Kategori : BİYOKÜTLE & BiYOGAZ ENERJİSİ, ENERJİ GÜNDEMİ, GÜNEŞ ENERJİSİ, JEOTERMAL ENERJİ, RÜZGAR ENERJİSİ & RES - Tarih : 09 Ağustos 2015
Marmara Üniversitesi Enerji Ana Bilim Dalı Başkanı ve Türkiye Yenilenebilir Enerji Birliği (EUROSOLAR) Türkiye Başkanı Prof. Dr. Tanay Sıdkı Uyar: “Enerjide çözüm; enerjinin etkin kullanımı ve yüzde 100 yenilenebilir enerjidir. En başarılı ülke bu hedefe en önce ulaşan ülke olacaktır. Ayrıca yenilenebilir enerji eşitlik, özgürlük, barış ve yerel istihdam sağlamaktadır.”
Marmara Üniversitesi Enerji Ana Bilim Dalı Başkanı ve Türkiye Yenilenebilir Enerji Birliği (EUROSOLAR) Türkiye Başkanı Prof. Dr. Tanay Sıdkı Uyar’la yenilenebilir enerji sektörünün dünyadaki ve Türkiye’deki gelişimi ve enerji politikalarındaki değişimler konularıyla ilgili görüştük.
2014 yılını enerji sektörü açısından nasıl değerlendirirsiniz?
2014 yılı Enerjide Çözümün gündeme geldiği ve sorunlu teknolojilerin artık terk edilmesi ve dünyanın topyekun çözüme yönelmesinin zorunlu olduğunun anlaşıldığı bir yıl oldu. Başta ABD olmak üzere Federal Alman Cumhuriyeti, Çin Halk Cumhuriyeti ve Danimarka 2050 yılında Yüzde 100 yenilenebilir enerjiye ulaşmak için atacakları adımları açıkladılar ve daha önce bu hedefi olanlar ise bunun bir gerçeklik olduğunu teyit ettiler .
2014 yılı sizin beklentileriniz, projeleriniz ve hedefleriniz açısından nasıl gerçekleşti?
1989 yılında Türkiye’nin ilk Rüzgar Atlas çalışmasını yapmış ve Türkiye’nin kurulu gücünün en az iki mislini rüzgardan üretebileceğiekonomik potansiyeli olduğunu açıklamış ve bunun bedelini de TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezinden iş akdi feshedilip atılarak ödemiş ve 1986 yılında Gebze’de kurduğu Özbektepe Rüzgar Enerjisi Prototip Üretim ve Test Açık Hava Laboratuarı kapatılmış bir kamu çalışanı olarak bu soruyu şöyle cevaplayabilirim.
Benim herhangi bir kişisel beklentim, projem veya hedefim yok. Kendimi bildim bileli var olan ülkem ve insanları için yararlı olacağını düşündüğüm beklentim ulaşım, konut, sanayi ve tarım gibi tüm insan faaliyetlerinde mevcut en iyi teknolojiler ülkemizde üretilip kullanılarak diğer ülkelerde kullanımdan kalkmış kirletici ve verimsiz cihaz ve ekipmanların ülkemizde üretimi ve ülkemize transferi derhal durdurulmalıdır.
Yenilenebilir enerji kaynaklarının fosil ve nükleer enerji yakıtlara karşı önemli bir seçenek olduğunu söyleyebilir miyiz?
Yenilenebilir enerji kaynakları ülkemizde rüzgar, güneş, biokütle ve jeotermal olarak sınırsızdır. Bu kaynaklar dünyada vardı, bugün var ve kıyamete kadar da var olacaktır. Bu kaynaklardan elektrik ve proses ısısı üreten teknolojilerin maliyetlerinin düşmesi 2013 yılındaki en büyük toplumsal beklentimizdi ve bu 2014 yılında gerçekleşti. Yenilenebilir enerji teknolojileri yaşam çevresini tahrip eden ve insanların kanser olmasına yol açan fosil ve nükleer enerji seçeneklerin toplumsal maliyetleri hesaba katılmadan bile en ucuz teknolojiler haline geldiler. Bu birinci kritik engelin aşılması anlamına geldi.
Dünyada bu yıl ortaya çıkan yeni enerji kaynakları, teknolojiler ve eğilimler neler oldu?
