Elektrik Piyasası Kanunu ile Bazı Kanunlarla Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı, TBMM Başkanlığı’na sunuldu.
Tasarıya göre, askeri yasak bölgeler ve güvenlik bölgelerinde veya ülke güvenliği ile doğrudan ilgili Türk Silahlı Kuvvetlerine ait araziler, harekat ve savunma amaçlı yerlerde (konut ve sosyal tesisler hariç) ve özel güvenlik bölgesi ilan edilen yerlerde, rafineri, petrokimya tesisleri ve eklentileri ile milletlerarası andlaşma hükümleri uyarınca yapılması öngörülen tesisler hakkında Kıyı Kanunu’nun kıyılar, sahil şeritleri, doldurma ve kurutma yoluyla kazanılan arazilere ilişkin yapı ve yapılaşmaya dair hükümler dahil olm
Petrolün Boru Hatları ile Transit Geçişine Dair Kanun kapsamında bulunan milletlerarası andlaşma hükümleri çerçevesinde transit petrol boru hattı projelerinin inşa ve modernizasyonunu gerçekleştirenlere 1 Ocak 2014 tarihinden itibaren yapılan tüm teslim ve hizmetler katma değer vergisinden müstesna olacak.
Bu kapsamda yapılan mal teslimleri ve hizmet ifaları nedeniyle yüklenilen vergiler, vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan vergiden indirilecek. İndirim yoluyla telafi edilemeyen vergiler, istisna kapsamında işlem yapan mükellefin talebi üzerine iade edilecek.
“Nükleer Enerji Genel Müdürlüğü”
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Nükleer Enerji Proje Uygulama Dairesi Başkanlığı, Nükleer Enerji Genel Müdürlüğü olarak yeniden yapılandırılıyor. Nükleer Enerji Genel Müdürlüğü’nün görevleri şunlar olacak:
“Nükleer enerji projelerinin yürütülmesinde bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler, sivil toplum ve özel sektör kuruluşları arasında koordinasyonu sağlamak.
Nükleer enerji ile ilgili konularda ulusal politikayı belirlemeye yönelik çalışmalar yapmak, diğer kuruluşların bu kapsamda kendi görev alanlarıyla ilgili olarak yürütmekte oldukları çalışmaları izlemek, değerlendirmek ve bu kuruluşlarla işbirliği yapmak.
Görev alanına giren faaliyetlerle ilgili gerekli mevzuat taslaklarını hazırlamak.
Ulusal nükleer enerji politikasına uygun olarak insan kaynakları planlaması yapmak ve insan kaynaklarını geliştirmeye yönelik her türlü çalışmayı yapmak veya yaptırmak.
Nükleer enerji projelerinde azami yerli katkıyı ve teknoloji transferini sağlamak ve teknik kapasiteyi geliştirmek üzere gerekli çalışmaları yapmak veya yaptırmak.
Ülkemizin nükleer teknolojiden yararlanmasını mümkün kılmak amacıyla gerektiğinde araştırma ve geliştirme kuruluşlarıyla işbirliği içerisinde kamu ve özel sektör kurum ve kuruluşları ile üniversitelerin bu kapsamda yapılacak araştırma, geliştirme, inceleme ve çalışmalarını Bakanlar Kurulunca belirlenen esaslar çerçevesinde desteklemek.
Nükleer enerji projelerine ilişkin insan kaynakları, eğitim, sanayi ve teknoloji gibi alanlarda gerekli altyapının hazırlanması için kurumlar arası eşgüdümü sağlamak ve bu alanlarda gerekli çalışmaları yapmak veya yaptırmak.
Nükleer enerji ile ilgili olarak halkın bilgilendirilmesine yönelik çalışmalar yapmak veya yaptırmak.
Görev alanına giren faaliyetlerle ilgili yerli ve yabancı araştırma kurumları ve araştırmacılarla her türlü bilimsel ve teknik işbirliği yapmak, ulusal ve uluslararası kuruluşlar tarafından yürütülen çalışmalara katılmak.
