Türkiye büyük ihtimalle bundan faydalanır. İran’dan petrol, doğalgaz ve elektrik alımını engelleyen ya da sınırlayan baskılar sona erer. Türkiye, İran’la arasındaki boru hatlarını, elektrik nakil hatlarını yenileyerek ihtiyacı olan enerjinin tamamını alabilir. Bu sayede Türkiye diğer petrol ve gaz aldığı kaynaklara, özellikle Rusya’ya, baskı uygulayıp daha iyi fiyat ve arz güvencesi isteyebilir.
Basra Körfezi’ndeki Güney Pars ve diğer büyük petrol ve gaz sahalarının geliştirilmesinden Türkiye çok fayda görebilir. İran’ın Basra Körfezi’nden başlayarak Irak ve Suriye üzerinden, ya da doğrudan Türkiye’ye yapılmasını dile getirdiği boru hattı, Türkiye için kaynak ve fiyat manasında çok iyi olabilir.
İran’ın petrol sahalarını ve petrol nakil altyapısını yatırıma açması da yaptırımların kaldırılmasının çok ötesinde petrol arzını artırabilir. Bu küresel petrol piyasalarını çok etkileyebilir.
İran’ın enerji piyasalarına açılmasının po
Petrol uzmanlarının petrol üretiminin çok artmasını beklediği ülkeler Irak (siyasi olarak gittiği yön itibariyle biraz şüpheli), Brezilya, ABD ve Kanada’dır. Brezilya’da milyonlarca yıldır denizde tuz kubbeleri altında sıkışmış kalmış çıkarılmayı bekleyen çok büyük petrol sahaları var… ABD’de kaya petrolü ülkeyi yakında dünyanın en büyük petrol üreticisi yapabilir… Birçok ülkede de işlenmeyi bekleyen kaya petrolü, petrol kayası ve petrol kumu ve geleneksel petrol rezervleri olabilir.
Bu işin bir başka yönü de, her ikisi de büyük petrol tüketicisi olan AB ve ABD’nin durgunluktan ne kadar çabuk çıkacağıdır. Eğer beklenenden daha hızlı bir şekilde çıkarlarsa, yeni petrol rezervleri ve üretimi piyasaya sunulsa bile fiyatlar hızla tırmanacaktır…
İran’da gaz sahalarının birçoğu, özellikle Güney Pars gibi denizde olanlar, tam olarak işletilmedi. Bunların geliştirilmesine izin verilir ve sıvı doğalgaz altyapısı tamamlanırsa, İran dünya gaz piyasasında büyük oyunculardan biri olur. Basra Körfezi’nden Pakistan ve Hindistan’a boru hattı yapma girişimleri şimdiye kadar engellendi. Bu durum artık değişebilir.
İran gazının önce bölgede ve sonra küresel çapta dağıtılması doğalgaz fiyatlarını düşürecek ve doğalgaza olan erişimi artıracaktır.
Ortada çok fazla ‘acaba’ var. İran’la yapılan anlaşma bozulabilir. İran yaptırımlar olmadan enerji piyasalarında yer alırsa ne olur, şimdilik sadece ona bakıyorum. Bu büyük bir değişim olacak, ama olacak tek değişim bu değil. Kaya devrimleri devam edecek. Japonya ve Almanya gibi pek çok ülkede enerji sistemleri değişimi olacak. Daha çok enerji kaynağı, özellikle enerjide verimlilik keşfedilebilir. Şimdiden tahmin bile edemeyeceğimiz çok sayıda değişim olabilir.
Ancak birkaç şey oldukça kesin: Piyasada daha çok petrol ve gaz olacak ve birçok şey bunu takip edecek.
Kaynak: Enerji Enstitüsü