Klima Kullanımı Sırasında Dikkat Edilmesi Gereken Kurallar

Doğu Akdeniz Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Hasan AMCA klima alırken ve günlük kullanım sırasında dikkat edilmesi gereken kuralları açıkladı.

Elektrik ücretlerindeki korkunç yükselişin ardından evlerimizin temel kullanım cihazlarından biri haline gelen klimalar, tükettikleri elektrik enerjisinden dolayı hepimizi tedirgin etmekte, açma düğmesine basarken 2 kere düşündürmektedir. Fakat, klima alırken yapılacak doğru seçim ve günlük kullanımda uyulacak kurallar sonucu bu tedirginliği ve de fatura miktarını önemli bir ölçüde azaltabiliriz.

Öncelikli olarak seçeceğimiz klima modeli, özellikleri ve büyüklüğü, takıldığı yer ve kullanılış biçimi, hem enerji tasarrufu hem de klimanın ömrünü uzatma açısından büyük önem taşır. Bu nedenle, bu günkü yazıda klima alırken ve de günlük kullanımda nelere dikkat edilmesi gerektiğine dikkat çekerek yardımcı olmaya çalışılacaktır.

YENİ KLİMA ALIRKEN DİKKAT ETMEMİZ GEREKEN KONULAR

Bir klimanın kataloguna baktığımızda bizi ilgilendiren özellikler genel olarak aşağıdaki tablodakilere benzer şeylerdir:

Marka/Model : Klimanın markası/modeli genellikle marka güvenilirliği ile ilgili olup, hem daha uzun ömürlü, hem ekonomik hem de sürekli servis garantisi açısından çok önemlidir. İlk 2 konuyu bir an dikkate almasak da, servis olayı çok önemlidir. Çünkü, bozuk veya sorunlu çalışan bir klima gereğinden çok daha fazla enerji harcayabilir. Örneğin, gazı azalmış bir klimanın Başarım Katsayısı (Coefficent Of Performance) çok düşecek, sonuç olarak da kullanılan elektriğin ısıtmaya veya soğutmaya dönüştürülmesi verimliliği düşük olacaktır. Bu nedenle illaki servis garantisi olan markaları satın almanızı öneririz.

Enerji Sınıfı-Soğutma / Enerji Sınıfı-Isıtma : A ile G arasında bir harf olarak tanımlanan enerji sınıfı, kullanılan teknoloji ve klima gazına bağlı olarak değişir. Freon 410A (şu an için piyasanın en iyi gazıdır ve A sınıfı klimalarda kullanılır) ile Freon 12 gibi (şu an için piyasanın en kötü gazıdır ve G sınıfı klimalarda kullanılır) birçok çeşitli gazlar kullanılmaktadır. BU gazlar, sıkıştırıldıkları zaman Basınç*Hacim/Sıcaklık oranına göre (hacim ayni tutulduğundan) sıcaklık sıkıştırılma oranında doğrusal olarak artacaktır. Bu olay sayesinde klimalar ısı yaymaktadır. Ayni şekilde, çok sıkışık bir ortamdan çok geniş bir ortama aktıkları zaman da genişleyen hacim oranında ısıları düşecektir. Bu olay sayesinde de klimalar soğutma olayını gerçekleştirmektedirler.

Kompresör Besleme Metodu: Sabit Hızlı / İnverter diye iki temel method bulunmaktadır.

Isıtma/Soğutma Kapasitesi (BTU/h) : Isıtma/soğutma kapasitesi genellikle İngiliz ölçü birimleri sisteminden alınan British Thermal Unit’in kısaltılması olan BTU kullanılır. 1 BTU enerji, 1 Libre sudaki sıcaklığı 1 Fahreneit değiştirebilmek için gerekli olan ısı miktarıdır. BTU/h ise bir klimanın bulunduğu ortama, bir saatte verebildiği ısı miktarınıdır. Günümüzde tüm dünya tarafından ortak olarak kullanılmak üzere standartlaştırılan SI ölçü birimleri sisteminde BTU yerine Watt kullanılır. 1 Watt=3.41 BTU/saat eder.

Klimanın Çalışırken Ortaya Çıkarttığı Gürültü Seviyesi: Klimanın çalışırken ortaya çıkarttığı gürültü seviyesinin kullanıcıları rahatsız etmemesi için belirli bir seviyenin altında olmalıdır. Örneğin, Çalışma Ses Şiddeti: 20 dBA çok iyi – 50 dBA kötü olarak nitelenebilirler.