Görev alanına giren konularda ulusal ve uluslararası kongre, sempozyum, seminer, çalıştay gibi bilimsel toplantılar yapmak veya yaptırmak.”
Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihte Nükleer Enerji Proje Uygulama Dairesi Başkanı kadrosunda bulunan personelin görevi hiçbir işleme gerek kalmaksızın sona erecek ve bakanlık müşaviri kadrosuna atanacak. Bu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihte, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı adına ihdas edilen Nükleer Enerji Proje Uygulama Dairesi Başkanlığı’na tahsis edilen kadrolar, Nükleer Enerji Genel Müdürlüğü adına tahsis edilmiş sayılacak ve bu kadrolarda görev yapan personel, anılan Genel Müdürlüğe tahsis edilen sayılan kadrolara, halen bulundukları kadro dereceleriyle atanacak.
Belgeler belirlenen sürede kuruma sunulacak
Tasarıyla, kanunda yer alan ancak tanımı bulunmayan “teknik ve teknik olmayan kayıp” ile “dağıtım şebekesi” ibareleri tanımlanıyor.
Milletlerarası anlaşma hükümleri uyarınca yapılması öngörülen üretim tesisleri için alınacak yapı ruhsatı ve diğer mevzuattan kaynaklanan inşaata ilişkin izin, onay, lisans, ruhsat ve benzeri belgeler ile üretim tesisinin kurulacağı sahaların mülkiyet veya kullanım hakkının elde edildiğine ilişkin belgeler, üretim lisansı verilmesinden sonra olmak üzere, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu tarafından belirlenen süre içerisinde kuruma sunulacak.
Kurul tarafından belirlenen süre içerisinde istenen belgelerin mücbir sebepler veya lisans sahibinden kaynaklanmayan haklı sebepler dışında kuruma sunulmaması halinde üretim lisansı iptal edilecek. Bu üretim tesislerinde, diğer mevzuattan kaynaklanan yükümlülüklerin yerine getirilmesi kaydıyla, üretim lisansı alınmadan önce üretim tesisi ile doğrudan ilgili olmayan yapıların inşasına başlanabilecek.
Tasarıyla, kamulaştırma bedellerinin yanısıra, diğer giderlerin de ödenebilmesi amacıyla düzenleme yapılarak tereddütler gideriliyor.
Anayasa Mahkemesi kararı doğrultusunda düzenleme
Tasarıyla, Elektrik Piyasası Kanunu’nun geçici 8. maddesinin Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmesi ve böylece özelleştirme işlemleri için önemli bir risk unsuru olan bu hukuki boşluğun doldurulması amacıyla geçiş sürecine ilişkin düzenlenme yapılıyor.
Buna göre, EÜAŞ veya bağlı ortaklık, iştirak, işletme ve işletme birimleri ile varlıklarına ve ilgili kanun kapsamında oluşturulacak kamu üretim şirketlerine ve bu şirketlere ait üretim tesislerine; bu maddede yapılan değişikliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce özelleştirilmiş olanlar ile yürürlük tarihinden sonra özelleştirilecek olanlar için de geçerli olmak üzere, çevre mevzuatına uyumuna yönelik yatırımların gerçekleştirilmesi ve çevre mevzuatı açısından gerekli izinlerin tamamlanması amacıyla, 31 Aralık 2019 tarihine kadar süre tanınacak.
Bu süre zarfında ve önceki dönemlere ilişkin olarak bu gerekçeyle, EÜAŞ veya bağlı ortaklık, iştirak, işletme ve işletme birimleri ile varlıklarında ve ilgili kanun kapsamında oluşturulacak kamu üretim şirketlerinde ve kamu üretim şirketlerine ait üretim tesislerinde, bu maddede yapılan değişikliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce özelleştirilmiş olanlarla, yürürlük tarihinden sonra özelleştirilecek olanlar için de geçerli olmak üzere, elektrik üretim faaliyeti durdurulamayacak ve idari para cezası uygulanmayacak.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na 65 kadro ihdas ediliyor.
