Paris Anlaşması’ndan bu yana en önemli iklim zirvesi olan Birleşmiş Milletler İklim Eylem Zirvesi’ne iki aydan kısa bir süre kaldı. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres liderlerden iklim eylem planlarını yenilemelerini ve Paris Anlaşması hedeflerine uyumlu hale getirmelerini istiyor. Özellikle ülke liderlerinden, ulusal iklim planlarını, küresel ısınmayı 2030 yılına kadar 1.5 derece ile sınırlandıracak iklim eylemini ortaya koymalarını talep ediyor.
Türkiye’nin de katılacağı zirve öncesinde, Türkiye’nin Paris Anlaşması kapsamında sunmuş olduğu iklim planına (INDC) dair önemli yeni bir bilimsel çalışma yayımlandı. Emisyonlarını en hızlı
İstanbul Politikalar Merkezi’nden Barış Karapınar ve arkadaşları tarafından yayımlanan bu modelleme çalışması, öncelikle, en az %21 azaltım hedefi ile verilen baz senaryo projeksiyonun aşırı derecede iyimser bir ekonomik büyüme varsaydığını ifade ediyor.
İklim biliminin saygın dergilerinden Climate Policy’de yayımlanan çalışma, bu yüzden yıllık %3.7 ekonomik büyüme öngören daha gerçekçi bir baz senaryo hesaplıyor ve Türkiye’nin iklim eylemsizliği durumunda bile 2030 yılında resmi iklim planından %9.4 daha az emisyonu olacağını ortaya koyuyor.
Barış Karapınar ve arkadaşları tarafından yapılan analizde başka önemli ve çarpıcı sonuçlar da var. Analiz, bu gerçekçi senaryo üzerinden %21 azaltımın nasıl yapılabileceğini ve böyle bir azaltımın ekonomik ve sosyal etkilerini de inceliyor.
Karbon Vergisi En Etkili İklim Eylemi
Çalışmanın sonuçlarına göre karbon vergisi uygulaması hem emisyonları azaltıyor hem de daha fazla istihdam ve gelir anlamına geliyor. Bu iklim eylemi Türkiye’nin baz senaryodan en az %21 emisyon azaltım hedefi için kullanılabilecek en etkin yöntem olarak ön plana çıkıyor.
Yüksek emisyonlu sektörlerde (tarım, madencilik, petrol, termik santraller, ulaşım ve taşımacılık) salınan karbon üzerine belirlenen tonaj değerinin %15 oranında bir karbon vergisi uygulanırsa 2030 yılına kadar baz senaryodan %22.5 emisyon azaltımı mümkün. Çalışma ayrıca, karbon vergisinin, sanılanın aksine, baz senaryoya göre ulusal geliri ve istihdamı da arttıracağını gösteriyor. Özellikle yenilenebilir sektöründe ortaya çıkacak olan istihdam artışı diğer sektörlerdeki olası azalıştan çok da yüksek olacak.
Çalışma, aynı zamanda bir başka finansal araç olan emisyon ticaret sistemini de inceliyor ve baz senaryo hedefine uygun olarak serbest piyasanın karbon fiyatını belirleyeceği bir rejimde ise %11.3 oranında bir emisyon azaltımı gerçekleşebileceğini buluyor.
Son olarak ise, Türkiye’nin iklim planı kapsamında verdiği yenilenebilir enerji hedefinin yani 2030 yılına kadar 10 GW güneş ve 16 GW rüzgar kurulu gücü hedefinin gerçekleşmesinin tek başına yetmeyeceğini ve bu hedef ile baz senaryodan %21 azaltımın mümkün olmadığı da çalışmanın sonuçları arasında bulunuyor.
Barış Karapınar – İstanbul Politikalar Merkezi / Sabancı Üniversitesi
Hasan Dudu – Dünya Bankası
Özge Geyik – Deakin Üniversitesi / Avustralya
Aykut Mert Yakut – Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Enstitüsü / İrlanda