ABD Enerji bakanı ve Kamu Laboratuarları yetkilileri temiz enerji devriminin güneş gözeleri, rüzgar türbinleri, LED aydınlatma ve elektrikli taşıtlar ile başladığını açıkladı. Federal Alman Cumhuriyeti 2050 yılında toplam elektriğinin tamamını yenilenebilir enerjidenüretmeyi hedeflediğini açıkladı. Çin Halk Cumhuriyeti 2050 de elektrik üretiminin yüzde 70-80 ini , birincil enerji ihtiyacının ise yüzde 52 sini yenilenebilir enerjiden sağlamayı hedeflediğini açıkladı. Geceleri toplam elektrik gereksiniminin daha fazlasını sadece rüzgar santrallerinden karşılayan Danimarka 2050 de yüzde 100 yenilenebilir enerjiye geçeceğini ve elektrikli taşıtları depolama amacıyla kullanacağını duyurdu.
Yenilenebilir enerji kaynaklarının gelişim çizgisini nasıl değerlendiriyorsunuz?
2014 yılında dünya elçilerinden biri olarak seçildiğim (http://go100re.net/about-us/ambassadors/ ) Küresel Yüzde100 Yenilenebilir EnerjiKampanyası (http://go100re.net/) kapsamında 2014 Yılında Yüzde 100 yenilenebilir enerjiyi çözüm olarak ortaya çıkaran gerçeklerşunlardır:
Yüzde 100 yenilenebilir enerji dünya çapında bir gerçektir: Kuzey Amerika’dan Avrupa’ya, Afrika’ya, Asya’ya ve Okyanusya’ya; yerel, bölgesel ve ulusal hükümetler Yüzde 100 yenilenebilir enerjinin teknik açıdan mümkün, ekonomik açıdan tavsiye edilir, sosyal açıdan mecburi ve çevresel açıdan kaçınılmaz olduğunu gösterdiler. Ayrıca fosil yakıt tüketimini azaltmanın tamamıyla politik iradenin elinde olduğunun altını çizmiş oldular.
Yüzde 100 yenilenebilir enerji fosil kaynaklardan ucuzdur: Yenilenebilir enerji gün geçtikçe daha uygun fiyatlı olmaktadır: Yeni bilimsel çalışmalara göre, rüzgar türbinleri ve güneş panellerinden üretilen elektrik; kömür, nükleer ve gaz yakıtlı güç santralleriyle maliyet açısından yarışır halde olup petrol yakıtlı güç santrallerinden ise hatırı sayılır derecede ucuzdur. Fosil ve nükleer yakıtların iklim değişikliğive sağlık üzerindeki etkileri hesaba katılmasa dahi, rüzgar ve güneşten elektrik üretiminin maliyetleri azalmaya devam ettikçe gelecekteen ucuz enerji kaynakları olacaklardır.
Yüzde 100 yenilenebilir enerji iklim krizinin çözümüdür: IPCC 5. Değerlendirme Raporu–Sentez Raporu’na göre, fosil yakıtlar için yolun sonuna gelindiği bilim tarafından ortaya konulmuş bir gerçektir. İklim değişikliğinin en kötü etkilerinden kaçınmak istiyorsak, fosil yakıtların tüketimini kademeli olarak azaltma yoluyla sera gazı emisyonlarını düşürmek zorundayız. Yenilenebilir enerji teknolojileri, uluslararası platformlarda mutabakata varılmış iklim koruma hedeflerine ulaşma yolunda yüzde 100 sürdürülebilir ve verimli enerji sistemleri sunmaya hazırdır.
Yüzde 100 yenilenebilir enerji maliyetleri ciddi ölçüde düşürür: Yüzde 100 yenilenebilir enerjinin olduğu bir gelecek hem vatandaşlara hem hükümetlere geniş yelpazede ekonomik faydalar sağlar. Bu faydalar fosil yakıt ithalatının azaltılmasından, dış etkilere bağımlılığın azaltılmasıyla enerji ve ekonomi güvenliğinin sağlanmasına kadar çok çeşitlidir.
Yenilenebilir enerjinin toplumlar ve insanlık açısından sağladığı katkılar nedir?
Yüzde 100 yenilenebilir enerji insanlığın gelişimini teşvik eder: Yaklaşık 3 milyar insan elektriğe kısıtlı erişebiliyorken ya da hiç erişemiyorken ve yemek pişirmek için verimsiz ve çevreye zararlı katı biokütle yakıtları kullanmak zorunda kalıyorken; yüzde 100 güvenilir, ulaşılabilir ve etkin kullanılan yenilenebilir enerji muhtaç durumdakilerin yaşam kalitesini artırmak için birincil tercihtir. Sürdürülebilir, hesaplı ve güvenilir enerjiye erişim yoksulluğun ortadan kaldırılabilmesi ve sürdürülebilir gelişme için ön koşuldur.
