ABD ham petrolünün Salı günü yaklaşık iki yıl içindeki en büyük günlük düşüşü kaydetmesi halihazırda zayıf olan küresel talebi tepe taklak etti. Bu durum bazı ülkelerin istikrarını tehdit ederken diğer bazılarına ise destek sağlıyor. ABD petrolünün Salı günü yüzde 4,5’lik değer kaybıyla 81.84 dolara gerilemesiyle fiyat yılbaşından bu yana yüzde 20 düşmüş oldu. Bazı analistler varil başına fiyatın 10 dolar daha gerileyebileceği görüşünde.
Petrolün dört aydır geriliyor olmasının arkasındaki faktörler Rusya’dan İran’a ve Venezuela’ya kadar bazı ülkeleri baskı altına alıyor. Dünya çapındaki talep zayıf, Uluslararası Enerji Ajansı ise yıllık petrol talebini beş yıldır görülen en düşük seviyeye çekti.
Petrol üretimi yine de oldukça yüksek. ABD’de hidrolik kırılma piyasalarda petrol akını olmasına neden oldu. Citigroup emtiadan sorumlu araştırma birimi başkanı Ed Morse ABD petrolünün bu yıl da artmasının beklendiğini belirtti.
Petrol fiyatlarındaki sert düşüşe rağmen OPEC üretimi azaltma taraftarı değil. Suudi Arabistan fiyatları
Gasbuddy.com’a göre sonuç olarak benzin fiyatları Amerika’da Haziran sonundan bu yana yaklaşık yüzde 15 geriledi. Analistlerin birçoğu fiyatların gerilemeye devam etmesi halinde benzinin galon fiyatının 3 doların altına düşmesini bekliyor.
Deutsche Bank ABD piyasalarından sorumlu ekonomisti Brett Ryan fiyat gerilemesini, “Tüketicilerin dışarıda daha fazla yemek yemek, daha çok ürün almak ve birikim yapmak için kullanabilecekleri vergi indirimi gibi,” diye değerlendirdi.
Gasbuddy.com sitesinin baş analisti Tom Kloza, tipik bir ABD’li ailenin Haziran ayından bu yana kaydedilen fiyat gerilemesine bağlı olarak ayda yaklaşık 50 dolar tasarruf ettiğini söyledi.
Brent petrol ise Salı günü yüzde 4,3 değer kaybıyla 85.04 dolara geriledi. Böylece Brent Eylül 2011’den bu yana görülen en büyük günlük düşüşü kaydetti.
Küresel büyümede son dönemde kaydedilen yavaşlama petrol fiyatlarındaki gerilemenin en büyük nedenlerinden biri olduğundan diğer ekonomistler ABD ekonomisinin negatif etkilenebileceği uyarısında bulundu.
University of California, San Diego ekonomi profesörlerinden James Hamilton, “İhracat ürünlerimizi satacağımız pazarlarımız olmazsa tüketicilerin harcayabileceği gelir miktarı artsa dahi ekonomi üzerinde baskı oluşacaktır,” değerlendirmesinde bulundu.
Olası ekonomik ve siyasi sonuçlar ülkelere göre büyük oranda değişkenlik gösteriyor. Bazı analistlere göre dünyanın önde gelen petrol ihracatçılarından biri olan OPEC üyesi Venezuela fiyat gerilemesi nedeniyle siyasi kriz yaşayabilir.
Buna karşılık enerji ithalatına dayalı olan Japonya, Güney Kore ve Tayvan ise fiyat gerilemesi yakın zamanda sona erse dahi ekonomik destek görebilir.
Arzın artması ve bazı ülkelerde yaşanan iş karmaşa nedeniyle kısa zaman öncesine kadar petrol fiyatı yüksek seviyelerde kalmaya devam ediyordu.
ABD’li şirketlerin on yıl kadar önce dikey sondajlama tekniklerine başlaması arz şokunun tohumlarını atmıştı.
ABD’nin petrol üretimi 2004’ten bu yana yüzde 56 artmış durumda. Bu artış Oklahoma ve Meksika Körfezi gibi geleneksel petrol sahalarında günde fazladan 3.1 milyon varil petrol pompalanması anlamına geliyor. Exxon Mobil Corp. Başkanı ve CEO’su Rex Tillerson Kuzey Amerika’nın ‘enerji bolluğunda yeni bir döneme’ girdiğini söyledi.
Bazı OPEC üyeleri kasalarını doldurmaya devam edebilmek için petrol üretimine devam etmek istiyor. Bu nedenle organizasyon içindeki sıkıntılar artabilir. Deutsche Bank tarafından yayınlanan bir rapora göre Venezuela’nın bütçesini dengeleyebilmesi için petrolün varil fiyatının 120 doların üstünde olması gerekiyor.
ABD petrol ithalatını düşürürken Çin ise yabancı petrole giderek daha da bağımlı hale geliyor. Resmi tahminlere göre Çin’in gelecek yıl tüketeceği petrolün yüzde 61’inden fazlası ithal edilecek.
Çin’in ekonomik büyüme motoru yavaşlarken ekonomistlerin büyük bölümü Çin’in yüzde 7,5’lik büyüme hedefini yakalayamayacağına inanıyor. Petrol fiyatlarının gerilemesi çok sayıda sektör için üretim maliyetlerini düşürüp enflasyonu yavaşlatarak yardım sağlayabilir.
Societe Generale ekonomisti Wei Yao konu hakkında, “Petrol fiyatlarının gerilemesi Çinli politika yapıcıların rahatlamasını sağlayabilir,” diye konuştu.
Hindistanlı politika yapıcılar ile merkez bankası yetkilileri enflasyonist baskıları artırdığı gerekçesi ile fiyat düşüşünden memnun. Hindistan kullandığı enerjinin yaklaşık yüzde 75’ini ithal ediyor.
Venezuela’da Başkan Nicolas Maduro hükümeti para biriminin çökmesinin yanı sıra bebek bezlerinden, tuvalet kağıdına, ilaçtan arabaya kadar ürünlerin azalması nedeniyle de sorun yaşıyor.
Petrol fiyatları yılın ilk aylarında 100 dolar yakınlarında seyrederken Venezuelalılar protestolar düzenlemişti.
Caracas Sermaye Piyasaları’ndan Russ Dallen, “Venezuela’nın petrol fiyatları son yıllarda zaten yüksek ve yine de bu fiyattan borcunu ödemekte zorlanıyor,” dedi.
Venezuela’nın merkez bankası yetkilileri ile maliye bakanlığı konu hakkında herhangi bir yorumda bulunmadı.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ulusal bütçenin petrol fiyatlarındaki gerileme nedeniyle stres altında olduğunu kabul etti. Rusya Merkez Bankası petrolün varil fiyatının 60 dolara gerilediğini öngören bir “şok senaryosu” üzerinde çalışıyor.
Haberin Devamı İçin Tıklayınız>>>
Kaynak: The Wall Street Journal