Biodizel kolza (kanola),[i]ayçiçek, soya, aspir gibi yağlı tohum bitkilerinden elde edilen bitkisel yağların veya donmuş yağ ve balık yağı da dahil olmak üzere hayvansal yağların bir katalizör eşliğinde kısa zincirli bir alkol ile (metanol veya etanol ) reaksiyonu sonucunda açığa çıkan ve yakıt olarak kullanılan bir üründür. Biyodizel gliserinin yağ veya bitkisel yağdan ayrıldığı (Transesterification process) transesterleşme adı verilen bir kimyasal süreçle elde edilir. Bu işlem neticesinde geriye iki ürün kalır metil esterler (biyodizelin kimyasal adı) ve Gliserin. Daha ağır vesıvı halde bulunan polar organik bir trihidroksi alkololan gliserol ( gliserinin diğer adı ) olduğu gibi satılabilir veya Ilaç vb eczacılık, sabun vb kozmetik diğer endüstrilerde kullanılmak üzere saflaştırılabilir[ii] ve oldukça kıymetli bir yan üründür.
(http://www.esru.strath.ac.uk/EandE/Web_sites/02-03/biofuels/what_biodiesel.htm)
Biyodizel modifiye edilmemiş tüm dizel motorlarda çalışır. Diğer alternatif yakıtlarda çalısanlar için motoru dönüştürmeye gerek yoktur. Dizel motor, havanın önce sıkıştırıldığı, sonra da yakıtın ultra-sıcak, ultra-basınçlı yanma bölümüne püskürtüldüğü sıkıştırma ile başlatma ilkelerine göre çalıştığından biyodizelle çalışabilir . Yakıt/hava karışımını ateşlemek için bir kıvılcım kullanan benzinli motorların aksine dizel motorlarda sıcak havayı ateşlemek için yakıt kullanılır. Bu basit işlem sayesinde de dizel motorlar kalın yakıtlarda çalışabilir.[i]
Biyodizel kimyasal olarak dizel yakıtlara benzediği için herhangi bir dizel aracın yakıt deposuna doğrudan biyodizel katılabilir. Bununla birlikte uzmanlar yeni nesil multijet ve yakıt tanıma sistemli motorlu araçlarda kesinlikle kullanılmaması ve denenmemesi gerektiğini söylemektedirler.
Biyodizel petrol dizelinin depolandığı her yerde depolanabilir. Pompalar, depolar ve taşıma araçları dahil tüm dizel yakıtlı altyapılar herhangi bir değişikliğe gerek kalmadan biyodizel kullanabilir. Ayrıca taşınması da daha güvenlidir zira biyodizelde yaklaşık 300 F derecelik yüksek alevlenme noktası veya tutuşma sıcaklığı vardır oysa petrol dizelde ise bu alevlenme noktası 125 F derecedir.
Biyolojik olarak parçalanabildiği ve zehirsiz olduğu için biyodizelin kullanımı güvenlidir. Uluslararası Biyodizel Kuruluna göre “temiz biyodizel, şeker kadar kolay ayrışır, tuzdan daha az zehir içerir.
Biyodizel tek başına yada istenen miktarda petrol dizel yakıtı ile harmanlanarak kullanılabilir. Biyodizelin % 20 dizel yakıtı ile karışımına “B20,” % 5 karışımına da “B5” adı verilir ve buna göre adlandırılır.
Biyodizel Sera Etkisinin asıl nedeni olan Karbon Dioksit emisyonlarını % 100 azaltır. Biyodizel bitkilerden geldiği için ve bitkiler de CO2 solunumu yaptığından biyodizel kullanılarak CO2 etkisi azaltılır.
Bir taşıt yakıtı olarak biyodizel kullanmanın birçok avantajları vardır. Biyodizelde daha az emisyon bulunur, dışa bağımlı olmadan kendi ülke kaynakları ile üretilebilir, motorun performansını etkilemez ve bitkilerden elde edilir. Bitkiler güneş enerjisi ile büyüdüğü için biyodizel güneş enerjili sıvı yakıtlar olarak tanımlanabilir. Bu anlamda biyodizel yenilenebilir enerji kaynakları içerisinde de ayrı bir yere ve konuma sahiptir.
Biodizelin Emisyon Avantajlarını, Doç.Dr. Sırrı S. GÜRLEYÜK[ii] Biodizel Üretim Tekniği başlıklı bir araştırma derlemesi olarak nitelendirdiği ve biodizel üretim tekniği konusunda bilgilendirici çalışmasında şu şekilde sıralamıştır
– Karbondioksit emisyonundaki azalma %100,
– Kükürt dioksit emisyonundaki azalma %100,
– Araç yaşına ve motor ayarına bağlı olarak, azot oksit emisyonundaki azalma %5-10,
– İs ve kurum miktarındaki azalma %40-60,
– Karbon monoksit emisyonundaki azalma %10-50,
– Hidrokarbon emisyonundaki azalma %10-50,
– Bütün hidrokarbon çeşitlerinde azalma,
– Dizel kokusu yerine hoş bir patates kızartma kokusu yayması.
