Türkiye’de Sürdürülebilir Enerji Finansmanı’nda EBRD, TurSEFF , MidSEFF

Türkiye’ye yatırımlarına 2009 yılında başlayan EBRD yenilenebilir kaynakların kullanılmasının ve sürdürülebilirliği önemsemektedir.

Türkiye’nin artan elektrik ihtiyacını karşılama çabası ve pahalı ithal yakıtlardan uzaklaşarak enerji kaynaklarını çeşitlendirme hedefi sebebiyle, EBRD’nin Türkiye’de sürdürülebilir enerjiye yatırım yapması stratejik bir öncelik haline gelmiştir. Banka’nın Türkiye’de finansman sağladığı projelerin neredeyse yarısı sürdürülebilir enerji alanındadır EBRD, Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile de yakın işbirliği içinde çalışarak, yenilenebilir enerji projelerine daha fazla yatırım çekmek amacıyla ülkenin ilk Ulusal Yenilenebilir Enerji Eylem Planı’nın geliştirilmesine yardımcı olmuştur. Bununla birlikte EBRD, ülke sanayisinin enerji yoğunluğunu azaltmak için halen Türkiye Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı üzerinde de çalışmaktadır. EBRD, Türkiye’de önder bir yatırımcıdır ve İstanbul, Ankara ve Gaziantep illerinde bulunan ofisleri aracılığıyla faaliyet göstermektedir. Bugüne kadar ülkemizde altyapı, enerji, endüstriyel tarım, endüstri ve finans sektörlerinde yatırımlar gerçekleştirmiştir.

Hafta başında katıldığım Enerji Endüstrisindeki Gelişimeler ve Girişimcilk konulu bir StartUp Impact Hub etkinliğinde dinleyicilerden gelen sorular açısından bakıldığında Türkiye Sürdürülebilir Enerji Finansmanın Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası EBRDi aracıllığı ile ne şekilde yapıldığına yönelik kafa karışıklığının aydınlatılması YE konusunda girişimde bulunmak isteyen yatırımcıların sıhhatli plan yapabilmeleri için ihtiyaç haline gelmiştir. Geçtiğimiz ay İstanbul’da katıldığım IRENEC 2017 IRENEC-2017 “7. Uluslararası %100 Yenilenebilir Enerji Konferansı”nda , Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Dış İlişkiler ve AB Genel Müdürlüğü Daire Başkanı Ali Murat Becerikli ‘nin oturum başkanlığını yaptığı “Accelerating Turkey’ Renewable Energy finance, with GIZ- Türkiye’nin Yenilenebilir Enerji finansmanının hızlandırılması GIZ isimli özel oturumda , Ali Murat BECERIKLI ve GIZ Yenilenebilir Enerji ve Enerji Verimliliği, Program Direktörü Alexander Haack Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH, Enerji konularında yaptıkları işbirliğinin önemini vurgulamışlardı. Aynı oturumda,İş Bankası Proje Finansmanından sorumlu Müdür yardımcısı İmge Koç’da İş Bankasının özellikle YE ve EBRD ile olan çalışmalarına değindi. 2016’nın son çeyreğinde Avrupa Kalkınma ve İmar Bankası EBRD, İş Bankası aracılığı ile yenilenebilir projelere 55 milyon dolar kaynak ayırdığını açıklamıştı ii İş Bankası ile Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD), farklı amaçlara yönelik imzaladıkları kredi anlaşmaları içinde Türkiye Sürdürülebilir Enerji Finansmanı Programı (TurSEFF) kapsamında enerjinin etkin ve verimli kullanımı ile yenilenebilir enerji alanlarındaki faaliyetlerinin finansmanı mercek altına alındığı bu toplantıya ve EBRD ye yönelik içeriklere Uluslararası Politika Akademisindeki İzlenim makalemden ve academia.edu dan iii ulaşılabilir. iv

http://www.turseff.org – TURSEFF

Türkiye Sürdürülebilir Enerji Finansman Programı TurSEFF, enerji verimliliği ve/veya yenilenebilir enerji projelerine yatırım yapmak isteyen ve AB kriterlerini göre KOBİ düzeyinde olan endüstriyel firmalara ve ticari girişimcilere yönelik bir kredi programıdır. Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) tarafından geliştirilen ve Avrupa Birliği fonu ile desteklenen proje, hayata geçtiği 2010 yılından bu yana pek çok enerji verimliliği, atıktan enerji, fotovoltaik güneş, hidroelektrik, rüzgar ve jeotermal gibi sürdürülebilir enerji yatırımlarına, işbirliği ortağı olan Türk bankaları ile birlikte destek vermiştir.
Proje işleyiş şeması aşağıda sunulmuştur;

