GENAR’ın İstanbul genelinde yaptığı araştırmaya göre 01 Ocak 2019 tarihinde yürürlüğe giren ücretli poşet uygulaması da toplumu ikiye böldü. Tüketicilerin % 52,5’i bu uygulamanın kalkması gerektiğini savunurken % 9,5’i uygulamanın İstanbul seçimlerinde siyasi tercihini etkilediğini söyleyecek kadar tepkili. Tüketicilerin % 10’u ise poşet parası vermemek için alışverişlerini ötelediklerini söylüyor.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın düzenlemesiyle yılbaşında yürürlüğe giren marketlerde ücretli poşet uygulamasının tüketici üzerindeki etkileri İstanbul’un 24 ilçesinde 1.627 kişi ile yüz yüze görüşme tekniği ile yapılan ankette araştırıldı. Katılımcıların % 51,8’i kadın, % 48,2’si erkeklerden oluştu. Tam da
Ankete katılan tüketicilerin yüzde 44,3’ü uygulamanın amacının temiz bir çevre, yüzde 22,5’i rant ve çıkar sağlamak, yüzde 21,7’si ise tüketimi azaltmak, yüzde 13,6’sı devlete ek gelir sağlamak, yüzde 12,3’ü marketlerin poşetten para kazanmalarını sağlamak olduğuna inanıyor.
Tüketicilerin yüzde 44,9’u bu uygulamayı desteklerken yüzde 42,3’ü ise karşı çıkıyor. Katılımcıların yüzde 9,5’i oy farkı kadar bir bölüm seçmen bu uygulamanın 31 Mart seçimlerinde siyasi tercihi üzerinde etkili olduğunu belirtiyor.
Katılımcıların yüzde 70’i bu uygulama ile poşet tüketiminde azalma olduğunu ifade ederken yüzde 32,6’sı bez poşet kullanmaya başladığını, yüzde 52,4’ü ise her ikisini de kullandığını söylüyor. Poşete ücret ödememek için alışverişten vazgeçenlerin oranı yüzde 10 olurken yüzde 65,6’sı alışveriş için özel bir çanta ya da poşet kullanıyor.
GENAR Araştırma Şirketinin İstanbul’da yaptığı araştırmada “Plastik poşette ücret uygulamasına devam edilmeli mi” sorusuna verilen yanıtlarda ise % 52,5 sona erdirilmeli derken % 46,3’ü devam etmesinden yana.
Çözüm geri dönüşümü teşvik!
Anket sonuçlarını değerlendiren Türk Plastik Sanayicileri Araştırma, Geliştirme ve Eğitim Vakfı (PAGEV) Başkanı Yavuz Eroğlu, “Elbette ki çevre birinci önceliğimiz ve vazgeçilmezimiz. Ancak biz baştan beri amacın çok doğru ama yöntemin yanlış olduğunu söyledik. Çözüm tüketiciyi cezalandırmak değil geri dönüşümü teşvik etmek olmalıdır” dedi.
Eroğlu, Vakıf olarak dünyadaki başarılı uygulamaları da inceleyerek hazırladıkları çözüm önerilerini ise şu şekilde sıraladı;
– AB mevzuatında olduğu gibi tek katı 15 mikron altı ve 50 mikron üstü poşetler ücretsiz olmalı.
– Her bir poşetten alınan 25 kuruş ücretten markete kâr olarak bırakılan 10 kuruş kesinti iptal edilmeli. Devlete giden 15 kuruş ise sadece çevrenin korunması amaçlı faaliyetlerde kullanılmalı.
– Çözüm tüketiciyi cezalandırmak değil geri dönüşümü teşvik etmek olmalı.
Depozito uygulaması ile marketlerde geri dönüşüm noktası olmalı, poşeti geri getiren müşteriye ücret iadesi ya da karta puan yükleme uygulaması yapılmalı
– Geçiş makul bir süreye yayılmalı ve özellikle küçük esnaf (Bakkal, kuruyemişçi, ekmek bayii, pazar yerleri vb.) tamamen bu kanun kapsamı dışına çıkmalıdır.
En önemlisi kalıcı davranış değişikliği için okullardan başlayan, bilinçli tüketim ve geri dönüşüm eğitimi seferberliği yapılmalıdır.