Ekonomideki gelişmeler ile birlikte geçtiğimiz haftadan bu yana yoğun bir şekilde gündemimizde olan “yerli ve millilik” anlayışının etkisi enerji sektöründe de gözlenmektedir. Sektör paydaşları genel olarak yerlilik ve millilik politikalarının arkasında olduklarını ifade etmektedirler. Hepimizin bildiği üzere enerji; yaşamımızın olmazsa olmazı, ekonomimizin en büyük yükü, üretimimizin en temel yapıtaşlarındandır. Bu bakımından, enerjide yerlileşme ve millileşme adımlarının olumlu etkisi pek çok sektörden daha fazla olmaktadır. Yazımda bu konuya değinmek istiyorum.
Ülkemizde son dönemlerde yerli ve milli enerji anlayışına yönelik önemli çalışmalar yapılmaya başlanmıştır. Bu çalışmalar, daha çok YEKA ihalelerinde şart olarak koyulan “yerli teknoloji/ mühendislik, yerli ürün, yerli mühendis kullanma” maddeleri ile dikkatleri çekmişti. Enerji ile ilgili daha
– Türkiye petrol, doğalgaz, kömür gibi fosil enerji kaynakları bakımından fakir olan bir ülkedir. Buna karşın, mevcut ihtiyaçlarımı fosil enerji dışındaki kaynaklardan karşılayabilme imkanına henüz sahip olmayan bir ülkeyiz. Bu yüzden, fosil enerji kaynak ihtiyacımızı karşılarken son derece akılcı şekilde hareket etmemiz gerekmektedir. İhtiyaç duyduğumuz fosil enerji kaynağını çeşitli arz kaynaklarından temin edebilmeli ve yenilenebilir enerji kaynakları ile karşılanabilmesi mümkün olmayan tüketim noktalarında kullanmalıyız. Örneğin; ağaç işleri ile uğraşan bir sanayi kuruluşu ihtiyaç duyduğu ısıtma ve/veya elektrik enerjisini doğalgazdan değil üretiminden meydana gelen atıklarla (ağaç atıkları biyokütle enerjisi kaynağıdır) karşılayabilmenin yollarını aramalıdır.
– Ülkemizin sahip olduğu yerli enerji kaynaklarının potansiyelinin belirlenerek en etkin kullanma yöntemleri ile değerlendirilmesi yapılması gereken en önemli adımlardandır. ETKB GEPA (Güneş Enerjisi Potansiyeli Atlası), REPA (Rüzgar Enerjisi Potansiyeli Atlası), ve BEPA (Biyokütle Enerjisi Potansiyeli Atlası) gibi yenilenebilir enerji kaynakları atlasları çalışmaları yapmaktadır. Bu çalışmaların jeotermal enerji gibi diğer enerji kaynaklarına da yapılması oldukça önem arz etmektedir. Diğer yandan, ülkemizde GEPA ve REPA çok ilgi görmesine rağmen BEPA henüz yeteri kadar ilgi görmemiştir. Oysa,biyokütle enerji kaynağı en az güneş ve rüzgar kaynakları kadar kıymetlidir. Bilindiği gibi, biyokütle kaynakları çok çeşitlidir. Atıklardan enerji edilmesi ile atık ile mücadele ve atıkların yeniden değerlendirilmesi de sağlanabilmektedir. Enerjiye dair bilinçlendirme ve teşvik çalışmalarının daha da yaygınlaştırılması ile yerli kaynaklarımıza yönelimin daha da artacağı düşünülmektedir.
– Kaynaklarımızın neler olduğunu belirledikten sonra enerji kaynakların kaynağından son tüketim noktasına kadar her aşamasında doğru bir şekilde değerlendirilmesi son derece önemlidir. Zira, enerji yoğunluğu düşük olan ülkeler başarısını etkin enerji yönetimi ve mühendisliği yaparak elde etmektedir. Ülkemizde 2007 yılı enerji yönetimi ve enerji mühendisliği için bir dönüm noktası olmuştur. Buna karşın, günümüze baktığımızda enerji yönetimi ve mühendisliği anlamında halen pek çok eksiğimizin ve hatalarımızın olduğu görülmektedir. Her geçen gün eksik/ hatalı enerji yönetimi ve mühendisliği ile ilgili haberlerin sayısı artmaktadır. Doğru eğitim, sürdürülebilir enerji politikaları ve etkin denetimler ile mümkün olan kısa zamanda ülkemizin enerji alanındaki bilgi birikimi ve tecrübelerinin daha da ivme kazandırılması gerekmektedir.
Ülkemizin enerji sektörü henüz oturmamış olan bir alandır. Öte yandan, enerji sektörünün kıymetinden ötürü farklı sektörlerden yatırımcıların, iş insanlarının ilgisini çekmektedir. Enerji hepimizin işi olmalı tabi ki, refah seviyesi yüksek bir ülkede yaşamak istiyorsak enerji sektörüne ciddi bir emek sarf etmeliyiz. Bilindiği üzere, enerji sektörü yoğun mühendislik gerektiren, pek çok açıdan risk barındıran kısacası bilen kişilerce yürütülmesi elzem olan bir alandır.
Enerji Sistemleri Yüksek Mühendisi / Elif Küçükkaya