Bu nedenle, fiyat farkına değiyor ise, klima satın alırken emsallerine göre gürültü seviyesi en düşük olan seçilmelidir. Uyku esnasında rahatsızlık yaratmaması için klimaların ses seviyesinin 40 dBA’in altında olması gerekir. Bir fikir vermesi açısından şu ses seviyeleri ile karşılaştırmak işe yarayabilir. Örneğin, saatin tik-tak sesi 20 dBA’dir. 55 dBA gürültü ortamında normal bir konuşmayı anlayamazsınız. Yatak odası için uygun ses seviyesi 30 dBA veya daha düşük olmalıdır.

Klimalarda Çalışma Modları : Klimalarda Isıtma, soğutma ve nem alma (DRY) modu diye en az 3 mod bulunmalıdır. Eğer büyük bir fiyat farkı yok ise, Bio, anti bakteriyel, gibi özelliklerin de bulunmasında yarar var.

A sınıfı Klima

Klimalar Başarım Katsayısı (Coefficent Of Performance) değerine göre sınıflandırılırlar. Başarım Katsayısı (COP), kullanılan elektriğin sıcaklığa veya soğukluğa dönüştürülme oranıdır. COP değeri 3.21 veya üzeri olan klimalar A sınıf olarak sınıflandırılırlar. COP değeri 2.5’den fazla ve 3.21’den az olan klimalar ise B sınıfı olarak sınıflandırılırlar. A sınıfı klimaların en belirgin özelliği, kullanılan Freon 410A gazıdır ki bu gaz diğer Freon 12 gibi gazlara oranla sıkıştıkları zaman daha büyük ısı farkı yaratırlar. Bu ısı farkı da klimaların verimliliğini belirler. Klimalarda içerisi soğutulurken, dış ünite de ayni oranda ısınır. 

İnverter Klima Nedir?

Klimalar kompresör motorunun çalışma prensibine göre Sabit Hızlı ve İnverter diye 2 genel sınıfa ayrılabilirler. Sabit hızlı klimaların kompresör motoru ya çalışır ya durur. Fakat, İnverter klimaların kompresörün motorunun hızı değiştirilerek oda sıcaklığına göre çalışırlar. İnverter klimaların kompresörlerinin motorları, sabit hızlı kompresörlerin motorlarından farklı olarak devir sayılarını yani hızlarını azaltıp artırabilirler. Hava koşullarına göre yavaşlayıp enerji tasarrufu sağlayabilirler. Elektrik motorları en fazla elektriği kalkış yaparken harcamaktadırlar. Bu nedenle kalkış yapma olayı kademeli olarak gerçekleştiğinden kalkışta harcanan yüksek akım ortadan kaldırılacaktır.

KLİMA KULLANIRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN KURALLAR

1.        Klima seçerken, öncelikle klimanın hangi amaçla kullanılacağı belirlenmeli. Örneğin, sıkça kapıları açılan bir mağaza için mi, yatak odası için mi, mutfak için mi, restoran için mi klima alıyorsunuz önceden bilmelisiniz.

2.        Ucuz ve kalitesiz klimalar, aşırı elektrik tükettiği gibi, kaliteli ancak ihtiyaçtan fazla teknik özelliğe ve yüksek kapasiteye sahip olan klimalar da gereksiz yere elektrik tüketmektedirler.

3.        Programlama özelliği olan klimaları tercih edin. Cihazınızın kullanılmadığı zamanlarda kapanmasını ve kullanacağınız zaman açılmasını sağlayan otomatik programlama yapın. Böylece gereksiz enerji tüketimini engellemiş olursunuz.

4.        Klima takılacak odanın hacmi ve rengi, odanın planı, klimanın yerleşim konumu, odadaki pencere ve kişi sayısı, oda aydınlatması, odanın güneş görme oranı, odanın içerisinde bulunan ve ısı yayan elektrikli aletler gibi çok sayıda ayrıntının dikkate alınması gerekmektedir. Bu nedenle, herhangi bir mekan için ihtiyaç duyulan soğutma ve ısıtma kapasitelerinin uzmanlar tarafından belirlenmesi önem taşımaktadır. Ancak bu belirlemelere göre alınacak klimalarla verimli enerji kullanımı sağlanabilir.

5.        Evinizin ısı yalıtımı konforunuzu artırır ve enerji sarfiyatını düşürür. Bu nedenle ortamın ısı kayıp-kazanç noktalarının izolasyonu önemlidir. Pencere ve kapılarda çift cam kullanımı da önemli bir tasarruf sağlar.

6.        Tüm elektrikli cihazlarda olduğu gibi klimalar da bakım gerektirir. İç ve dış ortamda değişik hava koşulları cihazların ısı transfer yüzeylerinde kirlenme ve tahribatlara yol açmakta, bu durum cihazın verimli çalışmasını engellemektedir. On yıldan eski olan klimalarımızı da yenilemeliyiz. Çünkü eski klimalar aynı soğutma performansı için yeni klimalara oranla %40 daha fazla enerji harcar. Eski klimanızın yerine yenisini takarak sadece bir sezonda yeni klimanın fiyatı kadar elektrik tasarrufu yapabilirsiniz.

