Bu yazıda elektrik hizmetini özel şirket üzerinden alan aboneler olan serbest tüketicilerin nelere dikkat etmeleri gerektiği anlatılmıştır. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından belirlenen tüketimi aşan veya iletim sistemine doğrudan bağlı olması nedeniyle tedarikçisini seçme serbestisine sahip gerçek veya tüzel kişiler Serbest Tüketici olup kendi tedarikçilerini seçme hakkına sahiptir.
Ben pek inanmasam da
Yakında bu tarz haberleri sık olarak duyacaksınız. Evet, herkes elektrik alabileceği şirketi seçebilecek; ancak daha kaliteli ve daha iyi hizmet almak kısmı bana pek inandırıcı gelmiyor. Bu şekilde yapılan popüler haberler zamlardan bunalan ve en fakirinden en zenginine kadar herkesi rahatsız eden elektrik konusunda dikkat çekmekten başka bir şey değildir.
Toplum olarak genel sıkıntımız olan anı değerlendirmekten vaz geçmediğimiz sürece başımızın ağrımasına engel olamayız. Medya da çıkan haberlerin birçoğu yanıltıcı ya da yanlıştır. Bir kere pazarlama esnasında dile getirilen % 10, % 20 , % 30 indirimlerin gerçek indirimler olmadığının bilinmesi gerekiyor. Tüketicinin dikkat etmesi gereken noktalardan en önemlisi budur.
Yapılması Gerekenler
Elektrikte telaffuz edilen indirimler Aktif Enerji’ye yapılan indirimlerdir. İlk önce faturanızın ne şekilde meydana geldiğini bilmeniz gerekiyor.
Aktif Enerji ne demektir?Tükettiğiniz asıl enerji demektir.
Bunun dışında kalan bedeller Nakil Bileşenleri (Kayıp Kaçak, Perakende hizmet Bedeli, Sayaç okuma, Dağıtım Bedeli, İletim Bedellerine nakil bileşenleri denir.) Fonlar ( Enerji Fonu % 1, TRT Payı % 2, ETV %1 ya da % 5) ve son olarak da KDV eklenerek faturanız meydana gelir.
Size sunulan indirimler faturanızın altına net yapılan indirimler değildir. Tekrar etmek gerekirse % 10 indirimli bir anlaşma yaptığınızda 100 TL ödeyen bir elektrik abonesinin faturası 90 TL’ye düşmez. Yapılan indirim EPDK tarafından belirlenen elektrik birim fiyatına ( Perakende Satış Fiyatı ) yapılan indirimdir.
Evet, sanıyor musunuz ki “İndirimli Elektrik” konusunu öğrendiniz. Sizin adınıza üzgünüm. Daha yolun çok başındasınız. Gelelim ikinci derse:
Kayıplı İndirim ve Kayıpsız İndirim
Bunu tam olarak anlayabilmeniz için ilk önce sizlere Kayıplı ve Kayıpsız Birim Fiyatları anlatmam gerekiyor.
EPDK ( Enerji Piyasası Düzenleme ve Denetleme Kurumu ) 1 Ocak; 1 Nisan; 1 Temmuz ve 1 Ekim de olmak üzere senede dört kez elektrik tarifelerini belirler. Bu tarifeleri EPDK’nın internet sitesine girdiğinizde önce elektrik piyasası sonra tarifeler sonrada ulusal tarifelere gelerek yayınlanmış tarifeleri görebilirsiniz. Bir Exel tablosu halinde en başta bulunur. İndirip açarsanız ve ağzınızdan çıkan ilk kelime “ Bu nasıl bir tablo” olur. O kadar karışıktır ki büyük bir ihtimalle hiçbir şey anlamazsınız. Bu tarifeler genelde 3 sekmeden oluşur. Sekme isimleri de genelde “Ayrıştırılmış Tarife 1”;”Ayrıştırılmış Tarife 2 “ ve “Fonsuz Tarifeler” şeklinde olur. Sizin anlayabileceğiniz şekilde söylemek gerekirse Birinde Kayıp Kaçak Bedeli görünmez. Aktif Enerji Birim Fiyatının içine Kayıp Kaçak Bedeli birim fiyatı yerleştirilmiştir. İşte bu birim fiyatlara Kayıplı Birim fiyat denilir. Ne mutlu ki son dönemde kayıplı tarife ve kayıpsız tarife ayrımına son verilmiştir.
Kayıp Kaçak bedellerine vatandaşın tepkisi üst seviyeye çıkınca bir talimat ile faturalardan kaldırılıp Aktif Enerji’nin içine yerleştirildi. Ellerinizden öper 6 yaşında bir oğlum var. Hasta olup da ilaçlarını içmek istemediğinde annesi ilacı pekmez ile verir. İlacı görmeyince tek seferde pekmezi içer bizim oğlan. Aslında içmek istemediği ilaçta pekmezin içindeyken görmediği için sorun çıkarmaz. İşte Kayıplı Birim Fiyat böyle bir şeydir. Görmezseniz sorun da çıkaramazsınız. Çünkü faturaları okuyabilen tüketici sayısı çok azdır. Zaten eskiden beridir elektrik faturaları sorgulanmadan ödenir. Geçmişten gelen bu alışkanlık ile faturayı incelemeden altında yazan tutara ve son ödeme tarihine bakılır. Sonra da gider ödemenizi yaparsınız. (!) Ülkemizde bazı bölgelerde faturasını ödemeyen sayısı % 70’i aşmaktadır. Onların Kayıp Kaçak derdi yoktur.
