Eylül ayında FOSİL YAKITLARLA NEREYE KADAR Carbon Tracker 2020 Vizyonu: Fosil Yakıtların Düşüşü (Why You Should See Peak Fossil Fuels Coming) Raporu Yansımaları başlığıyla (Çiğdem Yorgancığlu) kaleme aldığım makalemde Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) 2012 Dünya Enerji Görünümü Raporu Fosil yakıt rezervlerinin üçte ikisinin yer altında bırakılması gerekliliğine vurgu yaptığı ve aynı IEA 13 Eylül tarihinde(2018) yayınladığı aylık raporunda global petrol talebinin 2018’de 1,4 milyon varil/gün ve 2019’da 1,5 milyon varil/gün artacağı yönündeki önceki tahminlerini değiştirmediğine öte yandan global petrol talebinin sıkılaşmakta olduğunu ve Brent petrolünde Nisan ayından bu yana 70-80 dolar/varil olan fiyat aralığının test edilebileceğinin vurgulandığı şeklindeki tespitlere dikkat çekmiştim.
Rapor’un ortaya çıkardığı IEEFA Australasia: New global energy report headlines decline of coal as cheaper renewable technologies gain preference açıklamalar kısaca ucuzlayan yenilenebilir enerji teknolojileri tercih edildikçe kömürün düşüşe geçtiğini ortaya koymaktadır.
Kate Finlayson’un aktardığına göre Söz konusu raporun rüzgâr ve güneşin dünyadaki en önemli üç enerji kaynağından ikisi olduğunun da altını çizildiği gözlenmekte. UEA, hem küresel iklim değişikliğini tetikleyen halihazırdaki politikaları hem de Paris Anlaşması’nın hedefleri doğrultusunda küresel ısınmayı iki derecenin altında tutmak için atılacak adımları kapsayan birbirinden farklı senaryolarda küresel enerji talebini modellemekte.
IEEFA Avustralya ve Asya Enerji Finansmanı Çalışmaları Direktörü Tim Buckley, “2018 Dünya Enerji Görünümü” raporunun Yeni Politikalar Senaryosu’na göre küresel kömür talebinde yaşanacak yeni düşüşlerin şaşırtıcı olmadığa dikkat çekerken basın bültenleri “UEA’nın ister Yeni Politikalar Senaryosu’nu, ister daha gerçekçi olan Sürdürülebilir Kalkınma Senaryosu’nu ele alalım -senaryoların her ikisi de küresel kömür ticaretinde yıllık yüzde 3,7’lik bir düşüş öngörüyor- sıfır emisyonlu teknolojilerin kömürün yerini aldığını görebiliyoruz. Sürdürülebilir Kalkınma Senaryosu küresel elektrik sektöründeki kömür kullanımının 2040’da yüzde 80 azalarak 732 milyon ton kömür eşdeğerine (Mtce) düşeceğini öngörüyor. Kömürün uzatmalı vedası artık gerçekten başladı, şimdi bu dönüşümü planlama zamanı ”şeklinde konuştuğunu nakletmektedirler.
Küresel kömür talebinde 2017’de yüzde 4,9’luk bir düşüş kaydedileceği öngörüsünde bulunan UEA, DEG 2018 raporunda projeksiyonlarını yenileyerek, 2040’da küresel kömür talebinde tahmin ettiğinden yüzde 3,5’lik daha fazla düşüş yaşanmasını öngördüğünü ortaya koymaktadır. . DEG raporlarında sadece son iki yılda kömür talebindeki düşüş öngörüsünde yapılan revizyon toplamı yüzde 8,3. Bu oran Avustralya’nın 2017’deki kömür ihracatının üç katına tekabül etmektedir. .UEA’nın 2018 Yeni Politikalar Senaryosu 2040 için 4.412 milyon tonluk kömür talebi öngörürken, Sürdürülebilir Kalkınma Senaryosu 1.609 milyon ton kömürle yüzde 64 daha düşük bir kömür talebi öngörmekte. Buckley “Küresel kömür tüketiminin bir daha asla 2014’deki gibi tavan yapacağına inanmıyoruz, hatta mevcut fiyatlandırma eğilimleri nazarı dikkate alındığında DEG 2019 raporunda kömürde çok daha fazla düşüş öngörüsü bekleyebiliriz. Kömürün yarattığı kirliliğe karşı toplumların sabrı aynı yeni teknolojilerin maliyetlerinde olduğu gibi azalıyor. Öte yandan küresel finans kuruluşları da bu gibi atıl kalacak yatırımları fonlama konusunda gittikçe daha gönülsüz davranıyor” şeklinde konuşmakta.
Dünyanın lider sigorta kuruluşları birbiri ardına kömür sigortalarını sınırlandırdı. AXA, Allianz SE, Zurich Sigorta Grubu, SwissRe, MunichRe ve SCOR ve bu ay aralarına katılan Generali ile birlikte yedi sigorta şirketi kömür projelerini sigortalama konusuna ciddi limitler koydu. Bu gelişmeler, dünyanın en büyük kömür finansörlerinden Standart Chartered ve Marubeni Şirketi’nin Eylül 2018’de kömürden tamamen çıktıklarını açıklamasının ardından yaşandı. IEEFA, UEA’nın 2018 raporunda kömür kaynaklı elektrik üretiminin teknoloji, politika ve finans piyasalarındaki değişim sebebiyle sekteye uğramasını iyi yansıttığını söylüyor. Buckley “Ancak ne yazık ki her yıl UEA’nın Yeni Politikalar Senaryosu’nun 12 ay eski verilere dayanması sorunu baki kalıyor” diye ekledi.UEA Yeni Politikalar Senaryosu altında 2040 yılında toplam 560 GW kapasitesinde kömürlü termik santralin kapanacağını öngörüyor (yıllık 24 GW). Ancak UEA aynı zamanda, karbon tutma ve depolamanın 2040’ın çok öncesinde ticarileşeceğini ve bu durumun 2040’da finansörlerin toplamda 740 gigavatlık yeni ve büyük ithal kömür santralleri kurmak için 1 trilyon ABD doları yatırım yapmasına yol açacağını da öngörmekte.
