Bildiğiniz ya da bilmediğiniz üzere 1 Ocak 2011 sabahı ile hayatımıza yeni yıl hediyesi olarak Kayıp Kaçak girdi. Şimdiden 1 Ocak 2016 hediyemiz büyük oranda belli oldu.
Faturamıza Hoş geldin Sıfır Bakiye
Elektrik piyasası ile alakalı önemli bir gelişmeyi duyurmak istiyorum. Yazı biraz uzun oldu ancak sürprizler
Yönetmeliğin en sonlarında Sıfır Bakiye Düzeltme Tutarı isimli Geçici 26. Madde vardır. Burada çok çarpıcı bir ifade var. “1 Ocak 2016 tarihine kadar Sıfır Bakiye Düzeltme Tutar’ının sıfır bakiye düzeltme katsayıları kullanılarak piyasa katılımcılarından tahsile devam edilir” denilmektedir.
İlk etapta “İyide ne var bunda diyebilirsiniz”
Aslında sormanız gereken konu ise bu tarihten sonra ne olacağıdır?
Sizlere ilk önce Sıfır Bakiye Düzeltme Tutarı’nın ne olduğunu anlatmak isterim. TEİAŞ kurumu bünyesinde bulunan ve kısa adı PMUM olan Piyasa Mali Uzlaştırma Merkezi yürütmektedir. Ancak 2016 yılında bu görev EPİAŞ’a (Enerji Piyasaları İşletme Anonim Şirketi) verilmiştir. Piyasa işletmecisinin toptan elektrik piyasası adına yaptığı işlemlerden kar veya zarar etmemesi esasına dayalı olarak bir fatura dönemi içerisinde piyasa katılımcılarının gerçekleştirmiş oldukları enerji alış ve satışları ve zamanında ödenmeyen alacaklar hariç olmak üzere dengesizliklerin uzlaştırmasına ilişkin olarak piyasa katılımcılarına ( İndirimli Elektrik aldığınız tedarik şirketlerine) yansıtılacak alacaklar ile TEİAŞ’tan tahsil edilecek Sıfır Bakiye Düzeltme Tutarı’nın toplamına eşit olması esastır
Daha basit anlamı ile TEİAŞ tahsil ettiği ücret ile sattığı elektrik arasında fark olması durumunda eksik kalan kısmı kullanılan her bir kWs’e böler. Bu ciddi bir maliyet olup kayıp kaçak bedelinin evrimleşmiş hali gibidir. Bu güne kadar bu elektrik tedarik şirketlerinin maliyetleri arasında yer alıyordu. Yani siz bu bedeli fatura üzerinde görmüyordunuz. Elektrik piyasasında birkaç firma bu bedeli sözleşmeye yazarak tahsil ediyordu. Bu firmaların sayısı ise bir elin parmaklarını geçmiyordu.
Halen “sorun nerede?” dediğinizi duyar gibiyim
Eskiden beri elektrik piyasasında indirimli elektrik alımı yapan satın alma yetkilileri ya da benzeri idareciler Kayıp Kaçak bedelinin ilk çıkış tarihi olan 1 Ocak 2016 tarihini hatırlayacaktır. Yılbaşının bir gün sonrası aldıkların indirimin bir kısmı buharlaşmıştı. Sorun 1 Ocak 2016 da Sıfır Bakiye Düzeltme Tutarı’nın aynı sonucu doğuracağını düşünmekteyim. Bunun gerçekleşme oranının ne olacağını sorarsanız% 95 derim. 1 Ocak 2016 tarihinde benim ön görüme göre ortalama % 3 gibi bir indiriminiz buharlaşacak. Örneğin Ticarethane tarifesinde % 20 ile indirim anlaşması yapan bir işletmenin Nisan 2015 tarihinde fatura altına denk gelen ( PSH’sız Faturada ) indirimi net % 17 iken; 2016 yılında indirimi aynı kalmasına rağmen fatura altı indirimi ( PSH’sız Faturada ) % 15’e düşecektir. Rakamlar yaklaşık olup şu anda tamamen afaki yapılmış yorumlardır. Ancak değişmesi beklenen Tarifeler Yönetmeliği’nin çıkış tarihinin de 1 Ocak 2016’ya bırakılmış olması bu görüşümü destekler niteliktedir. Bunu bekleyip hep beraber göreceğiz.
Peki, nasıl önlem alabilirsiniz?
Yeni yapacağınız anlaşmalarda bu hususu anlaşma yapacağınız firma ile görüşüp bir maliyetinden kurtulması sebebi ile bunu size sunduğu indirimi lehinize göre revize etmesini talep etmektir. Bu konuda sözleşmenize bir madde koyabileceğiniz gibi bir protokol ya da zeyilname de düzenlenebilir. Ayrıca Sanayi kuruluşlarında son kaynak tarifesi uygulanmaya başlanacaktır. Bu da özellikle bir dağıtım şirketine, bir özel şirkete giden firmalara maliyet olarak yansıyacaktır.
Elektrik piyasasında yine taşlar yerinden oynayacak gibi görünüyor. Proaktif çözümler üretirseniz sizde sıkıntıları yaşanmadan çözebilirsiniz. Ekte DUY Yönetmeliğinin taslak halini görebilirsiniz. Üzerindeki imzalara dikkat ederseniz resmi belge olduğunu görebilirsiniz. Resmi Gazete ’de yayınlanmadığı için şu anda taslak olarak geçmektedir. EPDK’nın sitesinde yayınlanmamaktadır. Bu konuyu mevcut tedarikçilerinize sorduğunuzda doğru cevapları vermekten kaçınacaklardır. Aslında doğru olmayan bir ifade de kullanmayacaklardır. Ben size olacakları söylüyorum. Bazı firmalar satranç gibi sonraki hamleleri tahmin ederken bazıları da “bekle ve göre” felsefesini benimserler.
Bülent Çebin
Tüketici Güvenliği Derneği Enerji Komisyonu Başkanı