Güneş enerjisi potansiyelini lisanslı elektrik üretimiyle ekonomiye kazandırmaya çalışan Türkiye, bu yöndeki yatırımlarla ilgili ilk somut adımı atıyor. Aynı bölgeler için yapılan birden fazla başvuru için yapılacak yarışmanın ardından Türkiye’nin ilk lisanslı güneş enerjisi santrali yatırımları belirlenecek. Enerjide dışa bağımlılığı azaltmayı, yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanım oranını artırmayı amaçlayan Türkiye, bu kapsamda güneş potansiyelini enerji üretiminde daha etkin kullanacak. Bu kapsamda ilk olarak 600 megavatlık güneş enerjisine dayalı lisanslı üretim başvuruları yatırıma dönüşmeye başlıyor.
Güneş enerjisine dayalı üretim tesisi kurmak üzere yapılan lisans başvurularına ilişkin yarışma yönetmeliği gereği, güneş enerjisine dayalı üretim tesisi kurmak üzere yapılmış ön lisans başvurularından aynı sahada, aynı bağlantı nokt
Bu doğrultuda güneş enerjisine yönelik ilk yarışma Elazığ ve Erzurum bölgeleri için 12 Mayısta TEİAŞ Genel Müdürlüğünde gerçekleştirilecek. Yapılacak ilk yarışmada Elazığ bölgesindeki 8 megavatlık kapasite için 5, Erzurum bölgesindeki 5 megavatlık kapasite için 2 firma yarışacak.
Elazığ bölgesi için yapılacak yarışmaya Solentegre Enerji, RA Güneş, Güçlü Tekstil Limited Şirketi, İnşar Enerji, Başakkent Güneş Enerjisi Üretim AŞ; Erzurum bölgesi için yapılacak yarışmaya Makronom Enerji Üretim Limited Şirketi ve Halk Enerji katılacak. Bu yarışma aynı zamanda Türkiye’nin diğer lisanslı GES projelerinin de bir provası niteliğini taşıyor. Bundan sonraki aşamada belirlenen bölgeler için ayrı ayrı dönemlerde yarışma yapılması bekleniyor.
Şırnak bölgesi için sadece Park Teknik başvuru yaptığı için bu bölgeye yönelik yarışma yapılmayacak.
Yarışmanın kazananı nasıl belirlenecek?
Yarışma TEİAŞ tarafından oluşturulan komisyon tarafından yapılacak. Komisyon, TEİAŞ personelinden bir başkan ile en az 4 asil üyeden oluşacak.
Yarışmaya katılan şirketler, üretim tesisinin ilk ünitesinin geçici kabulünün yapıldığı tarihten başlamak üzere en fazla 3 yıl içerisinde birim megavat başına TEİAŞ’a katkı payı ödeme taahhüdünde bulunacak. Kesişen projeler olması durumunda daha yüksek katkı payı teklifi veren proje sahibi şirket, kesişen alanı kullanma hakkını elde edecek.
Şirket, katkı payı tutarını, üretim tesisinin ilk ünitesinin geçici kabulünün yapıldığı tarihten başlamak üzere 3 yıl içerisinde ve yıllık eşit taksitler şeklinde TEİAŞ’a ödeyecek.
Yatırımcı yoğun ilgi gösterdi
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), toplam 600 megavatlık güneş enerjisine dayalı lisans başvurularını 10-14 Haziran 2013 tarihleri arasında kabul etti.
Kuruma, toplam kurulu gücü 8 bin 900 megavata ulaşan yaklaşık 500 başvuru geldi. Başvuruların ağırlığını yerli yatırımcılar oluştururken, yabancı yatırımcılar da Türkiye’de güneş enerjisinden elektrik üretimi için talepte bulundu. Yabancı yatırımcıların büyük bölümü Türkiye’de kurdukları şirketler aracılığıyla ya da Türk ortakları üzerinden başvuruda bulundular.
Yerli yatırımcılar arasında halen enerji piyasasının önemli aktörlerinin yanı sıra enerjiye ilk kez yatırımda bulunan girişimciler de yer alıyordu. Yenilenebilir enerji kaynaklarının desteklenmesi kapsamında güneş enerjisi santrali yatırımlarında, sisteme elektrik verilmeye başlandığı tarihten itibaren 10 yıl süreyle 13,3 dolar cent üzerinden alım garantisi bulunuyor. Bu sürenin ilk beş yılında, yerli ekipman kullanılması halinde bu miktar 22 dolar cente kadar çıkabiliyor. Ancak, miktar şu anda 14,1 dolar cent düzeyinde kalıyor. Yerli ekipman kullanılması durumunda bunun ”Yerli İmalat Durum Belgesi” ile belgelendirilmesi gerekiyor. Türkiye’de kurulu panel fabrika bulunmasına rağmen bunlar daha çok yerli montaj şeklinde üretim yapıyor. Bu panel üreticilerinin ”Yerli İmalat Durum Belgesi” alma yönünde çalışmaları sürüyor.
Türkiye’nin güneş enerjisi potansiyeli
Güneş enerjisi potansiyeli bakımından Avrupa’nın önde gelen ülkeleri arasında yer alan Türkiye’de, yıllık 380 milyar kilowatt/saatlik (kW/s) güneş enerjisi potansiyeli bulunduğu belirtiliyor.
Türkiye’nin yıllık ortalama güneş ışınımı 1311 kilowatt/saat düzeyinde bulunuyor. Bu, 1 kW gücünde bir güneş enerjisinden elektrik üretim sisteminin yılda 1311 kW/s elektrik üretimi anlamına geliyor. Güneş ışınımı oranı bölgelerin coğrafi konumu ve yüksekliğine göre değişkenlik gösteriyor.
Türkiye’nin güneş ışınımı en verimli yerleri arasında Konya, Karaman, Niğde, Isparta, Erzurum, Erzincan, Elazığ, Van, Adıyaman, Mardin illeri yer alıyor. Bu bölgelerdeki güneş ışınımı yıllık 1700 kW düzeyine ulaşıyor. En düşük gün ışınımı olan yerlerde bu oran 1000 kW düzeyinde bulunuyor. Güneş veriminin en yüksek olduğu bölgelerde önce trafo kapasiteleri belirlendi ve bir yıl boyunca yapılan ölçümlerin ardından bu bölgelerde lisanslı üretim süreci başlatıldı.
İlgili mevzuat uyarınca 1 MW gücündeki güneş enerjisi santrali 20 dönümlük alanda kurulabiliyor. Bu alanın tarım dışı olması, orman sahası dışında bulunması gerekiyor.
Kaynak: BloombergHT