Yüzde 100 yenilenebilir enerji sadece zengin ülkeler için değildir: Yüzde 100 yenilenebilir enerjiye ulaşma hedefinin sadece zengin ve sanayileşmiş ülkeler için olmadığını yetki alanları açıkça ortaya koyuyor; yenilenebilir enerji Afrika, Asya-Pasifik bölgesi ve Latin Amerika da dâhil yerkürenin tüm kıtalarında kök salmaktadır. Yüzde 100 yenilenebilir enerji tüm dünyadaki hükümetlere gelişme konusunda yüksek önceliğe sahip bolca fayda sağlar.
Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanılması, enerji sisteminde ne tür sonuçlar oluşturacak?
Yüzde 100 yenilenebilir enerji çok amaçlıdır ve uyum sağlayabilir: Büyük şehirlerden herhangi bir elektrik şebekesine bağlı olmayan ücra yerlerdeki küçük yerleşimlere enerji teminine değin, yenilenebilir enerji teknolojisi geniş bir yelpazedeki enerji taleplerimizi karşılayabilir. Kullanıma hazır teknolojilerin çeşitliliği her topluluğa uygun bir teknoloji bulunabileceğinin ve bu teknolojilerin ihtiyaç duyulan yere inşa edilmesinin kolaylığının göstergesidir.
Yüzde 100 yenilenebilir enerji insanların ve ekosistemin sağlığını korur: Geleneksel enerji sistemi, yerkürenin doğal kaynaklarını yakarak ve tüketerek birden çok varlıksal krize sebebiyet verdi bile: İklim değişikliği, hava ve su kirliliği, okyanusların yıkımı, pek çok canlının soyunun tükenmesi tehlikesi, su ve yiyecek kıtlıkları, yoksulluk, nükleer radyasyon sorunları, nükleer silahların hızla yaygınlaşması, yakıt kıtlığı, jeopolitik gerilim… Fakat dünyadaki iklim ve enerji güvenliği sorunlarının kökeni enerji değil, kullandığımız yakıt türüdür. Neyse kiyenilenebilir enerji temizdir ve doğada bolca bulunur. Biokütle istisna olmak üzere ücretsizdir ve yenilenebilir dışı enerji türlerine göre daha az su tüketimine sebep olur.
Yüzde 100 yenilenebilir enerji, enerji sistemini demokratikleştirir: Merkezileştirilmiş enerji sisteminde yeni bir devrim kaçınılmaz ve yoldadır. Bireysel vatandaşların ve küçük işletmelerin de dâhil olduğu yeni aktörler ve paydaşlar sisteme dahil oluyorlar, haklarını talep ediyorlar ve doğrudan etkide bulunuyorlar. Yeni hak sahipliği modelleri ortaya çıktıkça farklı paydaşlar dönüşümde doğrudan rol sahibi oluyorlar. Dünya çapındaki vaka çalışmaları topluluk destekli çözümlerin enerji üretimimizin evriminde ve sanayiyi gerekli hız ve ölçektedesteklemekte toplumun etkisini ortaya koyuyor.
Yüzde 100 yenilenebilir enerji yaklaşımı ülkelerin ekonomisine ne yönde etki eder?
Yüzde 100 yenilenebilir enerjiye geçiş riskleri azaltıp ülkeleri güçlendirir: Yüzde 100 yenilenebilir enerjiye geçiş artan fosil yakıt fiyatlarıgibi dış etmenlerin etkisini azaltarak, ülkelerin ekonomilerinin direncini artırır. Bu, jeopolitik gerilim ve iklim değişikliği dönemlerinde hükümetleri harekete geçmeye teşvik eden temel elementlerdendir.
Yüzde 100 yenilenebilir enerjiye geçiş ekonomik etkinlik yaratır, yeni işler doğurur ve yaşam kalitesini artırır: Maliyetleri düşürmesinin yanında yüzde 100 yenilenebilir enerji yeni ekonomik aktiviteler doğurup yaşam kalitesini artırır. Vaka çalışmaları yenilenebilir enerjiyegeçişin yeni iş olanakları, yeni iş modelleri, yeni fırsatlar ve yeni iç gelir kaynakları oluşturmadaki faydasını göstermektedir.
Yüzde 100 yenilenebilir enerjiyi güç, ısıtma/soğutma ve ulaşım sektörlerine entegre etmek mümkündür: Dünyanın her yerinden örnekler elektrik, ısıtma/soğutma ve ulaşım alanlarında sektörler arası ve bütünleşmiş bir yaklaşım için Yüzde 100 yenilenebilir enerjinin uygulanabilir olduğunu göstermektedir. Vaka çalışmaları önümüzdeki yıllar içinde ısıtma ve ulaşımda elektriğin payını artırmanın politik bir öncelik olması gerektiğinin kanıtıdır.
