Doğalgaz arzındaki günlük ve mevsimlik değişiklikleri karşılamak, doğalgaz temininin azalması veya durması ile meydana gelen doğalgaz açığını gidermek ve sistemin sağlıklı çalışması amacıyla Türkiye’nin doğalgazda depolama imkanlarının artırılması önem taşıyor.
Hazar Strateji Enstitüsü Enerji ve Ekonomi Araştırmaları Merkezi’nin hazırladığı Yönetici Bilgi Notu’na göre, Avrupa Birliği’nde her üye devlet kış aylarında 30 gün boyunca tüketimini karşılayabilecek miktarda doğalgaz depolama altyapısına sahip olmakla yükümlü. Avrupa’daki doğalgaz depolama tesisleri herhangi bir arz kesintisi durumunda tüketimi 45 gün boyunca karşılayabilme imkanına sahip.
Türkiye’de ise bu süre yaklaşık 14 gün. Türkiye, gaz tüketimindeki artışa rağmen yeraltı doğalgaz depolama kapasitesinde aynı oranda bir gelişme sağlayamadı. Türkiye’nin ilk yeraltı doğalgaz depolama tesisi olan Silivri Yeraltı Doğalgaz Depolama Tesisi 2007 yılında devreye alındı. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) tarafından işletilen tesisin toplam depolama kapasitesi 2.6 milyar metreküp. Tesisin maksimum enjeksiyon kapasitesi 16 milyon metreküp/gün ve maksimum geri üretim kapasitesi 20 milyon metreküp/gün.
Türkiye’nin uzun süredir planlanan ve yapım çalışmaları devam eden Tuz Gölü Yeraltı Doğalgaz Depolama Tesisi, Silivri’den sonra ikinci depolama tesisi olacak. Projenin inşası iki aşamada yürütülüyor. İlk aşamada 2016 yılında 500 milyon metreküp depolama kapasitesinin devreye alınması, ikinci aşamada ise 2019 yılında diğer 500 milyon metreküplük bölümün devreye alınarak toplam 1 milyar metreküplük yeni depolama kapasitesine ulaşılması hedefleniyor. Tesis tamamlandığında enjeksiyon kapasitesi 30 milyon metreküp/gün, maksimum geri üretim kapasitesi ise 40 milyon metreküp/gün olacak.
Kış aylarında Türkiye’nin günlük doğalgaz çekişi ise 230 milyon metreküpe kadar çıkabiliyor. Türkiye, geçen yıl 7.2 milyar metreküp LNG ithalatı yaparken, söz konusu miktar toplam doğalgaz ithalatının yüzde 14.78’ini oluşturdu. LNG ithalatının yüzde 76.79’luk kısmı BOTAŞ tarafından Cezayir ve Nijerya’dan sağlandı. Kalan miktar spot LNG ithalatı olarak gerçekleştirildi.
Türkiye’nin LNG ithalatı, 2005-2013 arasındaki dönemde yüzde 26.7 oranında arttı. Türkiye’nin 2 adet LNG terminali mevcut. Bunlar, BOTAŞ’a ait olan 6.2 milyar metreküp/yıl gazlaştırma kapasiteli Marmara Ereğlisi LNG terminali ile 2006 yılında İzmir Aliağa’da kurulan 6 milyar metreküp/yıl gazlaştırma kapasiteli Egegaz LNG terminali. Artan gaz talebinin karşılanması ve kaynak çeşitliliğinin sağlanmasında Türkiye için önemli bir alternatif olmasının yanısıra, özellikle kış aylarında artan günlük tüketime bağlı arz-talep dengesizlikleri ve pik talebin karşılanmasında LNG kritik rol oynuyor.
Türkiye’nin Petrol Rafineri ve Ham Petrol Depo Kapasiteleri
Rafineri
Rafineri Kapasitesi (Milyon ton)
Depolama Kapasitesi (milyon m3)
İzmir Rafineri 11.000.000 2.42
İzmit Rafineri 11.000.000 2.91
Kırıkkale Rafineri 5.000.000 1.38
Batman Rafineri 1.100.000 0.253
Toplam 28.100.000 6.963
Kaynak:EnerjiEnstitüsü