Tablonun diğer sekmesinde ise Kaçak Bedeli ayrı Aktif Enerji Birim Fiyatı ayrı yazılır.Aslında kullanılması gereken tarife tablosu budur. Bu tabloda faturanızdaki tüm bedellerin birim fiyatlarını görebilirsiniz. ( Sayaç Okuma hariç ) Son olarak da Fonsuz Tarifeleri görebilirsiniz. Burası diğer ikisinden çok farklıdır. Aktif Enerji, Kayıp Kaçak, Perakende hizmet Bedeli, Sayaç okuma, Dağıtım Bedeli, İletim Bedellerinin birim fiyatlarının hepsi toplanır. Bu birim fiyatlarda Fonlar ( Enerji Fonu, TRT Payı, Elektrik Tüketim Vergisi ve KDV ) hariç tutulur. Sayaç okuma Bedeli de bu kısımda yazar.
Şimdi gelelim Kayıplı Bedel üzerinden size teklif edilen indirimlere, artık Kayıplı Bedelin ve Kayıpsız Bedelin ne olduğunu bildiğinizi düşünüyorum. Artık yapılması gereken karşınızdaki şirket temsilcisine size teklif edilen oranın Kayıplı Bedel üzerinden mi yoksa Kayıpsız Bedel üzerinden mi teklif edildiğini sormanız gerekiyor. Ancak karşınızdaki kişinin sizi yanıltmadığından emin olmalısınız. Eğer size bir teklif mektubu verildiyse bu teklifle faturanızı karşılaştırmak bir yöntemdir. Aslında en kolayını en sona bıraktım. Baktınız her şey size çok karışık geldi ve pes etmek üzeresiniz o zaman fatura tutarınızı tükettiğiniz KW’a bölüp KDV dâhil birim fiyatını bulursunuz. Böylelikle satır aralarına gizlenmiş gizli maliyetlerden de kendinizi korumuş olursunuz. Kendi faturanıza bu hesabı yaptıktan sonra size teklif edilen Teklif Mektubundaki tutarı yine teklif mektubundaki toplam KW’a bölün. Teklif mektubundaki KDV dâhil birim fiyatın sizin birim fiyatınızdan düşük olması gerekiyor.
Faturanızda Dikkat Etmeniz Gereken Noktalar
Evet, sonunda cesaretinizi toplayıp özel bir enerji şirketinden elektrik almaya başladınız. Artık faturalarınızda çalıştığınız özel şirketten gelecek ve ödemelerinizi de özel şirketin banka hesaplarına yapacaksınız. Peki, nelere dikkat etmeniz gerekiyor?
Olması gereken sizden tahsil edilen tüm tutarların Nakil Bileşenleri (Kayıp Kaçak, Perakende hizmet Bedeli, Sayaç okuma, Dağıtım Bedeli, İletim Bedellerine nakil bileşenleri denir.) Fonlar ( Enerji Fonu % 1, TRT Payı % 2, ETV %1 ya da % 5) ve son olarak da KDV’nin fatura üzerinde gösterilmesi gerekir. Ayrıca aldığınız indirim oranının ve Tedaş’a göre sağladığınız avantajında gösterilmesi bu işten zarar görme riskinizi en aza indirir. Bir şirket fatura üzerinde bu bedelleri ayrı olarak göstermiyorsa ve faturayı olduğundan karmaşık gösteriyorsa bilin ki başınızın ağrıma riski çok yüksektir.
Sözleşme Konusu
Bütün iyi şirketler tahsilat riskini ortadan kaldırma için otomatik ödeme tahsilat işlevi gören OTS (Otomatik Tahsilat Sistemi ) ya da DBS ( Doğrudan Tahsilat Sistemi ) gibi kendilerini güvenceye alan yöntemler talep edebilirler. Bunlardan yana çekinceniz olmasın. Ticaretin en tabi kuralı olan verdiğiniz hizmetin karşılığını almak, bunu da güvene almak istemeleri çok doğaldır. Ancak eskilerin söylediği gibi “İtimat kontrole, kontrol itimata engel değildir.” lafını unutmayın. Bundan sonra sözleşmenizi iyi inceleyin. Otomatik süre uzamaları sizin avantajınıza olan maddeler değildir. Ayrıca tedarikçinin istediği gibi indirim oranını değiştirmesine imkân veren maddeler varsa kesinlikle o sözleşmeyi imzalamayın. Ayrıca hiçbir şekilde elektrik birim fiyatının Tedaş birim fiyatını geçmeyeceğine emin olun. Aldığınız indirimin sözleşmede yazan bir cümle ile elinizden uçup gitmesine hatta zarar etmenize yol açmasını istemezsiniz.
Evet, artık elektrikteki avantajlar dünyasına hoş geldiniz. Sizde artık tamamen aynı koşullarda aynı hat üzerinden ve hiçbir ek maliyete katlanmadan elektriğinizi indirimli kullanmaya başlayabilirsiniz.
Kaynak: Bültenler