Yüzde 100 yenilenebilir enerji kullanımı, fosil yakıtların ve nükleer enerjinin yarattığı olumsuz sonuçları, dünyanın geleceği yönünden de değiştirme umudu taşıyor mu?
Yüzde 100 yenilenebilir enerji bir adalet meselesidir: Fosil kaynaklara olan bağımlılığımız eşitlikten, çeşitlilikten ve güvenlikten uzak, halkımızın sağlığını tehdit eden, dünya ikliminin dengesini tehlikeye atan ve gelecek nesilleri temiz havadan, temiz sudan, enerji bağımsızlığından mahrum bırakan bir sistem yarattı. Bugün yüzde 100 yenilenebilir enerjiye geçerek etrafımızı saran bu olumsuzlukları bertaraf edebiliriz. Yüzde 100 yenilenebilir enerji bugünün ve geleceğin nesilleri için bir adalet meselesidir. Atalarımızdan miras aldığımız ortak kaynaklara eşit erişim meselesidir. Yüzde 100 yenilenebilir enerjiye geçiş ahlaki ve etik bir zorunluluktur.
Yüzde 100 yenilenebilir enerji daha barışçıl ve sürdürülebilir bir dünya düzenine ulaştırır: Yüzde 100 yenilenebilir enerjiye geçiş jeopolitik krizleri çözme ve gelecekte iklim dengesizliği ve kaynak yetersizliği sebebiyle yaşanabilecek olası savaşlardan kaçınma fırsatı sunar.Yerel yenilenebilir enerji kaynaklarından faydalanarak yönetimler politik ve enerjisel bağımsızlıklarını artırabilirler. Yüzde 100 yenilenebilir enerjiye geçiş için gereken yerel ve uluslararası işbirliği, ortak hareket etmeyi gerektiren diğer uluslararası güvenlik tehditlerinin çözümünde katalizör rolü oynayabilir. Nükleer güç üretiminin azaltılması, nükleer silah sektöründeki potansiyel gelişmeleri ve yıkımı engeller.
2015 yılından beklentileriniz ve hedefleriniz neler?
2015 yılı için en önemli beklentimiz kaynağı ücretsiz ve teknolojisi en ucuz yani kilowatt/saat başına elektriği en ucuza üretenteknolojilerin varlığının fosil ve nükleer atık ısı ile şartlanmış karar vericilerce hazmedilmesi ve apartman, mahalle, kasaba, kent ve ülkelerin yöneticilerinin enerjide çözümden yana tavır almalarıdır. 2014 yılında Federal Alman Cumhuriyeti vatandaşları seçimlerde oylarınınükleer santrallerin açılmaması konusunda kullanmış ve bu tercih ülke karar vericilerini enerjide çözümden yana davranacaklarını açıklamak zorunda bırakmıştır. Almanya’nın son seçiminde Merkel nükleeri kapatacağını dile getirerek Yeşiller partisine oy vermiş seçmenlerini tekrar partisine döndürerek Genel Seçimin galibi olabilmiştir. Enerjide çözüm; enerjinin etkin kullanımı ve yüzde 100yenilenebilir enerjidir. En başarılı ülke bu hedefe en önce ulaşan ülke olacaktır. Ayrıca yenilenebilir enerji eşitlik, özgürlük, barış ve yerel istihdam sağlamaktadır.
2015 yılında beklentimiz karar vericilerin güneş çağına uygun davranıp çözümden yana olmalarıdır Aksi takdirde doğru bilgilerle donatılmış yurttaşlar kendilerini temsil etmek üzere çözümden yana temsilciler seçip apartman yöneticisi, mahalle temsilcisi, kasaba veya kent Meclis Üyesi veya Milletvekili olarak görevlendireceklerdir.
2015 yılı enerji sektörü açısından ne tür yenilikler ve gelişmelere açık görünüyor?
Enerjinin etkin kullanımı ve yenilenebilir enerjilere geçiş dünya petrol fiyatlarının düşmesine ve Avrupa’daki elektrik şirketlerinin elektrik satış fiyat tarifelerini azaltmalarına yol açmıştır. Akıllı şebekelerin yaygınlaşması ve gündüz var olan güneşin veya estiği zaman rüzgarın enerjisinin, güneş yeniden çıkana veya rüzgar yeniden esene kadar yeterli miktarda, depolanması fosil ve nükleer atık ısı santralleri ve kazanlarına olan ihtiyacı ortadan kaldıracaktır. Böylece yenilenebilir enerji yani çözüm, zincirlerinden yani sorundan kurtulupgüneşin insanlara ve diğer canlılara enerjisiyle hayat verdiği yaşam çevremiz huzura kavuşmuş olacaktır.
Hüseyin B. Ekmekçi
Kaynak: Alternatif Enerji
