürü Yaşar Arvas, hizmet bölgelerindeki elektrik tüketimine dair önemli açıklamalar yaptı.
Sorumlu oldukları Diyarbakır, Şanlıurfa, Batman, Mardin, Siirt ve Şırnak illerinde 140 bin çiftçinin 70 bin kadarının tarımsal sulama için elektrikle çalışan motopompları kullandığını belirten Yaşar Arvas, “Atatürk Barajı’nın ürettiği enerjinin 2 katından fazlası tarım alanlarımızda tüketiliyor. Gelinen noktada bölgede elektrik değil, sulama problemi olduğunu söylemek durumundayız. Enerji sarfiyatını artıran ve su kaynaklarını olması gerekenden fazla harcayan, elektrikle kuyudan su çekilerek yapılan vahşi sulama yönteminden vazgeçilmeli. Bu noktada GAP sulama kanallarının devreye alınması, bölge coğrafyası ve ülke ekonomisi için hayati önem taşıyor.” dedi.
“Kırsalda Akıllı Tarım Uygulamalarına Geçilmeli”
Bölgede öngörülemeyen kaçak tüketimle baş edebilmek için altyapı yatırımları yaptıklarını belirten Yaşar Arvas sözlerini şöyle sürdürdü: “Kaçak kullanımının da etkisiyle gerçekleşen elektrik hatlarındaki aşınmalar, elektrik tüketiminin yoğun yaşandığı sektörlerde elektrik voltaj dalgalanmalarına sebep olabiliyor. 3K olarak belirlediğimiz alanlarda kayıpsız, kaliteli ve kesintisiz elektriğin tüm bölgede en etkin şekilde uygulanabilmesi için kırsal bölgede akıllı tarım uygulamalarına geçilmesini tavsiye ediyoruz. Devletimiz de sulama kanallarını tamamladığında bölgede gerçekleşen aşırı elektrik tüketiminin normale döneceğine inanıyoruz.”
Bölgenin elektrik altyapısını güçlendirdiklerini vurgulayan Genel Müdür Arvas, “Altyapı 10 yıl önceki gibi olsaydı çiftçilerimiz değil 700 metrelerden, 100 metreden dahi su çekerken zorlanacaktı. GAP projesi kapsamında sulama kanallarının tarla başlarına kadar getirilmesiyle, bölgedeki su sorunun önemli oranda çözüleceğini ve aşırı enerji tüketiminin önüne geçilebileceğini öngörüyoruz.” şeklinde konuştu.
“Tarım Sulama Konusunda Farkındalık Oluşturulmalı”
Özellikle tarımsal sulama döneminde hatlara orantısız aşırı yüklenmelerin dağıtım şebekesinin tamamen çökmesine ve uzun süreli kesintiler yaşanmasına neden olduğunu söyleyen Arvas, bu olumsuzlukların sadece bölgenin değil, ülkemizin de kesintisiz enerji arzını tehdit ettiğine dikkat çekti.
Sorunların iyi analiz edilmesi ve kalıcı çözümlere odaklanmak gerektiğinin altını çizen Arvas, “Pilot çalışmalarla hizmet verdiğimiz bölgede enerji verimliliği, su israfının önlenmesi ve tarımsal faaliyetlerde modern yöntemlerin uygulanması gibi konularda yeni çalışmalara imza atacağız. Okullardan başlayarak çocuklar özelinde; sahada ve tarımsal alanlarda çiftçilerle farkındalık çalışmaları gerçekleştireceğiz.” dedi.
“2024 Yılında 3 İlçede Toplam 2155 Kayıt Dışı Trafo Tespit Edildi”
2024 yılı içerisinde Şanlıurfa’nın Akçakale, Ceylanpınar ve Viranşehir ilçelerinde 2155 kayıt dışı trafonun tespit edildiğini ve bu trafoların 265 konutun elektrik ihtiyacını karşılayabileceğini açıklayan Arvas, şu çarpıcı örnekleri paylaştı:
“Sadece Şanlıurfa’da yapılan kontrollerde, ekiplerimiz asgari 100 bin nüfuslu bir ilçeye yetecek yaklaşık 53 bin 500 KVA gücünde 351 adet kayıt dışı elektrik trafosu tespit etti. Kaçak kullanıcıların normalden 9-10 kat fazla enerji tükettiği anlamına geliyor. Bu durum tedarik sürekliliğini maalesef sekteye uğratıyor. Nisan ayı içinde yapılan denetimlerde, tespit edilen kaçak trafoların yalnızca sulama sezonunda çalışsa bile ekonomiye zararının yılda 200 milyon TL’den fazla olduğu hesaplandı. Bu milli gelirimiz adına çok büyük kayıp demek.”
“Sistemlerimizi Yeni Teknolojilere Göre Geliştiriyoruz”
Sistemlerini yeni teknolojiler doğrultusunda geliştirdiklerini aktaran Yaşar Arvas açıklamalarına şöyle devam etti: “Başta yapay zeka olmak üzere yeni teknolojiler; enerji altyapısını daha verimli, güvenilir ve sürdürülebilir hale getirmede kritik rol oynuyor. Bunlar arasında blockchain, IoT ve dijital ikiz teknolojilerini sayabiliriz. Şirketimizde havai hatlarının sürekli kontrolü için drone ve robot karşımı bir ürün için tasarım çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Söz konusu platform, hatta tutunarak ilerlerken, havai hattı görüntülerini alarak olası anormallikleri belirleyebilecek.”