Azeri gazını Avrupa’ya ulaştırmak için yarışan iki proje olan Nabucco Batı ve Trans Adriyatik Boru Hattı’nın (TAP) ikisi de, Türkiye ve Azerbaycan’ın Trans-Anadolu Doğalgaz Boru Hattı (TANAP) projesi ile anlaşma imzaladı.
Nabucco ve TAP, büyük kısmı Türkiye topraklarından geçecek 2 bin kilometre uzunluğundaki 5.6 milyar Euro’luk TANAP ile işbirliği anlaşması imzaladıklarını açıkladı. Nabucco, TANAP ile Güney Koridoru’nun geliştirilmesi için işbirliğine resmen onay verilen anlaşmayı imzaladıklarını açıkladı.
TAP da 7 Mart Perşembe günü TANAP ile anlaşma imzaladığını açıkladı. TAP ve TANAP, ortak çalışma grupları oluşturmuş ve Ankara’da, işbirliğini geliştirmeye yönelik düzenli toplantılar gerçekleştirmişti.
Azerbaycan’ın Şahdeniz II yatağından Avrupa’ya doğalgaz getirmesi planlanan projelerin toplamına Güney Koridoru ismi veriliyor. Yalnızca ilk Nabucco projesinin küçültülmüş versiyonu olan Nabucco Batı ve TAP yarışta kalmayı başardı.
Nabucco’nun avantajları
Nabucco sözcüsü Christian Dolezal, EurActiv’e yaptığı açıklamalarda rotayı çok iyi bildiklerini ve halihazırda lisansları bulunduğunu söyledi ve ‘Türkiye ve Azerbaycan, boru hattı inşaatında çok tecrübeli. Birbirimizden destek alıyoruz ve bu yatırımın kârlı olması için birlikte çalışmamız gerekiyor’ dedi.
Dolezal, Nabucco’nun sunduğu avantajların altını çizerek, Bulgaristan, Romanya ve Macaristan’dan geçerek Viyana yakınlarındaki Baumgarten’a ulaşması planlanan projenin, ‘pazara en iyi erişimi ve Balkan ülkelerle en iyi bağlantıları sunmasının’ yanı sıra, rota boyunca 16 milyar metreküplük depo kapasitesine sahip olduğunu söyledi.
Mevcut bağlantılar aracılığıyla Bulgaristan’dan Makedonya’ya ve Macaristan’dan Sırbistan ile Bosna-Hersek’e doğalgaz sağlanabilir. Baumgarten’dan ise Çek Cumhuriyeti, Almanya, Slovenya ve İtalya’ya doğalgaz temin edilebilecek. Dolezal, bölgede yıllık 10 milyar metreküp doğalgazın kullanabileceğini söyledi.
TAP’ın tezleri
TAP Genel Müdürü Kjetil Tungland ise EurActiv’e yaptığı açıklamalarda TAP sayesinde Yunanistan-Bulgaristan bağlantı noktası aracılığıyla ya da Kula/Sidikastro bağlantı noktasında ters akış sayesinde Bulgaristan’a doğalgaz tedarik edilebileceğini söyledi.
Tungland aynı zamanda ‘önde gittiklerini ve Şahdeniz konsorsiyumu ile yakın işbirliği içinde olduklarını’ belirtti.
Tungland, Şahdeniz’in Şubat 2012′de gerçekleştirdiği önseçiminde tercih edilen rotası olarak TAP’ı belirlediğini söyledi.
TAP Genel Müdürü, projenin pazara erişim açısından sağladığı avantajları da anlattı. Yunanistan, Arnavutluk ve İtalya’dan geçen rotanın ‘Avrupa için en stratejik seçenek’ olduğunu belirterek, ‘Hazar doğalgazının, Avrupa pazarının en büyük kesimine ulaşması için en kısa, en ekonomik ve en doğrudan yol olduğunu’ ifade etti.
Tungland, ‘TAP, İyonya-Adriyatik Boru Hattı ve Batı Balkan Halkası gibi bölgenin kilit altyapı noktalarını birbirine bağlayarak Güneydoğu Avrupa’ya, İsviçre ve Avusturya’ya doğalgaz ulaştırabilir. Buna ek olarak TAP’ın İtalya’ya varması, doğalgazın daha da batıya; Fransa, Almanya ve hatta İngiltere’ye ulaşması için çeşitli fırsatlar sunuyor’ dedi.
Üçüncü tarafların erişimi
TAP ile Nabucco West arasındaki farklılıklardan biri de TAP’ın Avrupa Komisyonu’ndan ‘üçüncü tarafların erişimi hakkında imtiyaz’ istemesi. Bu da, AB’nin enerji kurallarının aksine boru hattının diğer tedarikçiler tarafından kullanılamayacağı anlamına geliyor.
TAP boru hattının büyük kısmı Yunanistan’dan geçiyor. Rusya, Yunanistan’ın doğalgaz şirketleri DEPA ve DEFSA’yı satın almak istiyor. TAP Dış İlişkiler Müdürü Michael Hoffman, EurActiv’e yaptığı açıklamada Yunanistan’da yeni bir boru hattı inşa edeceklerini, bu sebeple DEFSA ve DEPA’nın özelleştirilmesinin projeyi etkilemeyeceğini söyledi.
Öte yandan Dolezal, Nabucco Batı’nın diğer tedarikçilere açık olacağını ve tedarikçilerin, sezonun başlamasının ardından kapasite rezervasyonunda bulunabileceğini söyledi. Dolezal, Avrupalı ve Türk firmaların kapasite rezervasyonunda bulunmasını beklediklerini belirtti.
Kaynak: Enerji Enstitüsü