Bu nevi kimyasal işlemler sonucu ortaya çıkan ve bir akaryakıt türü olan biodizelin, motorin ile çeşitli oranlarda harmanlanarak kullanımı tercih edilmektedir ve harmanlanarak uygulamasında AB ülkeleri öne çıkarken, birliğin birçok ülkesinde yüzde 7’ye varan oranlarda motorine biodizel katılması uygulaması halen devam etmektedir.
Biyodizel normal dizel yakıtından daha da yağlayıcıdır ve motorun ömrünü arttırır, ayrıca yandığında – asit yağmurlarının ana bileşeni olan- sülfür dioksiti üreten sülfürü -yağlı bir üniteyi- değiştirmek için de kullanılabilir. Fransa’da satılan tüm dizel yakıtlarda sülfürün yerine % 5 biyodizel kullanılır.
Enerjide dışa bağımlılığın azaltılması, kaynak çeşitliliğinin arttırılması, bitkisel atık yağların etkin olarak geri kazanımının sağlanması, çevre kirliliğinin minimize edilmesi ve Avrupa Birliğinin yenilenebilir enerji politikalarına uyum sağlanması gayesiyle Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) Motorin Türlerine Biodizel Harmanlanması Hakkında Tebliğ yayınladı. Buna göre akaryakıt dağıtım firmaları, sattıkları motorine 1 Ocak 2018 tarihinden itibaren yüzde 0.5 oranında biyodizel eklemek zorunda. 16 Haziran 2017 de Resmi Gazete’de [iii] yayınlanan bu Tebliğ (30098), 1/1/2018 tarihinde yürürlüğe girecek.
4 Aralık 2003 tarihli ve 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanununa [iv]ve 10 Eylül 2004 tarihli ve 25579 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Petrol Piyasasında Uygulanacak Teknik Kriterler Hakkında Yönetmeliğe dayanılarak hazırlanmış olan tebliğe göre dağıtıcı lisansı sahipleri tarafından, bir takvim yılı içerisinde, ithal edilen ve kara tankeri dolum üniteleri hariç rafinericiden temin edilen motorininin toplamına, en az yüzde 0,5 (V/V) oranında yerli tarım ürünlerinden ve/veya bitkisel atık yağlardan üretilmiş biodizelin harmanlanmış olması zorunlu hale getirildi. Harmanlama yükümlüğü kapsamında eklenecek biodizelin teknik düzenlemelere uygun olması şart koşuldu.
Takibe konu takvim yılının tamamında faaliyette bulunmayan dağıtıcı lisansı sahipleri için harmanlama yükümlülüğü aranmayacak. Motorine biodizel harmanlama işlemi tankta ve/veya satış esnasında gerçekleştirilebilecek. İhrakiye amacıyla ikmal edilen motorin, biodizel harmanlama yükümlülüğü dışında tutuldu.
EPDK’nın Biodizel üretiminin gıda güvenliğini tehdit etmeyecek şekilde ve dengede artırılması gereğini dikkate alarak gerçekleştirdiği yeni düzenlemeyle biodizel üretim kapasitesinin etkin şekilde kullanılması, bu konuda yeni yatırımların teşvik edilmesini, yerli tarımın desteklenmesini ve bitkisel atık yağ toplayıcılığının da özendirilmesi hedeflenmekte.
Piyasada biodizel arz sıkıntısı yaşandığının veya biodizel fiyat oluşumunda rekabeti ve piyasayı bozucu durumların Kurum tarafından tespiti halinde, Kurul bu Tebliğin 5’inci maddesinde yer alan harmanlama oranını yeniden belirleyebilecek. Motorine biyodizel karıştırma zorunluluğu getiren sözkonusu Tebliğ 1 Ocak 2018 tarihinde yürürlüğe girecek.
Bu gelişmeerin dışında [v]7/7/2012 tarihli ve 28346 sayılı Resmî Gazete’de yayımlananBenzin Türlerine Etanol Harmanlanması Hakkında Tebliğin 5 inci maddesinin ikinci fıkrasıında “(2) Dağıtıcı lisansı sahipleri tarafından, bir takvim yılı içerisinde, kara tankeri dolum üniteleri hariç rafinericiden temin edilen ve ithal edilen benzin türlerinin toplamına, en az %3 (V/V), oranında yerli tarım ürünlerinden üretilmiş etanolün harmanlanmış olması zorunludur.” şekilde değişikliğe gidildi.
Hazırlayan: H.Çiğdem Yorgancıoğlu http://www.cigdemyorgancioglu.org/
Kaynakça
https://ultraenerji.com/biyoyakit/biyodizelin-faydalari-nelerdir.html
http://www.paraanaliz.com/2017/ekonomi/epdkdan-biodizel-karari-11941/
[i]https://ultraenerji.com/biyoyakit/biyodizelin-faydalari-nelerdir.html
[ii]Doç.Dr. Sırrı S. GÜRLEYÜK (gurleyuk@iname.com) Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü – Bülent Ecevit Üniversitesi – See more at: http://www.3eelectrotech.com.tr/arsiv/yazi/biodizel-uretim-teknidi#sthash.M4tSoBer.dpuf
[iii] Resmi Gazete http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/06/20170616-8.htm
[iv] EPKD http://www.epdk.org.tr/tr/Dokumanlar/Petrol/Mevzuat/Tebligler
[v] http://www.epdk.org.tr/TR/DokumanDetay/Petrol/Mevzuat/Tebligler/EtanolHarmanlanmasi