İSO 500 listesine göre, 2013’te en karlı sanayi kuruluşu 2.6 milyar liralık kar ile EÜAŞ oldu. EÜAŞ, satışlarının yaklaşık dörtte biri kadar kar etti. Akıllara “Türkiye’nin en karlı işi elektrik üretimi mi” sorusu getiren bu tablo için uzmanlar “Yatırım maliyetleri geri döndükten sonra elektrik üretimi çok karlı” yorumu yapıyor.
İSO 500 listesinde 2012 yılında beşinci sırada bulunan Elektrik Üretim AŞ (EÜAŞ), 2013 yılı sıralamasında üçüncü sıraya yükseldi. İlk 10 kuruluş arasına girebilen tek kamu kuruluşu olan EÜAŞ’ın üretimden satışları yaklaşık
Gaz Yerine HES
EÜAŞ’ın karlılıkta bir numaraya yükselmesi, dikkatleri elektrik üretim sektörüne çevirdi. Biz de “Bu karlılık nereden kaynaklanıyor” sorusunu, elektrik sektörü temsilcilerine yönelttik. EÜAŞ yetkilileri, sorumuzu şöyle yanıtladı: “Geçen yıl doğalgazdan daha fazla üretim planlamıştık. Ancak yaklaşık 10 milyar kilovatsaat elektriği, maliyeti daha yüksek olan doğalgaz yerine, maliyeti sıfıra yakın olan HES’lerden ürettik. Geçtiğimiz yıl elektriğin yarısını HES’lerden ürettik. Maliyetlerimiz aşağı düştü. Elimizdeki HES’lerin birçoğu amortismanını tamamlamış santraller, finansman yükü kalmadı. Bu nedenle maliyetleri çok düşük. 2013’te 1.1 milyar lira kar programlamıştık, yıl içinde bunu 2 milyar 5 milyon lira olarak revize ettik.”
Karlılık 10 Yılı Bulabilir
Ancak enerji uzmanları, “HES’lerden elektrik üretimi diğerlerinden daha karlı” gibi bir sonuca varılmaması gerektiğini de vurgulayarak, “HES’lerden elektrik üretimi, yatırım maliyetlerinin geri dönmesinden sonra karlı. Bu süre 10 yılı bulabilir. EÜAŞ’ın elinde istisnai 2-3 santral dışında, tümü kredi geri ödeme ve ilk yatırım maliyetlerini tamamlamış. Marjinal maliyetleri sıfıra yakın. Atatürk Barajı gibi bir yatırımın, ilk yatırım maliyeti yaklaşık 7.5 milyar dolar. Elektrik üretimi uzun vadeli bir iş, santralin üretime geçmesi bile üç yılı buluyor. Türkiye’de doğalgaz ve hidroelektrik santralleri arasında yarış var. Eğer yatırımcı ilk yatırım maliyetini düşük istiyorsa gaz, düşük değişken maliyet istiyorsa HES ve RES’lere yöneliyor. Diğer yandan, HES’ler sınırlı bir kaynak, doğalgazda ise gaz bulduğunuz sürece üretim yapabiliyorsunuz. Önemli olan dengeli portföye sahip olmak” yorumunu yapıyor.
Bir Kar, İki Yorum
Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) yetkilileri, EÜAŞ’ın karı konusunda “Kamu şirketinin bu kadar yüksek kar oranıyla, kamu hizmeti sunması anlaşılır değil” yorumunu yapıyor. Deloitte Türkiye Enerji Endüstri Lideri Uygar Yörük ise elektrik fiyatlarının sübvanse edilmesi nedeniyle EÜAŞ’ın potansiyelinin altında kar ettiğini dile getirerek, şunu söylüyor: “Sübvansiyon yani ‘son kullanıcı tarifesi yükselmesin’ mekanizmasıyla EÜAŞ edebileceği karın çok altında kar ediyor. EÜAŞ enerjisinin önemli bölümünü TETAŞ’a düşük fiyattan satıyor. Bu nedenle karlılığı da seneden seneye dalgalanma gösteriyor. EÜAŞ’ın bir miktar elektriği de serbest piyasada değer görüyor, o tarafta sattığı fiyatlar yükselince karlılığı artıyor. . Bütün portföyünde ürettiği elektriği TETAŞ’a değil de serbest piyasada satıyor olsaydı, bundan çok daha fazla kar ederdi.”
DEVAMI İÇİN TIKLAYINIZ>>>
Kaynak: Enerji Enstitüsü