Tüm dünyayı etkisi altına alan, sosyal ve ekonomik hayatı durma noktasına getiren Covid-19 salgınının Türkiye plastik sektörüne yansımaları Mart ayı rakamlarında ortaya çıktı. 2020 yılına iyi başlayan, Ocak ve Şubat aylarında üretimini artıran sektör salgın nedeniyle iç ve dış talepte yaşanan gerileme nedeniyle Mart ayında frene bastı. Mart ayında plastik mamul üretimi geçen yılın aynı ayına kıyasla miktarda % 14 azalışla 749 bin tona, değer bazında ise yüzde 10 düşüşle 2,7 milyar dolara geriledi. PAGEV’in yayınladığı rapora göre Türkiye plastik sektörünün Ocak ve Şubat aylarındaki yükselişle bir nebze de olsa dengelenen 2020 ilk çeyrek üretim rakamları geçtiğimiz yılın aynı dönemine kıyasla miktarda % 5 gerileme ile 2,4 milyon ton ve değerde % 7 azalışla 8,7 milyar dolar olarak gerçekleşti.
Türk Plastik Sanayicileri Araştırma, Geliştirme ve Eğitim Vakfı (PAGEV), yayınladığı Türkiye plastik sektörü 2020 yılı ilk çeyrek değerlendirme raporu ile koronavirüsün sektöre etkilerini ortaya
Sektörü ambalaj sırtladı
2020 yılının ilk çeyreğine alt sektörler bazında bakıldığında 2,4 milyon tonluk toplam plastik mamul üretimi içinde yaklaşık 974 bin ton ile plastik ambalaj malzemelerinin başı çektiği, plastik inşaat malzemeleri üretiminin ise 536 bin ton ile plastik ambalaj malzemelerini takip ettiği görüldü.
Koronavirüs ihracatı da vurdu, Nisan’da ihracat sert düştü
Son 5 yıldır sürekli artış gösteren plastik sektörü mamul ihracatı koronavirüs etkisiyle gerilemeye başladı. Mart ayında miktarda % 5 düşüşle 187 bin ton, değerde % 4 düşüşle 462 dolarlık ihracat yapıldı. Ocak ve Şubat aylarındaki talepler sonucunda sektörün yılın ilk çeyreğindeki ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla miktar bazında % 10 artarak 550 bin ton, değer bazında % 2 azalarak 1,26 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bu dönemde en fazla plastik mamul ihraç edilen ilk beş ülke; Irak, Almanya, İngiltere, İsrail ve Fransa olarak sıralandı.
Salgın etkisinin daha ağır hissedildiği Nisan ayında ise plastik sektörünün ihracatı bir önceki yılın Nisan ayına göre % 23 gerileme ile 412 milyon dolara indi.
Plastik mamul ihracatı 2016 seviyelerine çekilebilir
Koronavirüs zaten yavaşlayan dünya pazarlarında işlerin daha da zorlaşmasına sebep oldu. Son 5 yılda istikrarlı bir yükseliş sergileyen plastik mamul ihracatımızın 2020 yılında 2016 seviyelerine gerilemesinden korkuluyor.
Koronavirüs salgınının dış talepte yaratacağı gerilemenin etkisi ile 2020 yılında ihracatın 2019 yılına kıyasla miktar ve değer bazında % 15 gerileyerek 1,67 milyon ton ve 4,1 milyar dolara düşeceği tahmin ediliyor.
Sektörde yatırımlar durma noktasına geldi
Son 6 yılda yıllık ortalama 840 milyon dolarlık makine ve teçhizat yatırımı gerçekleşen plastik sektöründe salgın sonrası yatırımlarda gerileme görülüyor. Plastik sektörünün makine yatırımı 2020 yılının Mart ayında 2019 yılının Mart ayına kıyasla % 7 azalarak 44 milyon dolar seviyesine indi. 2020 yılının ilk çeyrek yatırım tutarı ise 145 milyon dolar olarak gerçekleşti.
Koronavirüsün asıl etkisinin Nisan ayı rakamları açıklandıktan sonra netleşmesi bekleniyor. Ancak mevcut tablo bile salgın nedeniyle 2020 yılsonunda sektörün makine ve teçhizat yatırımlarının 2019 yılına kıyasla en iyimser tahminle % 14 gerileyerek 631 milyon dolara düşeceğini ortaya koyuyor.
İç talepteki daralmanın yıl boyunca sürmesi bekleniyor
Plastik mamul iç pazar tüketimi 2020 yılının ilk çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre % 8 azalışla 2 milyon ton ve 8,2 milyar dolara düştü. Mart ayında plastik mamul iç pazar tüketimi 2019’un aynı ayına kıyasla değer bazında % 10 azaldı ve 2,5 milyar dolar seviyesine geriledi.
