Şimdiye kadar hep en zayıf halka güneş enerjisi santralinin performansını belirler denmekteydi. Burada da en zayıf halka elemandı. Burada eleman ifadesi modül üreticisinde çalışanlar ve/veya
Yalnız endüstri çatı GES’ler çoğalması ile bu zayıf halkaya fabrika sahipleri de girmekte.
Görüşmelerimde en çok negatif yönden öne çıkan olay, çok bilmiş ve bir şey bilmeyen mühendisi çalıştıran firmalar. Güneş enerjisi komponentlerin farklıklarını, nelere dikkat edilecek onları bilmeden konuşmaktalar ve firma sahibini yanlış yönlendirmekteler.
Bilgisiz Danışmanı Yanına Alan Ölücü Patronlar
Birde ölü fiyatına tüccar kafası olan işletmeciler. Geçenlerde bu tip bir şirketin yönetim kurulu başkanı ile toplantıdaydım. Gelen tekliflerini açık açık önüme koydu ve tekliflerin arasında kaliteli bir santralin kurulum maliyetine yakın fiyat tekliflerde bulunmaktaydı.
Yönetim kurulu başkanı bana ne desin, oradaki en düşük tekliften daha düşük rakamı nasıl bulabilirim. Ben teşekkür ettim ve oradan ayrıldım…
Sonradan öğrendim ki, işletmeci sonunda bana gösterdiği en düşük tekliften daha düşük fiyat bulmuş.
Maalesef bazı işletmeciler “Güneş Enerjisi Santrali, yatırımcısı kadar verimlidir” ifadenin arkasındaki anlamı anlamadan küfür olarak anlamaktalar.
Endüstriyel çatıda kaliteye önem vermek çok ve çok önemli, düşük kaliteli ve hatalı ürün kullanıldığı durumda ek maliyetler ile beraber ileride daha pahalıya mal olabilir ve en kötüsü işletmede kalitesiz üründen yaşanan bir vakadan dolayı yangın çıkma durumunda işletme durma noktasına gelebilir.
Akılcı ve ileri görüşlü olan işletmeciler bağımsız ve bilgi dolu danışmanlarla çalışmaktayken, vizyonu olmayan ve tüccar kafası ile çalışan işletmeciler yatırımlarını riske sokmuş oluyorlar.
Her gün kendim takip ettiğim ve akşamları fabrika sahibinin istediği verilere göre rapor hazırladığım endüstriyel çatı GES‘in verilerini yakın bölgede bulunan, aynı modül güçte olan fotovoltaik modülleri, kurulum arasında 2 ay bir fark olan ve çatısı aynı yönde olan bir endüstriyel çatı GES ile karşılaştırmak istedim.
Fabrika sahibi başta inverter ve OSOS‘a ait sisteme giriş bilgilerini vermek istemedi. Biraz ısrar edince giriş bilgilerini aldım.
Sonunda ne çıktı, 2’inci santralde üretim benim takip ettiğim santral ile günlere göre % 9-11 arası fark ortaya çıktı. İnverter markaları değişikti, yalnız inverterlerin güçleri aynıydı. 2 inverter de küresel pazarda ilk 5’te olan inverterler.
2’inci santrale daha sonra bağımsız bir denetim şirketinden denetim yaptırıldı. Daha 1 yılı olmayan GES’de kritik hatalar öne çıktı.
Bu santral sahibi en düşük fiyat mantığında olan bir işletmeciydi. 3 yıl önce çağrı mektubu çıkınca yanlarına gitmiştim. O zamanlar bize danışmana gerek yok demişti.
Yukarıda belirttiğim ileriye dönük ve akıllı işletmeciler doğruyu yapmaktalar ve bilgili ve bağımsız bir danışman ile çalışmaktalar. SolPEG gibi bağımsız denetim firması ile ayrıca modül üretim ve kurulum süresinde denetim yaptırmaktalar, benim danışmanlık yaptığım santralin sahibi gibi. Başta verilen bu para ileride yaşanabilecek Black-Out’lara ve finans kaybına karşı küçük bir meblağ.
Ayrıca EnerjiBaba olarak hazırladığımız ek şartname maddeleri ile zeki ve ileriye dönük düşünen yatırımcıların güneş enerjisi santralinin sıfır hataya yakın çalışması için fabrika sahiplerine her zaman destek olmaktayız.
Bir İşe %200’le Başla, %100’le Bitir
Üniversitede profesörümüz bize hep şunu derdi, bir mühendis bir işe % 200 oranı ile işe başlar ve en kötü durumda % 100 oranında bir işi teslim eder.
Maalesef endüstriyel çatı GES de % 80-90 oran ile işe başlayan kurulum şirketleri / Mühendisler mevcut ve bunlar sonra yamalarla yapılmış bir kurulum ile beraber bir çöplük bırakmaktalar.
Antalya’da İsrafa Dayalı Güç Artırımı
Yazımın son bölümünü yeni moda olan güç artırımına getirmek istiyorum. 1,20-1,30 faktöre yükseltenler görmekteyiz. Bunlar bana göre sınırlar içinde. Yalnız LinkedIn’de geçenlerde Antalya’da bir arazi GES‘in paylaşımını gördüm, bu bana “pes” dedirtti. Santral Antalya’nın yüksek ışınımı olan bir bölgede, bu santralde güç artımının AC:DC faktörü 1,67.
Burada bir mühendis beyni taşıyan biri olarak, beynimdeki bütün koruma sistemlerim yandı. Burada mühendislere sormak istiyorum? Işınımın yüksek olan bu bölgede faktör 1,67 gerekir mi? Bu bana düpedüz, yatırımcıya yanlış bilgi verip gereksiz para harcatmaktan başka bir şey değil.
Bir mühendis beyni 0=False ve 1=True çalışır. Bu güç artımında bilgili bir mühendis direk “0” derdi. Bir mühendis beyni için 0,99 yoktur; 0 veya 1 vardır.
1 MWe invertere 1,67 MWp kurulu güç yaptığınız zaman, sisteme aşırı yükleme yapmış olmuyor musunuz? Santralin bulunduğu noktada yaz ayları ve bazı kış ayları günlerinde demand olayı yaşanmayacak mı? P(max) 1,00 MWh çoğu zaman geçmeyecek mi? Sistemi zorladığınız an sistemde daha kolay hata yaşama sorunu yaşanmaz mı? Ayrıca demand yaşandığı saat dilimde 1,00 MWh üzeri olan üretimde boşa gitmiş olmuyor mu?
Burada da yazımın başlığı yine öne çıkıyor “Güneş enerjisi santrali, yatırımcısı kadar verimlidir”. Yatırımcı, yatırımcıyı koruyan danışmanlarla çalışması gerekir; EPC ve modül üreticilerden yönlendirilen danışmanlarla değil.
Dipl. Ing. (FH) Hasan YİĞİT – hasan@enerjibaba.com