Hava, insan ve canlıların yaşamlarını devam ettirebilmeleri için hayati öneme sahiptir. Artan dünya nüfusu beraber kentleşme ve sanayileşme de doğrudan bir artış göstermektedir. Sanayileşmenin artış gösterdiği bölgelerde ise temiz kaynaklarımız sanayi atıkları ile giderek daha fazla kirletiliyor. Havanın biyolojik ve kimyasal karakterlerini değiştiriyor ve bu değişim hayatı farklı yönlerden zararlı etkiliyor. Dünya’nın herhangi bir noktasında yayılmaya başlayan bu kirlilik atmosferle hayatlarımıza dahil oluyor.

Türkiye’de de bu durum parlak sayılmaz. AirVisual ve Greenpeace derneğinin hazırladığı 2018 Hava Kalitesi Raporu’na göre Türkiye 73 ülke arasında havası en kirli 31. ülke oldu. Hava kirliliği atmosfer bileşimini de etkiliyor, sıcaklık ve yağış modellerini değiştiriyor su ve toprağın kirlenmesine neden oluyor. Yani hava kirliliği doğrudan veya dolaylı olarak bitkilerin gelişimi sınırlandırıldığı gibi tarım ürünlerinde de verimliliği etkiliyor. Bu durum çiftçinin tarımı terk etmesine sebep olurken, öte yandan da ağır metallerle zenginleşmiş olan besin maddeleri ile sağlığımızı tehdit ediyor.

Peki daha temiz bir hava ve verimli tarım ürünleri üretilmesi için neler yapılması gerekiyor?

– Toplu taşımanın daha yaygın kullanımı konusunda toplum bilinçlendirilmelidir.

– Hava kirliliğine neden olan tesisler hava kirletici gazları arıtmak amacıyla ileri arıtım teknolojisine sahip olmalıdır.

– Kömürlü termik santraller ve kömür yakılan birçok endüstri tesisi bu kirliliğin temel nedenlerindendir. Bu yüzden enerji üretiminde Alternatif Enerji Kaynaklarına öncelik verilmelidir.

– Hava kirliliği ile ilgili yasal düzenlemeler revize edilmelidir ve yaptırımlar caydırıcı olmalıdır.

Hava kirliliği başta insanları ve hayvanları etkiliyor. Fakat bitkiler hareketsiz olduğu ve fizyolojik tepki bakımından hava kirliliğine karşı daha hassas olduğu için yerel koşulları daha iyi yansıtmaktadırlar aynı zamanda daha çok etkilenmektedirler. Bu yüzden havası temiz olan bir tarım alanında çok daha verimli üretim gerçekleşmesi beklenir. Tarım ürünlerinin kalitesinin artması ile hem besin değeri daha yüksek ürünler üretilmiş olacak hem de çiftçinin yüzü gülecektir.

Şeyma Görür – Meteoroloji Mühendisliği – seymagorurr@gmail.com