Kamu ve Özel Sektör uygulamalarını ele aldığımız Akıllı Şehir Yolculuğu dizisinden sonra gelen mesaj ve aramalarda Akıllı Fabrikaları geçtik ancak Türkiye’nin sanayi kalbi olan Organize Sanayi Bölgeleri’ni neden yazmadığımız soruldu… Bu önerileri dikkate alarak ileriki haftalarda başlayacağımız Akıllı Enerji Yolculuğu yazı dizisinden önce Akıllı OSB başlığında Organize Sanayi Bölgeleri ile ilgili Ülkemiz ve Küresel temelli uygulama örneklerine yer vererek sizler için özel bir yazı dizisi hazırlandı.
Bu bağlamda bakıldığında;
Akıllı Şehirler özelinde, iyi bir yaşam kalitesi sunmak, çevre ve insan için doğru kararlar vermek, daha yaşanabilir bir gelecek için dijital ve hızlı çözümler, daha düşük maliyetli işler yapma hedeflerimizi, kentleşmeyi yönlendiren ve bir şehir için olmazsa olmaz olan Akıllı Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) için de gerçekleştirmeliyiz.
Kaynak yoğunluğunu azaltmak, üretkenliği artırmak, atık malzemeleri azaltmak, geri dönüşümünü ve yeniden kullanımını sağlamak, her çeşit kaynağın ortak ve daha verimli kullanımı ana hedefli proje ile ilgili gerek Çin’de önemli sayıda gerekse Güney Kore’de 2022 sonu itibariyle 30 bini aşan sayılarda Akıllı fabrika ve 10 Akıllı Sanayi Bölgesi hedeflenmiştir.
Türkiye’de ise her ilimizde OSB olup Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı‘na bağlı onaylı 325 OSB bulunmaktadır. Bu “Organize Sanayi Bölgeleri”ni yeni kurulmakta/kurulacak olanlarla birlikte Akıllı Organize Sanayi Bölgeleri hedefli düşünürsek, sistemli bir şekilde yapılan/yapılacak planlama da etkili adımlar atılabilmesi için Organize Sanayi Bölgeleri‘ni karma ve ihtisas olarak ayırıp değerlendirmek gerekmektedir.
Bu mevcut 325 OSB’nin 42‘si İhtisas geriye kalan 283 OSB karma / karma-ihtisastır.
Kurulması planlanan Organize Sanayi Bölgeleri‘nin net sayısını vermek doğru olmamakla beraber, genelde yıllık hedef 3-5 arasında değişmektedir.
Akıllı Şehirler yapılanmaları tarafından baktığımız zaman ise Akıllı Şehirler için gerçeklenebilir 16 başlık olan ‘Akıllı İnsan, İletişim Teknolojileri, Akıllı Çevre, Coğrafi Bilgi Sistemleri, Bilgi Teknolojileri, Akıllı Mekan yönetimi, Bilgi Güvenliği, Akıllı Ulaşım, Afet ve Acil Durum Yönetimi, Akıllı Enerji, Akıllı Yönetişim, Akıllı Ekonomi, Akıllı Yapılar, Akıllı Güvenlik, Akıllı Sağlık, Akıllı Alt Yapı’ başlıklarının bir çoğunun Akıllı OSB (Organize Sanayi Bölgeleri) için de gerçekleşebileceğini de görmekteyiz…
Bu başlıklardan yola çıkarak kurulma aşamasındaki Akıllı OSB uygulamalarının neler olabileceğine göz atalım:
Akıllı Çevre
– Akıllı Atık Ayrıştırılması ve Bertaraf Edilmesi, Geri Dönüşümü
Hiçbir insan müdahalesi olmadan atıkların sensör tabanlı ayrıştırması ve bertaraf edilmesidir. Organize Sanayi Bölgeleri için atık ayrıştırılması ve geri dönüşümü önemli bir yer tutmaktadır. Suyun da belli sayıdaki çevrimi ile Kaynak Yönetiminin önemi vurgulanmalıdır.
Uygulama örneği;
Sensörler vasıtası ile baca gazlarının ve atık su miktarının ölçülmesi suyu kirleten sanayiciden kirlettiği oran bazında ücretlendirilmiş bir bedel alınması -karbon ayak izinin ölçülmesi – kontrolsüz yer altı kaynak sularının kullanılmasının önlenmesi; böylece üretenlerin çevreye karşı olan maddi ve manevi sorumluluklarının arttırılması hedeflenmeli ,teknolojik bir çok ürün bu tarz yaklaşımları günümüzde desteklemekte uygun yazılımlar ile bu sensörlerden gelen veriler anlık olarak takip edilmekte hava karardığında derelere salınan zehirli atıklar artık takip edilebilmektedir. Yağmur suyunun depolanarak tekrar sulama ya da üretimde kullanılması gerçekleştirilebilmektedir.
– Yenilenebilir Enerji Uygulamaları
Fosil yakıtlar yerine güneş enerji panelleri, rüzgar tribünleri gibi yenilenebilir enerji kaynakları aracılığıyla enerji üretimidir. Organize Sanayi Bölgeleri’nde güneş panelleri kullanımı oldukça etkili olacaktır.
– Katı Atıktan Enerji Üretimi
Düzenli depolama alanlarında atıkların toplanarak enerji üretilmesi işlemidir. Depolama Alanlarının ortak da olması atık yoğunluğunu azaltır.
– Ortaya Çıkan Fazla Isının Kullanımı (Atık Dönüşüm Esnasında Oluşan Isı, Veri Merkezlerinde Üretilen Isı vb.)
