2013 yılı sonunun istatistiklerine göre, Avrupa’da vatandaşlarına en pahalı elektrik satan ülke Danimarka; bir kWh elektrik enerjisi için vatandaş 40 sent ödüyor.
Danimarka’da elektriğin pahalı olmasının nedeni “yeşil” enerji kullanımına ilişkin devlet doktrini. Danimarka, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı konusunda Avrupa’da lider ülke konumunda. Bu ülkede nükleer enerji, Japonya’daki Fukuşima felaketinden çok daha önce yasaklanmış.
Rüzgar türbinlerinin elektrik üretimindeki payı %20 civarında. Danimarka hükümeti 2020 senesine kadar bu rakamı %50’lere çıkarmayı planlıyor. Ancak bu politikanın Danimarka Krallığı için artıları olduğu gibi eksileri de var.
“Yeşil” enerji hidrokarbon enerjisinden daha pahalıya mal oluyor, nükleer enerjisinden çok daha pahalı olduğunu ise söylemeye gerek yok. Bu nedenle de elektrik üretiminin ek maliyeti vatandaştan çıkartılıyor.
Reyting listesinde ikinci sıra
Almanya da Danimarka gibi alternatif enerji kaynaklarının kullanımı konusunda ciddi gelişme sağlamış ülkeler sırasında.
Öte yandan, Almanya elektrik enerjisi vergisi konusunda da Danimarka’ya çok yakın. Bu ülkede tüketici için nihai elektrik vergisi %50 civarında.
Vatandaşa pahalı elektrik satan üçüncü ülke ise Güney Kıbrıs. Ancak Danimarka ve Almanya’dan farklı olarak bu ülkede tarifenin yüksek olma nedeni çevresel faktörler değil. Güney Kıbrıs’ın sorunu enerji sisteminin izolasyonundan ve yakıt olarak mazota alternatif hiçbir kaynağının olmamasından kaynaklanıyor. Bunun sonucunda ülkede 1 kWh elektrik enerjisi 36 sent civarında.
Reyting listesinde dördüncü sırada İrlanda (32,9 sent), beşinci sırada ise İtalya (32,6 sent) bulunuyor.
İlk 10’da yer alan diğer Avrupa ülkeleri ise İspanya, Belçika, İsveç, Avusturya ve Portekiz. Bu ülkelerde vatandaşa satılan 1 kWh elektrik enerjisinin fiyatı 27 ila 28 sent arasında değişiyor.
Listede 11.sırada olan Hollanda’da elektrik tarifesi bir kWh için 26 sent. Hollandayı takip eden İngiltere, Malta, Slovakya, Lüksemburg ve Slovenya’da ise 21 ila 23 sent arasında değişiyor.
Türkiye Avrupa’da 22. Sırada
Türkiye, reyting listesinde 22.sırada. Eurotat verilerine dayanan RİA Novosti uzmanları 2013 senesinde Türkiye’de ortalama nihai fiyatın 19 sent civarında olduğunu bildiriyor.
Listede Türkiye’den önde gelen Finlandiya, Yunanistan, Çek Cumhuriyeti ve Polonya’da ve sonra gelen Macaristan, Letonya, Hırvatistan, Litvanya ve Estonya ve Romanya’da tarifeler bu rakama çok yakın.
Arnavutluk’ta bir kWh elektrik enerjisinin vatandaşa nihai satışı ise 15 sente mal oluyor.
Zengin ülke-pahalı elektrik kuralının dışına çıkmanın en bariz örneklerinden birisi Norveç’tir.
Kişi başı milli gelirinin çok yüksek olmasına rağmen, Norveç’te elektrik tarifelerinin yeteri kadar düşük olması dikkat çekiyor. Avrupa’nın reyting listesinde 30.sırada bulunan Norveç’te vatandaş 1 kW elektrik enerjisi için 14 sent ödüyor. Bunun en önemli nedeni ise ülkede elektrik enerjisinin büyük ölçüde hidroelektrik santrallerinde üretilmesidir. Hidroelektrik santrallerinin ürettiği enerji daha ucuza mal olduğu için fiyatlar düşük. Ancak Norveç’in de bu konuda kendine has sorunları bulunuyor – ülkede üretim hacmi büyük ölçüde hidrolojik duruma bağlı olduğu için elektrik fiyatlarında sık-sık yönetilmeyen sıçramalar görülebiliyor.
Avrupa’nın daha ucuz enerji tarifesine sahip ülkelerinden İzlanda, Karadağ, Moldova, Bulgaristan, Makedonya ve Bosna Hersek’te vatandaş bir kWh için 10-13,5 sent ödüyor.
Zengin hidrokarbon rezervlerine sahip olan Rusya, elektrik tarifesine göre Avrupa’da 37.sırada. Bu ülkede vatandaş 1 kWh elektrik için 7 sent ödüyor.
Rusya’yı listede yine zengin hidrokarbon ve pahalı olmayan kömür kaynakları bulunan Kazakistan takip ediyor. Kazakistan’da 1 kWh elektrik enerjisinin vatandaş için nihai fiyatı 6 sent. Belarus’da ise bu rakam 5 sent.
Avrupa’da En Ucuz Elektrik Ukrayna’da
40 ülkeden oluşan reyting listesinde son sırada Ukrayna bulunuyor.
2013 yılı verilerine göre, Ukrayna’da elektrik enerjisi vatandaşa 3 sente mal oluyor.
Uzmanlar Ukrayna’daki durumun aslında tüm eski Sovyet ülkeleri için geçerli olan faktörle açıklıyor – nüfusun düşük gelirliliği elektrik tarifelerinin yükselmesine karşı yüksek hassasiyeti belirliyor. Bunun sonucunda da devlet tabanın desteğini korumak için tarifeleri düşük tutmak zorunda kalıyor.
Uzmanlar eski SSCB ülkeleri ile AB ülkelerini ciddi şekilde ayıran bir özelliğe daha dikkat çekiyor. Çoğu Bağımsız Devletler Birliği ülkelerinde çapraz sübvansiyon kullanılıyor – vatandaş elektrik enerjisine işletmelerden çok daha az para ödüyor.
AB ülkelerinde ise bunun tersi söz konusu – nüfus için elektrik enerjisi tarifesi ticari işletmeler için belirlenen tarifeden ortalama %30 daha yüksek.
Kaynak: Energy World