Endüstriyel enerji verimliliği kredileri,Ticari binalar için enerji verimliliği kredileri, Yenilenebilir enerji kredileri, Küçük ölçekli enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji kredileriTedarikçi kredileri,Satıcı kredilerine dair Iç Verim Oranı , Yatırım enerji tüketiminde bir azaltma etkisi, sera gazı emisyonlarında düşüş sağlamas,kredinin şeklne göre kWh bazında ne kadar elektrik üretmesi gerektiği gibi pek çok kriter kategori bazında TurSEFF, web sitesinde vilgiili sayfada detayları ile anlatılmıştır. YE tarafına baktığımızda elektrik ve/veya ısıtma ve/veya soğutma ve/veya fosil yakıt kaynaklarının yerine geçen her tür enerjiyi üretmek üzere yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanan ekipman, sistem ve süreçlerin satın alınması ve kurulumunu kapsayan projelerin dahil edildiklerini görebiliriz.

2010 yılında başlatıldığından bu yana, EBRD tarafından yönetilen Program, esas olarak KOBİ’lerin enerji verimliliğin iyileştirmek üzere finans sağlamayı amaçlamakta ve 22 Haziran 2017 sitede yer alan ayındaki veriler ışığında EBRD, bugüne kadar katılımcı olan altı yerel bankaya küçük ölçekli sürdürülebilir enerji projeleri için milyonlarca Euro’ (Resmi rakkamlar siteden takip edilebilir)fazla kredi tesis etti. Bu fon yapısı içerisinde Avrupa Yatırım Bankası ve Japon Uluslararası İşbirliği Bankasının fonları da mevcut. EBRD’nin finanse ettiği proje sayısı 874 proje ve bu projeler ile toplam 800.000 aracın karbon salımına karşılık gelen yıllık yaklaşık 2 milyon ton karbondioksit eşdeğeri azaltım gerçekleşmesi beklenmekte şu anda gerçekleşen 1982 K hedefe yaklaşıldığını göstermekte. Yenilenebilir enerji projeleri ile güç ve ısının bir arada kullanıldığı projeler de dâhil olmak üzere TurSEFF ‘in finanse ettiği kurulu güç kapasitesi 396 MW’tır.. Bu pastadan en büyük payı yaklaşık yüzde 50’ye karşılık gelen 200 MW ile güneş enerjisi yatırımları teşkil etmektedir.
Elde edilen toplam enerji tasarruf miktarı Türkiye’de 3 milyon kişinin tükettiği elektriğe tekabül ettiği öngörülmekte. 22 Haziran 2017 10:12 PM TSİ itibarıyle resmi sitelerinde açıklaan TURSEFF figürleri 7yıl , 874 proje finansmanı, 465milyon EUR kredi kullanımı, 400ktpe yıllık enerji tasarrufu, 1982kton yıllık CO2 emisyonu azaltımı, 396MWel kurulu güç olarak listelenmiştir.

http://tr.mwhglobal.com/project/midseff/ (MidSEFF)