Tesislerde üretilen ısının enerji tasarrufu sağlamak için kullanılmasıdır. Üretilen ısının; çevredeki sistemler için kullanımı, bir yapıyı ısıtma için sıcak su üretiminde kullanımı örnekleridir.
Akıllı Enerji
Enerji ve kaynak açısından yüksek düzeyde verimli ve giderek artan bir şekilde yenilenebilir enerji kaynakları ile desteklenen, maliyet ve enerji tasarrufu sağlayan; stratejik planlama için entegre ve esnek kaynak sistemlerinin yanı sıra iç görüye dayalı, kamusal değeri olan ve yenilikçi yaklaşımlara dayanan şebekeler ile enerjinin yönetimidir.
– Yeşil Hidrojen
Yeşil Hidrojen, büyüyen ve sürdürülebilir yenilenebilir elektrik üretimi ile elektrifikasyonu zor sektörler arasında bir birleşik çözüm sunar. Depolama potansiyeli, enerji güvenliğine katkı, hava kirliliği azaltılması Organize Sanayi Bölgeleri için önemli katkılardır ve dünyada da örnekleri yaygınlaşmaktadır.
– Akıllı Şebeke İstasyonları
Veri toplama ve yönetim sistemiyle bilgisayar ve ağ teknolojisi entegre ederek elde edilen şebeke sisteminde, güç faktörü performansı, kesici, trafo ve akü durumunun izlenmesi, kritik ve kritik olmayan işlem kontrolünü sağlayan istasyonlardır.
– Elektrikli Şarj üniteleri
Elektrikli araçların yaygınlaşması ile elektrik istasyonlarının ulaşılabilirliği artmakta ve gelişen teknoloji ile daha uzak mesafeler seyahat etmeyi sağlamaktadır. OSB alanında araçlar konusunda AKILLI LOJİSTİK ile desteklendiğinde yoğunluğun azalmasıyla beraber çevresel etkinin azalımı için de katkı sağlanabilir.
• Ayrıca Hollanda’da PV sistemleri, Akü depolama sistemleri, ısı pompaları, elektrikli araçların olduğu birbirine bağlayan bir enerji yönetim sistemi de vardır.
Uygulama örneği;
Merkezi olarak tüm sistemin mikro düzeyde yönetilmesini sağlayan, solar enerji ile kendini beslediği için CO2 salınımı ve ışık kirliliğini azaltarak çevreyi koruyan ve kazı, kablolama, peyzaj, pano gibi ek kalemlerin azaltılmasıyla kurulum, arıza yönetimi ve bakım maliyetlerinde ekonomik iyileştirmeler sunan bir çözümdür.
– Akıllı Lojistik
İş hacmi ve projelere göre toplama ve teslimat rotaları ile verimli dağıtımı optimize etmek ve bu süreci daha verimli hale getirmek esastır.
Üretim ve nakliye alanları dünyada oldukça büyüdü ve daha da büyümekte.
– Malların dinamik takibi
– Ortak depo kullanımı
– Radyo frekansı ile tanıma, takip teknolojisi
– Hücresel bağlantı ve GPS ile uçtan uca rota izleme
– Verimsizliklerin analizinin kolaylaşması ve saptanması
– Uzun pil ömürlü izleme cihazlarının bulunması bu başlığı gerçeklenebilir kılmaktadır.
Hangi partilerde kalite sorunu olup olmadığı sorunu var ise bu sorun bu sistemle çok açık görülebilir. Araçların da konumunun ve süresinin bilinmesi oldukça avantaj sağlayacaktır.
Uygulama Örneği;
Araç yoğunluk kontrolü sayesinde trafik düzenlenmesi sağlanmakta, OSB otoparkları kurularak Organize Sanayi Bölgeleri için gelir kaynağı hedeflenmektedir, insan yoğunluğu kontrolü, tehlikeli alan kontrolü başlıkları altında çalışmalar bulunmakta olup devam eden üretim de düşünüldüğünde Pandemi döneminde önem arz eden konulara çözüm getirilmektedir.
Türkiye özelinde kurulma aşamasında olan Akıllı Organize Sanayi Bölgeleri‘ni ele aldığımızda ise şu an için en iyi örneği ‘Yerli ve Yeşil’ sloganı ile;
Yalova Makı̇ne İhtı̇sas OSB‘de görebiliriz.
Bu OSB’nin temel hedeflerine bakacak olursak;
1- Türkiye’nin elektrik tarife bedeli en düşük OSB’si olmak.
2- Dünya ölçeğinde YEŞİL OSB ünvanını almış bir OSB olmak.
3- Akıllı, dijital bir OSB kurmak.
4- İçerisinde AR-GE merkezi, test merkezi, teknopark alanları olan bir teknoloji üssü oluşturmak.
5- Estetik bir mimari doku ile özgün ruhu olan bir OSB kurmak.
Bu hedefler doğrultusundaki hedef projeler;
– Yenilenebilir enerji ve akıllı sokak aydınlatmaları
– Ters Ozmoz İleri Arıtma Tesisi
– Çevre Laboratuvarları
– Yağmur Suyu Göletleri
– Mesleki Eğitim Merkezleri Kurmak
– Sağlık Merkezleri Kurmak
– Depo/Antrepo
– Sosyal donatı alanları
– Sıfır Atık Projesi
– Bisiklet Yolları
– Yeşil ve birbirine benzer konseptli fabrikalar
– OSB içinde yeşil alanlarla entegre bir Sanayi Müzesidir.
Sevgi ve Sağlıkla kalın…
Necmi ÖZDEMİR
Yazının Devamı İçin Ogün Haber Adresini Ziyaret Edebilirsiniz.