7.        Ayrıca cihaz içerisindeki soğutucu gazın basıncında mevsime göre düzeltme yapılması gerekir. Bu nedenle klima cihazlarına yılda iki kez bakım yapılması son derece önemlidir. Gaz oranı yüksek veya düşük olab klimalar gereğinden fazla elektrik tüketirler.

8.        Klima filtreleri düzenli olarak değiştirilmeli veya temizlenmelidir. Filtrelerin değişimlerinin zamanında yapılması, sağlık açısından da soğuk hava ile birlikte bakterilerin ortama yayılmasına neden olacağı için önemlidir.

9.        Düzenli olarak filtrelerin değiştirilmesi, sistemin kontrol edilmesi ve fan kayışının ayarlanması yüzde 30′lara varan enerji tasarrufu sağladığı gibi klimanın ömrünü de uzatıyor.

10.     Klimanın hava giriş-çıkış kanallarının ve üfleme kanallarının önlerinde hava akışını engelleyecek eşyalar bulundurmayın.

11.     Klimanızı çalıştırırken uygun bir oda sıcaklığı seçin. Çok düşük sıcaklık seçimi yaparsanız oda çok soğuyacağı gibi gereksiz enerji sarfiyatına neden olacaktır. Odanızı soğutmak istiyorsanız, klimayı gündüzün 24-26 derece arasında soğutma modunda (COOL), geceleyin uyku süresince ise nem alma modunda (DRY) 27-28 dereceye ayarlayınız. Unutmayın ki klimalarda düşürdüğümüz her bir derece %10 oranında daha fazla enerji harcar.

12.     Bazen sıcaklık yüksek olmadığı halde hava nem oranının yüksek oluşundan dolayı çok sıkıcı olabilir. Çok sıcak olmayan ama nemli günlerde klimanızı nem alma modunda çalıştırın.

13.     Klima kullanılan alanda bir de vantilatör bulunmasında yarar var. Özellikle DRY modunda çalıştırılan klimalı ortamlarda havadaki nem oranı azaltıldığından, en küçük bir esinti yaşam ortamını büyük keyif katar.

14.     Soğutma konumunda ortamda ısı yayan cihazların kullanılmamasına özen gösterin veya bu tip cihazların yaydığı ısıyı ayrı bir kanalla odadan dışarı atacak bir mekanizma geliştirin. Bilgisayar, TV, müzik seti gibi elektronik cihazlar ile ampul, avize ve abajurlar ortama ısı yayarlar ve klimanın enerji sarfiyatını artırırlar.

15.     Bazen sırf konfor için klima alışkanlığından dolayı elimiz klima düğmesine gidebilir. Fakat, bunu yapmadan önce dışarıdaki havanın serinlemiş olabileceğini hatırlayarak klimanızı kapatıp pencere veya kapınızı açmayı tercih ediniz.

16.     Klima alırken enerji verimliği etiketini mutlaka kontrol edin. Yurttaşların, A sınıfı klimaları tercih etmesi elektrik faturalarındaki rakamların düşürülmesi için önemle tavsiye edilir. A sınıfında bulunan bir cihaz, “C” sınıfında bulanan bir cihaza göre ve cihaz tipine bağlı olarak yüzde 15-20 arası, “G” sınıfındaki bir cihaza göre yüzde 70-80 oranında daha az enerji tüketiyor.

17.     Klimanın dış ünitesinin doğrudan güneş altında olduğu yerlerde, bir gölgelik ile güneşten korunması enerji tasarrufu sağlar.

18.     Yaşadığımız mekanı soğuturken panjurları ve perdeleri kapalı tutarsak enerji tasarrufu sağlamış oluruz.

19.     Ne kadar genişlikte hangi ölçüde klima kullanılacağı kabaca aşağıdaki tablodan elde edilebilir. Not: Bu çalışmada oda yüksekliği standart olarak kabul edilmiştir.

Alan (m2)        Klima ölçüsü (BTU/saat)

05-15              7000

10-20              9000

15-25              12.000

20-30              14.000

25-40              18.000

30-45              22.000

35-50              24.000

40-60              28.000

60-90              45.000

20.     Geniş ve/veya uzun bir orama 1 büyük klima yerine 2 küçük klima konması nokta ısıtma açısından daha faydalı olduğu hatırlanmalıdır. Örneğin, 55 m2 bir alana 1 tane 28000 BTU/saat yerine 2 tane 14000 BTU/saat klima kullanılması daha faydalıdır.

Yukarıdaki kurallara uyarak hem kullanılan klimaların gereksiz yere enerji tüketimine ve yüksek elektrik faturalarına engel olur hem de klimanızın ömrünü uzatabilirsiniz.

Kaynak: Kıbrıs Postası