Gıda üretimi içerisinde hayvansal ürünler, hayvansal ürünler içinde sağlıklı ve dengeli beslenmesinin en önemli kaynağı SÜT’tür.
Dünya’daki süt üretiminin % 78,3 ünü inek sütü oluşturmaktadır. Süt üretiminde Hindistan, ABD ve AB dünya süt üretiminde en çok paya sahip ülkelerdir. Dünya süt üretimi 2018 de 878 milyon ton’dur. Bu 3 ülke toplam üretimin % 52,1 ini gerçekleştirmektedirler. Çin ise Dünya süt alımının % 55,1‘ini Rusya ise % 25 ini almaktadır.
Türkiye’de 2018 yılı kişi başı tüketimler: içme sütü 41,5 kg, peynir 18,4 kg, yoğurt 30,6 kg, ayran 18,4 kg., tereyağı ise 1,78 kg‘dır.
Türkiye’de TUİK verilerine göre 2018 de toplanan inek sütü 10 milyon tondur. 2018-2019 6 aylık süt üretimlerini karşılaştırdığımız zaman 2018 de 5 milyon 254 bin ton iken 2019 da 4 milyon 990 bin tona gerilemiştir. Yani 6 aylık dönemde 263 bin ton inek sütü üretimi azalmıştır.
TUİK verilerine göre inek peyniri üretimini incelediğimizde ise 2018 yılında 722 bin ton olduğunu görmekteyiz.
2018 yılının altı aylık dönemine göre peynir üretim 371 bin ton iken 2019 yılında 345 bin ton olduğunu görüyor ve bu dönemde 26 bin ton azalma olduğunu saptamaktayız.
Diğer süt ürünlerini yani kaymak, koyun, keçi, manda sütü üretimleri ile yoğurt, krema ve diğer peynir ürünlerinde de azalma gözden kaçmamaktadır.
Yıllar itibarıyla yem fiyatlarını incelediğimiz takdirde mısır silajı, yonca kuru otu, saman ve sığır süt yeminde ortalama % 20 artış gösterdiğini söyleyebiliriz.
Bütün bunlar gösteriyor ki inek sütü üretimi ve inek peyniri üretimi gerilemekte ve fiyatlar artmaktadır. Dünya da düşerken Türkiye’de artmaktadır.
Sektörün iyileşmesi ve Dünya’da süt’te söz sahibi olabilmemiz için Eskişehir Çevre Koruma ve Geliştirme Derneği ( ESÇEVDER ) ise yapılması gerekenleri aşağıda sıralıyor ve yetkililerden bu sorunların bir an önce çözülmesini bekliyor…
– Sektörde yoğun bir kayıt dışılık hakimdir. Bunun önüne geçilmelidir.
– Süt sığırcılığı işletmelerinin çoğunluğu 10 büyük başın altında olup bu kesim desteklenmelidir.
– Geleneksel üretim yapan küçük üreticiler hijyen koşulları düzeltilerek desteklenmelidir.
– Nitelikli damızlık ürünlerinde ciddi ilerleme sağlanamamıştır, bu aşılmalıdır.
– Üreticilerin örgütlenmesi, birlikler, kooperatifler kurulması teşvik edilmelidir.
– Üretici ile tüketiciyi buluşturulacak yolların kanalları açılmalıdır.
– Kaliteli yem üretimi sağlanarak verimin artırılması mutlaka sağlanmalıdır.
– Hayvanların bakım ve sağlıklarının yerinde incelenecek bir politika benimsenmelidir.
– Buzağı kayıplarının mutlaka önüne geçilmesi için yeni yöntemler üretilmelidir.
– Bakteri yükü ve somatik hücre sayısı standartlarına uyulması için gerekenler yapılmalıdır.
– Hileli süt üretiminin önüne geçilmesi için gerekli önlemler alınmalıdır.
– Küçük işletmelerde mühendis çalıştırılması için gerekli teşvik ve düzenlemeler yapılmalıdır.
– Süt sektörü Yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanabilmesi için gerekli tedbirler bir an önce alınarak desteklenmesi gereklidir.
Sadık YURTMAN
Eskişehir Çevre Koruma ve Geliştirme Derneği ( ESÇEVDER ) Başkanı
Web: https://www.escevder.org.tr/ – Gsm: +90 532 312 64 84