Kategori : ELEKTRİK ENERJİSİ, ENERJİ GÜNDEMİ, KÖMÜR - Tarih : 29 Mart 2021
Birleşmiş Milletler Paris İklim Anlaşması’nın 5’inci yılında, Avrupa 2030 yılına kadar elektrik üretiminden kömürü çıkarmak için yolu yarıladı. 162’inci kömürlü termik santral olan West Burton santralinin 2022 yılında kapanma kararı geçtiğimiz günlerde santralin işletmecisi EDF şirketi tarafından açıklandı. Bu Avrupa’nın tüm kömürlü termik santrallerinin yarısının ya kapandığı ya da Paris Anlaşması ile uyumlu şekilde 2030 yılından önce kapanma tarihlerinin açıklandığı anlamına geliyor.
Kömür sektörü 2012 yılından beri Avrupa’da ciddi bir düşüş eğiliminde [1]. Buna karşılık, Avrupa 2020 yılının ilk yarısında elektriğinin % 40’ını yenilenebilir enerji kaynaklarından elde etti. Bu bütün fosil yakıtların elektrik üretimindeki toplam payından fazla [2]. Eğer Avrupa Birliği sera gazı emisyon azaltımı için koyduğu %55 hedefinin tutturmak istiyorsa yenilenebilir enerji payını ciddi oranda
artırmalı. İyileşme ve adil dönüşüm fonları için planlama yapan AB ülkeleri, yeşil enerji dönüşümünü önceliklendirerek yenilenebilir enerjiye yatırım ve milyonlarca yeni istihdam olanağı sağlamak için tarihsel bir fırsata sahip.
Kömürün Ötesinde Avrupa (Europe Beyond Coal) kampanya direktörü Kathrin Gutmann konu hakkında “Avrupa’da kömür sanayinin sona yaklaştığını görüyoruz. Yıllardır süren sert düşüşün ardından, Avrupa’nın kömür filosunun yarısı tarihe karıştı. Hükümetler, enerji şirketleri ve finans kurumları şimdi 2030 veya daha erken bir yılda kömürden çıkmanın planlarını yapmak, kömür ve fosil yakıta akan tüm finansmanı durdurmak ve bunların yerine sürdürülebilir yenilenebilir kaynakları destekleyerek bu dönüşümden etkilenecek topluluklar için adil dönüşümü garanti altına almak zorunda. Önümüzdeki 5 yılda kalan termik santrallerin de çoğunun kapandığını göreceğiz” dedi.
Kömür, Amerika Birleşik Devletleri‘nde de benzer bir çöküş yaşıyor. Ülkede 2010 yılının Ocak ayından beri 338 kömürlü termik santral kapandı. Hatta Donald Trump yönetiminde kapanma hızı % 9 oranında arttı. Biden yönetiminin iklim odaklı politika yürütmeyi amaçlaması [3], Japonya, Güney Kore ve Çin’den gelen net sıfır karbon emisyonu hedeflerinin açıklanması [4], ve AB’nin küresel olarak kömürden çıkış çağrısı yapması [5], kömürün tüm dünyada sonunun geleceğini gösteriyor.
Gutmann’a göre “Ekonomik ve siyasi gerçekler, halkların iklimi koruma ve temiz hava ve su için yoğun talepleriyle birleşince kömürün ve diğer fosil yakıtların geleceğinin olmadığını gösteriyor. 14 Avrupa ülkesi bunu anladı ve kömürden çıkıyor. Geriye kalan ülkelerin önünde çok net bir yol ayrımı var: Ucuz ve temiz yenilenebilir enerjinin faydaları ve enerji dönüşümü için mevcut fonların yardımıyla 2030 yılına kadar kömürden çıkış planlamalarını yapmak veya plansız bir şekilde yurttaşlarına ve işçilerine zarar vererek, kamu bütçelerini feda ederek önümüzdeki yıllarda bu dönüşümü yaşamak zorunda kalmak”.
[1] https://beyond-coal.eu/2020/06/24/european-coal-in-structural-decline/
[2] https://ember-climate.org/project/renewables-beat-fossil-fuels/
[4] https://www.carbonbrief.org/daily-brief/south-korea-follows-japan-and-china-in-carbon-neutral-pledge , https://sdg.iisd.org/news/japan-republic-of-korea-pledge-to-go-carbon-neutral-by-2050
[5] https://www.consilium.europa.eu/media/48057/st05263-en21.pdf
[6] West Burton’a ek olarak Europe Beyond Coal veritabanına kapanacak dört santral daha eklendi. Veolia Polonya Lodz’da bulunan iki kojenerasyon tesisini ve Poznan’da bulunan santralini 2025-2026 yılları arasında kapayacağını duyurdu. Danimarka’da kalan son kömürlü kojenerasyon santrali, Nordjylland ise 2028 yılında kapanacak.
[7] Europe Beyond Coal veritabanı, AB, İngiltere, Batı Balkanlar ve Türkiye’de 1 Ocak 2016 tarihinden beri işletmede olan, planlanan veya inşa edilmiş olan termik santralleri içeriyor. Kömürlü termik santraller, kapandığında, 2030 yılına kadar somut planlarla kapanma kararını açıkladığında veya bulundukları ülkeler kömürden çıkış açıklamalarını kanunlaştırdığında kapanmış kabul ediliyor. 2030 yılından sonra kapanması planlanan santraller bu sayıya dahil edilmiyor.