Elektrik Piyasası Kanunu’nda değişiklik öngören tasarıya göre, kanun kapsamında düzenlenen ve bir sonraki dönem uygulanması önerilen tarifeler, ilgili tüzel kişi tarafından Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nca belirlenen usul ve esaslara göre, tarife konusu faaliyete ilişkin tüm maliyet ve hizmet bedellerini içerecek şekilde hazırlanacak ve onaylanmak üzere Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’na sunulacak. Kurul, mevzuat çerçevesinde uygun bulmadığı tarife tekliflerinin revize edilmesini isteyecek veya gerekirse resen revize ederek onaylayacak.
Onaylanan tarifeler içinde, söz konusu tüzel kişinin tarife konusu faaliyetine ilişkin tüm maliyet ve hizmet bedelleri dışında piyasa faaliyetleri ile doğrudan ilişkili olmayan hiçbir unsur yer alamayacak. İletim ek ücreti bu hükmün istisnasını oluşturacak.
İlgili faaliyete ilişkin tüm maliyet ve hizmet bedellerini içeren Kurul onaylı tarifelerin hüküm ve şartları, bu tariflere tabi olan tüm gerçek ve tüzel kişileri bağlayacak. Bir gerçek veya tüzel kişinin tabi olduğu tarifede öngörülen ödemelerden herhangi birisini yapmaması halinde, söz konusu hizmetin durdurulabilmesini de içeren usul ve esaslar Kurum tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenlenecek.
Kurul tarafından tüketici özelliklerine göre abone grupları belirlenebilecek. Kurulca düzenlemeye tabi tarifeler, doğrudan nihai tüketiciye veya nihai tüketiciye yansıtılmak üzere ilgili tüketiciye enerji tedarik eden lisans sahibi tüzel kişilere yansıtılacak.
Bağlantı tarifeleri, ilgili bağlantı anlaşmasına dahil edilecek olan bir dağıtım sistemine bağlantı için eşit taraflar arasında ayrım yapılmaması esasına dayalı fiyatları, hükümleri ve şartları içerecek. Bağlantı tarifeleri, şebeke yatırım maliyetlerini kapsamayacak; bağlantı yapan kişinin iç tesisatının dağıtım şebekesine bağlanması için inşa edilen bağlantı hattı kapsamında katlanılan masraflarla sınırlı olacak.
Bağlantı hattının tüketici tarafından tesis edilmesi halinde, bağlantı hattı işletme ve bakım sorumluluğu karşılığı dağıtım şirketine devredilecek, bu tüketicilerden bağlantı bedeli alınmayacak.
Hedef oranlar belirlenecek
Dağıtım şirketleri tarafından hazırlanacak olan dağıtım tarifeleri, elektrik enerjisinin dağıtım sistemi üzerinden naklinden yararlanan tüm gerçek ve tüzel kişilere eşit taraflar arasında ayrım gözetmeksizin uygulanacak hizmetlere ilişkin fiyatları, hükümleri ve şartları içerecek.
Dağıtım tarifeleri; dağıtım sistemi işletim maliyeti, teknik ve teknik olmayan kayıp maliyeti, kesme-bağlama hizmet maliyeti, sayaç okuma maliyeti, reaktif enerji maliyeti gibi dağıtım faaliyetinin yürütülmesi kapsamındaki tüm maliyet ve hizmetleri karşılayacak bedellerden oluşacak.
Dağıtım şirketlerinin tarifelerine esas alınacak teknik ve teknik olmayan kayıplara ilişkin hedef oranlar bu kayıpları düşürmeyi teşvik edecek şekilde Kurul tarafından belirlenecek.
Kurulca belirlenen hedef oranlarını geçmemek kaydıyla teknik ve teknik olmayan kayıplara ilişkin maliyetler dağıtım tarifelerinde yer alacak ve tüketicilere yansıtılacak. Teknik ve teknik olmayan kayıplara ilişkin hedef oranlarının tespiti ve değiştirilmesi ile oluşacak maliyetin tarifelerde yer alması ve tüketicilere yansıtılmasına ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenlenecek.