Tim Buckley “Biz böyle bir senaryonun gerçekleşme ihtimalini, temiz kömürün sorunlarını, kömürlü termik santrallerin atıl kalma riskini ve kömürün yetersiz rekabet gücünü göz önüne aldığımızda neredeyse imkansız görüyoruz.Hindistan’ın en büyük küresel kömür pazarı olacağı öngörülürken, UEA, Hindistan bankalarının kömürlü termik santrallere verilmiş 100 milyar dolarlık ödenmeyen kredi borcu altında boğulduğu konusundan söz etmemekete”şeklinde konuştu
Raporun Yeni Politikalar Senaryosu’na göre 2040’tan çok önce kömür yerini doğal gaz ve güneşe bırakıyor, yanı sıra UEA 2040’ta güneş maliyetlerinde yıllık yüzde 3,75’lik bir düşüş öngörüyor. Bukley’e göre rapor daha az maliyetli yeni çözümlere doğru teknolojik dönüşümün kaçınılmaz olduğunun altını çizilmektedir. UEA güneş teknolojisi deflasyon tahmininde oldukça muhafazakâr olmasına rağmen; veriler Hindistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Meksika ve Avustralya gibi çeşitli ülkelerde güneş maliyetlerinin sadece iki yıl içinde yarıya indiğini gösteriyor.
Buckley, UEA’nın ABD’de güneş enerjisi için 2017 seviyelendirilmiş enerji maliyetini (SEM) 140 ABD doları/MW olarak tahmin ettiğini belirterek bir örnek ortaya koyuyor: Berkshire Hathaway, Haziran 2018’de güneş enerjisi için 22-26 ABD doları/MWh‘dan 2,2 milyar ABD dolar’lık bir ihaleyi tamamlamış, ve sözleşmeli olarak bunu 25 yıl boyunca yıllık gerçek fiyat düşüşüne kilitlemiştir.
Buckley bu örneğin sanayi ortalaması olmasa da, yatırımcının bilinirliği, işlemin büyüklüğü ve düşük maliyetli enerji depolamanın dahiliyeti sebebiyle dikkat çekici olduğunu belirtti: “Bu, UEA’nın başlangıç noktası olarak kullandığı ortalama SEM’in yüzde 80 altındadır.”
IEEFA, Hindistan’da güneşin 2017 seviyelendirilmiş enerji maliyetinin 70 ABD doları/MWh ve rüzgârın 60 ABD doları/MWh seviyesinde olduğu tahmin edilen bir başka örneğe daha atıfta bulundu: “2017-2018 yılları arasında, Hindistan’daki yenilenebilir enerji sözleşmeleri bu maliyetin neredeyse yarısı olmak üzere tekrar tekrar imzalanmıştır. Üstelik sadece 35-40 ABD doları/MWh (her ay verilen 1-2 milyar ABD dolarlık ihaleler) bedelli 25 yıllık sabit düz oranlı tarifelere ve 25-30 ABD doları/MWh tutarında SEM değerine sahiptir” diyen Buckley “UEA, ‘2018 Dünya Enerji Görünümü’ raporunda, kurulum oranlarını, fiyat deflasyonunun maliyetini ve hızını ve yenilenebilir enerjiyi daha da ucuzlatan yeni teknolojilerin etkisini göz ardı ediyor ve bu da kömür endüstrisine büyük bir etki yapıyor. Ancak öte yandan, UEA kömürün süresinin dolmaya başladığını da kabul ediyor. Tartışma artık bunun ne kadar süreceği üzerine” şeklinde konuşarak sözlerini noktaladı.
Hazırlayan: H.Çiğdem Yorgancıoğlu – http://www.cigdemyorgancioglu.org/
Referans
Enerji Gazetesi –Çiğdem Yorgancıoğlu 16 Eylül 2018 Carbon Tracker 2020 Vizyonu: Fosil Yakıtların Düşüşü (Why You Should See Peak Fossil Fuels Coming) Raporu Yansımaları…
https://www.enerjigazetesi.ist/fosil-yakitlar-ile-nereye-kadar/
IEEFA Australasia: New global energy report headlines decline of coal as cheaper renewable technologies gain preference
http://ieefa.org/ieefa-australasia-new-global-energy-report-headlines-decline-of-coal-as-cheaper-renewable-technologies-gain-preference/
IEEFA November 13, 2018 Kentucky coal mining jobs continue to decline
http://ieefa.org/kentucky-coal-mining-jobs-continue-to-decline/?platform=hootsuite
[i] IEEFA Hakkında: Enerji Ekonomisi ve Finansal Analiz Enstitüsü, enerji ve çevre konularıyla ilgili finansal ve ekonomik araştırma ve analizler gerçekleştirir. Enstitünün misyonu kapsamlı, sürdürülebilir ve kazançlı bir enerji ekonomisine geçişi hızlandırmaktır.
[ii] 13 Nov 2018 Thermal coal is fated for long-term structural decline and energy-related carbon dioxide emissions are increasing despite the Paris targets: those are the key take-outs in the International Energy Agency’s World Energy Outlook (WEO) 2018 report released today, which also finds wind and solar are now two of the top three global energy generation sources. http://ieefa.org/ieefa-australasia-new-global-energy-report-headlines-decline-of-coal-as-cheaper-renewable-technologies-gain-preference/