Doğal gaz ile üretim yapan elektrik santralleri fuel-oil ile elektrik üretimine geçmek zorunda kaldı. Türkiye`ye Ukrayna, Romanya ve Bulgaristan üzerinden Rus gazını taşıyan batı hattında azalan gaz akışı nedeniyle günlük yaklaşık 17 milyon m3 açık oluştu.
Bunun üzerine, Marmara bölgesindeki EÜAŞ ve Yap-İşlet-Devret gaz santrallerine BOTAŞ’tan fuel-oil ile üretime geçin talimatı geldi. Toplam 3.500 MW kapasitede olan Ambarlı, Trakya, Marmara Ereğlisi Uni-Mar ve Bursa elektrik santrallerinin fuel-oil ile üretime geçtiği doğrulandı.
Geçtiğimiz aylarda Rusya ile Ukrayna arasında artan tansiyon nedeniyle, Ukrayna’nın gaz çaldığı iddiasıyla Ruslar, Balkan Transit Doğal Gaz Boru Hattında vanayı kısmıştı. 42 milyon m3 kontrat miktarı olan batı hattında akış 30 milyon m3 altına düşmüştü. Elektrik ve gaz talebinin düşük seyretmesi nedeniyle sistemde etkisi geçtiğimiz haftalarda ciddi oranda hissedilmemişti. Son günlerde soğuk havaların etkisini göstermesi ile artan gaz ve elektrik tüketimi, gaz açığının etkisini ortaya çıkarmaya başladı.
Önümüzdeki haftalarda ülke genelinde havaların sıcaklıkların düşmesiyle, batı hattına ek olarak riskli olan ülkenin doğu hattından gaz girişlerinde yaşanabilecek sıkıntılar ile karanlığa gömülme riski bulunuyor. Gaz arzında yaşanabilecek dalgalanmalara karşı ise Türkiye’nin gaz depolama tesisleri yetersiz kalıyor. BOTAŞ’ın tamamen dolu olduğu bildirilen Silivri deposu 1,81 milyon m3 gaz sağlayabiliyor. Özel sektörün elinde bulundurduğu toplam rezerv miktarı ise 2,2 milyon m3 olduğu biliniyor. Buna karşın, enerji yönetimi açığı LNG ile kapatmaya çalışıyor. BOTAŞ’ın Marmara terminali ve EGE Gaz Aliağa tesisleri; Katar, Nijerya ve Cezayir’den gelen gaz ile Şubat ayına kadar tam kapasite çalışacak.
Elektriğin büyük bir kısmının doğal gaz ile üretim yapan santrallerden sağlanması nedeniyle, serbest elektrik piyasasında fiyatlar fırladı. Piyasa Mali Uzlaştırma Merkezi’nde ortalama elektrik fiyatı Kasım ayı için geçen seneye göre yaklaşık 31 TL artarak 181 TL/MWh olarak gerçekleşti. 2013 Ekim ve Kasım aylarında ilk sinyallerini veren ve 2014 boyunca etkisini gösteren kuraklık nedeniyle, barajlı ve nehir tipi elektrik üretim santrallerinden çok düşük üretim elde edildi. Elektrik fiyatları yıllık bazda 17 TL artış göstererek ilk 11 ayın ortalaması 163 TL/MWh oldu.
Önümüzdeki sene için tezgahüstü piyasalarda; Ekim ayında yapılan gaz zammı, gaz arzında yaşanan sıkıntılar ve kuraklığın etkisini devam ettirmesi nedeniyle serbest elektrik fiyatı yıllık bazda 176 TL/MWh‘a yükseldi. Elektriği serbest piyasadan tedarik ederek serbest tüketiciye satış yapan bazı tedarik firmaları, artan maliyetler karşısında zarar etmeye ve 2015 için kara kara düşünmeye başladılar.
Kaynak: Enerji Enstitüsü