Başta otomotiv, turizm ve inşaat sektörleri olmak üzere salgından olumsuz etkilenen sektörlerin yaratacağı iç talepteki daralma sonucunda 2020 yılında yurtiçi tüketimin 2019 yılına kıyasla miktar ve değer bazında en iyi ihtimalle bile % 15 gerileyerek 6,9 milyon ton ve 26,6 milyar dolar olarak gerçekleşmesi bekleniyor.
Yılsonunda ithalatta da % 10 gerileme bekleniyor
Koronavirüs etkisinin henüz yansımadığı Ocak ve Şubat aylarındaki artışın etkisi ile plastik mamul ithalatının 2020 yılının ilk çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 2 artarak 148 bin ton ve 724 milyon dolar olarak gerçekleştiği görülüyor. Mart ayı plastik mamul ithalatında özellikle ambalaj ürünlerinde artış gerçekleştiği dikkat çekti.
Salgınının önümüzdeki aylarda iç ve dış talepte yaratacağı gerilemenin etkisi ile 2020 yılında ithalatın 2019 yılına kıyasla miktar ve değer bazında % 10 gerileyerek 503 bin ton ve 2,3 milyar dolar olarak gerçekleşeceği tahmin ediliyor.
Plastik mamul sektöründe 2020 yılının ilk çeyreğinde 401 bin ton ve 539 milyon dolar dış ticaret fazlası verildi. Dış ticaret fazlasının 2020 yılında 2019 yılına kıyasla miktar bazında % 17 değer bazında da % 21 gerilemesi bekleniyor.
Plastik sektörü koronavirüs etkisi ile yılsonunda % 15 gerileyecek
Yılın geneline yayılması beklenen koronavirüs etkisinin plastik sektörü rakamlarını en iyimser ihtimalle 2014-2015 yılı seviyelerine çekebileceğini gösteriyor. Salgının iç ve dış talepte yarattığı düşüşün etkisi ile plastik mamul üretiminin miktar ve değer bazında en iyimser tahminle % 15 gerileyerek 8 milyon ton ve 28,4 milyar dolar olarak gerçekleşeceği tahmin ediliyor.
Türkiye plastik sektörünün 2020 yılı ilk çeyrek verilerini değerlendiren PAGEV Başkanı Yavuz Eroğlu şunları söyledi: “Ocak ve Şubat ayına iyimser bir tablo ile başlayan plastik sektörümüz koronavirüs salgınının tüm dünya ile birlikte ülkemize de yayılması ile birlikte negatif bir görünüme geçti. Sosyal ve ekonomik hayatı durma noktasına getiren salgın, Mart ayından itibaren sektörümüze de olumsuz yansıdı. Başta otomotiv, beyaz eşya, turizm ve inşaat gibi sektörlerin durma noktasına gelmesi bu sektörlerimiz için üretim yapan firmalarımızı olumsuz etkiledi. Öte yandan koronavirüs salgını başta hijyen ve medikal olmak üzere gıdadan ambalaja kadar pek çok alanda plastiklerin hayati öneme sahip olduğu gerçeğini teyit etti. Avrupa’nın birçok ülkesinde plastik sektörü hükümetlerce “Hayati öneme sahip sektör” olarak tanımlandı. Bu süreçte Türkiye’de olduğu gibi Avrupa’da da tek kullanımlık plastikler ve gıda ambalajlarının kullanımı artış gösterdi. Firma yemekhanelerinde tek kullanımlık plastiklere geçildi. Karantina bölgeleri ve toplu yaşam alanlarının yanı sıra insanlar evlerinde bile tek kullanımlık ürünleri tercih eder hale geldi. Gıda, temizlik ve hijyen ürünlerine olan talepteki artış da ambalaj üretimine olumlu yansıdı. Bu noktada ambalaj ve tek kullanımlık ürün yapan firmalarımız üretime devam edebildi. Bilindiği gibi koronavirüsün asıl etkisi Nisan ayı ve sonrası rakamlarında daha net ortaya çıkacak. Şu an Nisan ayına dair elimizdeki tek veri olan ihracat yüzde 23 gibi büyük bir gerilemeye işaret ediyor. Plastik sektörü açısından salgının etkisinin yıl geneline yayılacağı ve gerek üretim gerekse ihracatta en iyimser tahminle bile yüzde 15’lere varan bir daralma yaşanacağı görülüyor. Tüm dünya için benzer bir tablo söz konusuyken karamsarlığa kapılmadan temkinli adımlarla üretime devam etmenin yolları aranmalıdır.”
Sektör enerji fiyatlarında indirim istiyor
Özellikle devletin korona öncesinde bile rekabetçi olmaktan çıkan enerji ve doğalgaz fiyatlarını petroldeki tarihi düşük fiyatlarını da göz önüne alarak düşürmesinin ve en az 3 ay ötelemesinin sanayinin önünü açacağını belirten Yavuz Eroğlu; “Sanayicinin üretim ve ihracat için kullandığı elektriğin bu dönemde enerji firmalarınca kesilmesi yasaklanmalıdır” ifadelerini de kullandı.