Kuzey Ege’den En Az 1 Milyar Varil Petrol Çıkar

Yunanistan’ın başkenti Atina’da diplomasi muhabiri Dimitris Milakas imzasıyla yayınlanan “Ege’nin Gizli Tarihi” adlı bir kitap ABD’nin Türk-Yunan uzlaşması için ‘karşılıklı petrol arama teklifini’ gözler önüne serdi.

ABD’de casusluk suçlamasıyla 15 yıl hapis yatan Rum asıllı Dışişleri Bakanlığı çalışanı Steve Lalas’ın, Yunan makamları için 1991-1993 yılları için sızdırdığı 240 belge arasında Türkiye’yi de ilgilendiren önemli yazışmalar dikkat çekiyor. Washington’ın gizli diplomatik belgelerine göre, Kuzey Ege’de Taşoz adasının doğusunda Yunan karasuları dışında 1 milyar varil petrol çıkarılabilir. Kitapta yer alan 3 Nisan 1991 tarihli bir belgede “Son dönem Ankara ile Atina’nın Ege kıta sahanlığı ihtilafı konusunda ilerleme kaydetmeye istekli oldukları belirtileri var” ifadeleri yer alıyor. Ertesi ay kaleme alınan bir dışişleri analizinde ise ‘bölgede başka petrol yataklarının bulunabileceği; ayrıca mevcut verilerin tarafların kısmen de olsa aralarındaki ihtilafa çözüm bulması için yeterli teşvik unsuru olabileceğine’ dikkat çekiliyor.

Miçotakis’ten Kıbrıs bahanesi

Milakas kitabında bu analizden yola çıkarak, ABD yönetiminin Ankara ve Atina’ya ortak petrol arama çalışmaları için önerdiği formülleri açıkladı. 1991’de ABD, ‘her iki taraftan biri, öteki için; Ege’de ihtilaflı kıta sahanlığı bölgelerinden birinde, karşılıklı olarak, sismik araştırma ve petrol çıkarma çalışmaları yapmasını kabul etsin’ önerisini getirdi. Plana göre Yunanistan Taşoz’un doğusunda; Türkiye ise Limni adasının doğusunda araştırma yapacaktı. Türkiye ile Yunanistan’ın prensipte sıcak baktığı anlaşmayla ilgili olarak 21 Nisan 1991 tarihli belgede, dönemin Yunanistan başbakanı Konstantin Miçotakis’in ‘Kıbrıs sorununun, ABD’nin önerisine bağlı olarak başlayacak Türk-Yunan temasları dışında kalması şartıyla yeşil ışık yaktığı’ kaydediliyor.
Türkiye, ‘ABD’nin formülünü güven arttırıcı bir önlem’ olarak memnuniyetle karşılarken, Washington aracılığıyla birkaç ay boyunca müzakere edilen öneri Miçotakis hükümetinin, Kıbrıs sorununu bahane ederek ‘dondurmasıyla’ rafa kalkmış.

Kaynak: Enerji Enstitüsü