Türkiye, rüzgar enerjisinden elektrik üreten alternatörlerin tamamını ithal ediyor. Bursa Orhangazi Üniversitesi ise küçük tavuk çiftlikleri ve evlerin ihtiyacını karşılayacak, enerjide yüzde 8 tasarruf sağlayan yerli alternatör geliştirdi.
Değişken güçlü alternatörle çok düşük rüzgar hızlarında bile verimli elektrik enerjisi elde edilebiliyor.
TÜBİTAK’ın desteklediği projede, Orhangazi Üniversitesi Elektrik Elektronik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Osman
Özellikle tavuk çiftlikleri ve evlerde kullanılabilecek sistemin önemli bir eksikliği gidereceğine dikkat çeken Doç. Dr. Kalender, şu bilgileri verdi: “Bizim alternatörümüz bir kilovatlık bir alternatör ama biz bunu bir kilovat olarak tasarlamadık, milin üzerine 4 farklı alternatör yerleştirdik. Mekanizma şöyle çalışıyor; çok düşük rüzgar hızlarında bir tane alternatör çalışırken, akıllı bir kontrol mekanizmasıyla, rüzgar hızının artmasıyla ikinci, üçüncü ve dördüncü alternatör grubu devreye giriyor ya da çıkıyor. Yaklaşık 3 bin 500 deney yaptık. Gördük ki en az yüzde 8 verim artışı sağlanıyor. Birinci olarak, çok düşük rüzgar hızlarını biz bu çalışmayla verimli elektrik enerjisi elde edilebilir bir noktaya getirmiş olduk. İkincisi, alternatörleri akıllı tasarlamakla, değişken güçlü tasarlamakla da verim artışı sağlamış oluyoruz.”
DEĞİŞKEN GÜÇLÜ ALTERNATÖRLE DÜŞÜK HIZDAKİ RÜZGARDA BİLE ELEKTRİK ÜRETİMİ
Yüzde 8 verim artışının enerji sistemlerinde çok önemli olduğuna dikkat çeken Doç. Dr. Kalender, deneysel sonuçları şöyle açıkladı: “Alışılagelmiş yöntemlerde, bir kilovatlık bir alternatörü, bir kilovat olarak çalıştıracağım diye ısrar ederseniz, düşük hızlarda herhangi bir elektrik enerjisi almanız mümkün değil. Oysa bunu değişken güçlü yaparsanız elektrik üretebilirsiniz. Biz, küçük ölçekli, çiftlikler ya da evlerin elektrik ihtiyacını karşılayacak bir sistem üzerinde çalıştık. Bunu değişken hızlı yapmak suretiyle hem elektrik enerjisi üretilebilir hale getirdik, hem de daha verimli bir sistem elde ettik. Toplamda, bilinen sistemlere göre yüzde 8 verim artışı sağladık.”
“YERLİ ALTERNATÖRLE, TAVUK ÇİFTLİKLERİ UCUZ ELEKTRİĞE KAVUŞACAK”
Petrolü olmayan, kömür gibi yer altı kaynaklarının çıkartılmasında sorun yaşanan ülkemizde, rüzgar ve güneş gibi alternatif enerjilerin hayati önem taşıdığını belirten Kalender, Türkiye’de milli anlamda bir alternatör yapılmadığını kaydetti.
Kalender, şöyle devam etti: “Yabancı markalar var, alternatörlerin, kanatların tamamı yurt dışından geliyor. Bizde direk daha yeni yeni yapılıyor. Alternatif bir ürünümüz, bizim bir ürünümüz olması lazım. Balıkesir bölgesinde bildiğim kadarıyla 2 bin 500′e yakın tavuk çiftliği var. Bunların en büyük gider kalemi elektrik enerjisi. Bu insanlara ucuz elektrik enerjisi sunmamız lazım. Bursa bölgesi ve Balıkesir bölgesi havzası rüzgar bakımından da çok iyi. Ama bunu, bireysel kullanıcının ihtiyacını karşılayacak bir alternatörle insanımıza sunmak lazım. Biz o boşluğu doldurmaya çalışıyoruz. Dünya devi şirketlerde artık 500 kilovatlık alternatör de yapmıyorlar, bir megavat ya da üzeri yapıyorlar. Ama küçük ölçekli, bir kilovat, 5 kilovat, 25 kilovat ölçeğindeki alternatör ihtiyacını karşılamak için bu çalışmayı yaptık.”
Doç. Dr. Kalender, Orhangazi Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü’nün, rüzgarın çok yüksek hızda estiği fırtına durumlarında kendini sabit tutacak akıllı kanat üzerinde çalıştığını sözlerine ekledi.
Kaynak: Cihan