“OPEC Ülkeleri İçin Kriz Yok, Petrol Gelirinde Düşüş Var…”

Petrol fiyatlarının 50 doların altına inmesinin ardından sektörde 100 bin kişi işinden oldu. Son 10 yılda 100 milyar dolarlık ihracat gelirini 703 milyar dolara yükselten OPEC ülkeleri için uzmanlar, ‘kriz yok, gelirde düşüş var’ yorumu yapıyor. Varil fiyatı 20 doların altındayken bile kar elde edebilen sektörde, işten çıkarmalar eleştiriliyor.

Küresel piyasalarda petrol fiyatlarının 50 doların altına inmesi sonrası OPEC ülkeleri ve buradaki şirketler kriz bahanesiyle 100 bin kişiyi işten çıkardı. Son 10 yılda, 100 milyar dolarlık ihracat gelirini 703 milyar dolara yükselten OPEC ülkeleri için uzmanlar, ‘kriz yok, gelirde düşüş var’ yorumu yapıyor. 7 ay önce 110 dolar olan petrolün varil fiyatı yarı yarıya düşünce, firmaların hemen emek gücünden taviz verme gibi bilindik yolu tercih ettiği gözleniyor. Ancak petrol gelirleri firmaların çizdiği tablonun tersi bir duruma işaret ediyor. Geçtiğimiz yıl boyunca devam eden varil fiyatlarındaki düşüşe rağmen, OPEC ülkelerinin net ihracatı 703 milyar dolar oldu. 2013’te İran hariç, 821 milyar dolar elde eden sektörde Swift Worldwide Resources verilerine göre, petroldeki düşüş bahanesiyle 100 bin kişi mağdur edildi.

20 DOLARIN ALTINDA BİLE KAR EDERİZ

Kuzey Irak’ta en büyük petrol üreticisi Genel Energy’nin İcra Kurulu Başkanı Mehmet Sepil, geçtiğimiz haftalarda cesur bir çıkışla, petrol fiyatının varil başına 20 dolara düştüğü durumda bile kar edip petrol üretmeye devam edebileceklerini söyledi. Sepil, “Petrol üretim maliyetleri, bizde sermaye giderleri artı faaliyet giderleri dediğimiz 25 yıllık maliyet, varil başına 5 doların altında. Yani petrol teorik olarak 20 dolar olsa bile biz çok az kar ederiz ama hala üretebiliriz” tespitinde bulunuyor.

2014’te 703 milyar dolarlık ihracat

Dünya petrol arzını elinde tutan OPEC ülkelerinin sağladığı ihracat gelirleri, ‘kriz var’ söyleminin tam tersini anlatıyor. U.S. Energy Information Administration (EIA) raporuna göre OPEC ülkelerinin ihracatı 1975’ten itibaren birkaç kriz dışında sürekli yükseliş eğiliminde. 2015 sonunda, 446 milyar dolara düşmesi beklenen gelire rağmen, EIA raporları bu rakamın son 10 yıldaki ortalamanın üzerinde olduğunu gözler önüne seriyor. 2000 yılında 100 milyar dolar olan ihracat sürekli yükseliş trendi ile 700 milyar doları görürken, şirketlerin felaket tellallığı yapmaları; maliyetleri düşürüp, karı maksimize etme çabası olarak değerlendirildi. Özellikle 2000 yılından sonra, Irak savaşı ve diğer Ortadoğu merkezli çatışmalar sürerken petrol fiyatlarının artması ve bunun ilgili ülke ve firmalara kar olarak yansıması da dikkat çekiyor.

100 bin kişiyi işinden etti

Petrol fiyatları geçtiğimiz temmuz ayından itibaren 110 dolardan 48 dolar seviyesine kadar geriledi. Son ayların en popüler sorusu “Petrol fiyatı düşer mi?” söylemlerinin ardındaki nedenlerden biri de petrol ihraç eden ülkelerin gelirindeki olası düşüş.

İşten çıkarmalar devam ediyor

2013’te toplam rezervin yüzde 81’i yani 1.2 milyar varili 12 OPEC ülkesi tarafından küresel piyasalara pazarlanırken, OPEC dışı ülkelerde bu oran yüzde 19. Enerji uzmanları, OPEC ülkelerinin fiyatlardaki gerilemeye bağlı olarak gelir kaybı yaşayacaklarını öngörürken, bunun bir kriz olmadığının altını çiziyor ve 100 bin kişinin şimdiden işten çıkarılmasının rakamsal büyüklüğüne dikkat çekiyorlar. İşten çıkarmalar petrol şirketleri tarafından yapılmış gibi görünse de birçok OPEC ülkesinde firmalar devlet tekelinde bulunuyor. Özel olanların da ülke yöneticileriyle bağı biliniyor. Bu nedenle, petrol devlerinde yaşanabilecek istihdam odaklı sosyal krizler muhtemel görülüyor.

Kaynak: Enerji Enstitüsü