Avrupa Yatırım Bankası (EIB) ve Avrupa Komisyonu’nun (EC) desteğiyle, Avrupavi İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) tarafından uygulamaya konan ve bu kapsamda yenilenebilir enerji, atıktan enerji, endüstriyel enerji verimliliği ve kaynak verimliliği konularında orta ölçekli yatırımların finansmanı için toplam 1.5 milyar AVRO tutarında kaynak ayrılan Türkiye Orta Ölçekli Sürdürülebilir Enerji Finansman Programı (MidSEFF) 5 yılı aşkın süredir devam eden projede MWH, MidSEFF Programı çerçevesinde finanse edilen projelerin teknik, finansal çevresel ve sosyal danışmanlığını üstlenmiştir.
Türkiye Orta Ölçekli Sürdürülebilir Enerji Finansman Programı (MidSEFF) kapsamındaki finansmanı, özel sektör yatırımcılarının kullanımı için kredi ve sermaye piyasası araçlarından oluşan varlıklar aracılığı ile Türk bankalarına tahsis edilmiştir. Bu bağlamda MidSEFF Programı kapsamında, 2011’den bugüne kadar; Türk bankaları aracılığı ile yenilenebilir enerji (hidroelektrik enerji, rüzgâr enerjisi, güneş enerjisi, jeotermal enerji, atıktan enerji elde edilmesi projeleri) ve endüstriyel kaynak & enerji verimliliği yatırımlarına kredi tahsisi sağlanmaktadır. Bu kapsamda MWH MidSEFF ekibi, Proje Yatırımcısı ile Katılımcı Banka tarafından sunulan gerekli dokümantasyona bağlı olarak projenin teknik, çevresel ve mali uygunluk kontrolünü gerçekleştirmekte ve gerekli izlemeleri yapmaktadır. MWH uzmanları, ayrıca düzeltici önleyici faaliyetler için bir “çevresel & sosyal aksiyon planı (ESAP)” ve “paydaş katılım planı (SEP)” hazırlayarak, yatırımcıya sürdürülebilir bir yol çizmekte ve gelişmeleri izlemektedir. Bu sayede, Proje yatırımcısı gerekli faaliyetlerle ilgili bilinçlendirilir. Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından desteklenen finansman, su tasarrufu ve atık azaltımı projeleri de dahil olmak üzere, Türkiye’de güneş, hidroelektrik, rüzgar, jeotermal, atıktan enerji ve enerji verimliliği girişimlerini içeren yenilenebilir enerji ve kaynak verimliliği projeleri için katkı sağlayaması öngörülmektedir. MidSEFF Programı kapsamında, 2011’den bugüne kadar; yedi Türk bankası (Akbank, Denizbank, Finansbank, Garanti, İş Bankası, Vakıfbank, Yapıkredi) aracılığı ile hidroelektrik enerji, rüzgar enerjisi, jeotermal enerji, atıktan enerji elde edilmesi projeleri ve endüstriyel enerji verimliliği yatırımları olmak üzere; 5-50 MW arasında orta ölçekli yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği alanında çevreye duyarlı toplam 47 proje finanse edilmiş ve yaklaşık 800 milyon Avro’nun üzerinde kredi tahsis edilmiştir. 2010 ve 2016 yılları arasında Türkiye’deki toplam yenilenebilir enerji kurulu gücüne %2.6 katkı sağlanmıştır. 2016 / Nisan sonu resmi verilere göre, Jeotermalden sağlanan elektrik üretiminin %14.3 ü, Rüzgardan sağlanan elektrik üretiminin %9.1 i ve hidroelektrikten sağlanan elektrik üretiminin %1.1 i MidSEFF tarafından karşılanmıştır. 22 Haziran 2017 10:12 PM TSİ itibarıyle resmi sitelerinde açıklaan MidSEFF figürleri de resmi sitesinde şu şekilde yer almaktadır. 17 Hidroelektrik Santrali Projeleri,5 Jeotermal Enerji Santrali Projeleri,5 Enerji Verimliliği projesi,1 Atıktan Enerji Üretimi Projesi,18Rüzgar Enerji Santrali Projeleri 1 Biokütle Enerji Santrali Projesi şeklindedir.

Hazırlayan:  H.Çiğdem Yorgancıoğlu   http://www.cigdemyorgancioglu.org/

Kaynakça

[1]  Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası EBRD  websitesi http://www.ebrd.com/turkey.html

[1] The European Bank for Reconstruction and Development  http://www.ebrd.com/news/2016/new-ebrd-financing-for-turkish-renewable-energy-via-isbank.html

[1]https://www.academia.edu/33154989/INTERNATIONAL_RENEWABLE_ENERGY_CONFERENCE_IRENEC_2017_TURKEY_T%C3%BCrk%C3%A7e_

[1] Uluslararası Politika Akaddemisi H.C. Yorgancıoğlu – http://politikaakademisi.org/2017/05/22/7-uluslararasi-100-yenilenebilir-enerji-konferansi/

[1]  Türkiye Sürdürülebilir Enerji Finansman Programı, TurSEFF websitesi  http://www.turseff.org/

[1] Türkiye Orta Ölçekli Sürdürülebilir Enerji Finansman Programı (MidSEFF) web sitesi http://tr.mwhglobal.com/project/midseff/

Ref

H.Çiiğdem Yorgancıoğlu –EBRD Sivil Platform https://www.academia.edu/10751610/The_European_Bank_for_Reconstruction_and_Development_EBRD_Strategy_For_Turkey