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce açılmış olan her türlü ilamsız icra takibi, dava ve başvurular hakkında bu hükümler uygulanacak.
Perakende satış tarifeleri
Perakende satış tarifeleri, serbest tüketici niteliğini haiz olmayan tüketiciler için, eşit taraflar arasında ayrım gözetmeksizin uygulanacak fiyatları, hükümleri ve şartları içerecek.
Serbest tüketici niteliğini haiz olmayan tüketicilere uygulanacak perakende satış tarifeleri, görevli tedarik şirketi tarafından önerilecek ve Kurul tarafından incelenerek onaylanacak.
Tedarik lisansı sahibi şirketin lisansında, elektrik enerjisi tüketim miktarlarına göre değişen tipte tarifelerin veya fiyat aralıklarının uygulanmasına ilişkin yükümlülükler yer alabilecek ve buna ilişkin hususlar Kurum tarafından çıkarılan yönetmelikle belirlenecek.
Perakende satış tarifeleri, aktif enerji maliyeti, faturalama ve müşteri hizmetleri maliyeti, perakende satış hizmet maliyeti gibi perakende satış faaliyetinin yürütülmesi kapsamındaki tüm maliyet ve hizmetleri karşılayacak bedellerden oluşacak.
Son kaynak tedarik tarifesi, serbest tüketici niteliğini haiz olduğu halde elektrik enerjisini, son kaynak tedarikçisi olarak yetkilendiren tedarik lisansı sahibi şirket dışında bir tedarikçiden temin etmeyen tüketicilerin rekabetçi piyasaya geçmesini teşvik edecek ve son kaynak tedarikçisinin makul kar etmesine imkan verecek düzeyde, yürürlükteki perakende satış tarifeleri ile piyasa fiyatları dikkate alınarak hazırlanacak. Bu sınırlamalarla bağlı olmaksızın; Kurulca sosyal ve ekonomik durumlar gözetilerek belirlenecek bir miktarın altında elektrik enerjisi tüketen tüketiciler için ayn tarife yapılabilecek.
Ürün veya hizmet bedeline ilişkin davalar
Son kaynak tedarik yükümlülüğü kapsamında uygulanması öngörülen tarifeler tedarik lisansı sahiplerince ayrıca teklif edilecek. Son kaynak tedarik tarifesi, aktif enerji maliyeti, faturalama ve müşteri hizmetleri maliyeti, perakende satış hizmet maliyeti gibi son kaynak tedariği kapsamındaki tüm maliyet ve hizmetleri karşılayacak bedellerden oluşacak.
Ürün veya hizmet bedeline ilişkin olarak yapılan başvurularda ve açılan davalarda, tüketici hakem heyetleri ile mahkemelerin yetkisi, ürün veya hizmet bedellerinin, Kurumun düzenleyici işlemlerine uygunluğunun denetimi ile sınırlı olacak
Mahkeme ve tüketici hakem heyeti kararına istinaden, dağıtım şirketleri ya da tedarikçi tarafından yapılan iadeler ve mahkeme kararında yer alan giderler dağıtım tarifeleri yoluyla karşılanacak.
Elektrik dağıtım şirketlerine 2006-2010 uygulama döneminde özel maliyetlere aktarılan yatırım harcamaları ile 2010 yılı sonu itibarıyla yapılmakta olan yatırımlar hesabında yer alan yatırım harcamaları toplamının, EPDK tarafından onaylanmış yatırım tutarının üzerinde olması durumunda; 2010 yılı sonu itibarıyla yapılmakta olan yatırımlar kapsamında yer alan ve Avrupa Yatırım Bankası ile Dünya Bankası’ndan kredi alınmak suretiyle yapılan yatırım harcamaları; faiz, enflasyon ve benzeri herhangi bir güncelleme yapılmaksızın 1 Ocak 2016 tarihinde başlayacak uygulama dönemi tarife hesaplamalarında dikkate alınacak.
Kaynak: Enerji Enstitüsü