Özellikle başta Avrupa olmak üzere önemi giderek artan rüzgar enerjisi alanında sunduğu ürün yelpazesi ve mühendislik hizmetleriyle ön plana çıkan Mobil, bu alanda gerçekleştirdiği önemli çalışmalar ve iş birlikleriyle de geleceğe yön veriyor. Energy Factor Europe adıyla devreye aldığı yeni çevrim içi bilgi kaynağı aracılığıyla enerji alanındaki faaliyetlerini duyuran Mobil, aynı zamanda çalışmalarını sektörü bilgilendirici içeriklerle de destekliyor.
Mobil’in uzman mühendislerinden Gunnar Sienknecht aracılığıyla Energy Factor Europe’da aktarıldı. Sienknecht’ e göre günümüzün gelişmiş yağlayıcıları türbinlerin daha uzun süre dayanmasına, bakım aralıklarını azaltmaya ve parçalardaki aşınmayı azaltmaya yardımcı
Enerji ihtiyaçlarını karşılamada yenilenebilir enerji kaynaklarının önemi her geçen gün artmaya devam ederken, başta açık denizde bulunanlar olmak üzere rüzgar türbinlerine gelen talepler de hızla artıyor. Uzun çalışma ömürleriyle tercih edilerek büyük bir endüstri haline gelen rüzgar türbinlerinin, özellikle AB pazarında yükselen bir grafiği bulunuyor. 2008 ile 2019 yılları arasında rüzgarın AB elektrik üretimindeki payı %3,9’dan %12 seviyesine yükselirken, 2020 yılında AB ve İngiltere’de yaklaşık 2.000 rüzgar türbini kuruldu. Böylesine büyüyen bir pazara sahip rüzgar türbinlerinin verimli çalışması için en hayati öneme sahip olan unsurların başında ise yağlayıcılar geliyor.
Rüzgar türbinlerinin sağlıklı işleyişi için yağlamanın önemi
Sienknecht’a göre düzenli bir rüzgar kaynağına ihtiyaç duyan rüzgar türbinlerinin verimli ve güvenli çalışmaları için iyi bir yağlama prosesinin olması gerekiyor. Yağlar ve gresler olmak üzere herhangi bir yağlayıcı olmadan, türbinin çalışması ve elektrik üretmesi mümkün olmuyor. Özel teknolojiler kullanılarak özel malzemelerle üretilen rüzgar türbinlerinin kesintisiz ve verimli çalışması için gereken her bir hareketli parça ise özel yağ ve greslerle yağlanıyor. 20 yıl veya daha uzun bir süre sürekli olarak çalışması beklenen rüzgar türbinlerinde kullanılan bu yağlayıcıların da, türbinin uzun süreli çalışmasına katkı sağlaması, aşınmayı minimuma indirgemesi ve bakım aralıklarını azaltması bekleniyor. Mobil ise yağlayıcı ürünleriyle birlikte, “Kullanılmış Yağ Analizi”, kondisyon izleme ve tahmini bakım gibi hizmetleriyle birlikte yağlardan yüksek oranda faydalanmaya katkı sağlıyor. Böylece bu alanda yapılan operasyonlar daha güvenli ve daha üretken hale geliyor. Türbinin yağlama gerektiren parçaları ise değişkenlik gösteriyor. En önemlileri; ana transfer kutuları, ana yataklar, kanat açısı (pitch) ve yalpa (yaw) yatakları, jeneratör yatakları, dişliler ve hidrolik sistemlerden oluşuyor. Ana dişli kutusu en yüksek yağlama talebine sahip olurken, türbin boyutuna bağlı olarak yağlayıcı miktarı 200 ila 1.400 litre arasında değişebiliyor.
Yağ dayanımı rüzgar türbinlerinde “ömürlük” beklentileri de beraberinde getiriyor
Rüzgar türbinlerinde yağ değişimleri; zaman alan, pahalı ve tehlikelerin oluşmaması için dikkatli bir şekilde yapılması gereken işlemler olarak biliniyor. Rüzgar enerjisi endüstrisinin ilk gelişim gösterdiği yıllarda, standart olarak kullanılan mineral yağlarında bakım aralıkları 2 yıl iken, daha kaliteli ve sentetik özel türbin yağlarına geçilmesiyle birlikte bakım aralıkları da gelişim gösterdi. Günümüzde işletmeciler, kondisyonu anlık olarak değişmeden, uzun süre stabil olan bir ürün beklentisi içine giriyorlar. Ayrıca daha az yağ değişimi, daha az atık yağ anlamına da geliyor. Doğru yağ seçimi ve beraberindeki doğru hizmetler ise işletmecilerin rüzgar türbinlerini herhangi bir yağ değişimi olmadan, daha da uzun süre çalıştırmalarına olanak tanıyor. Normal şartlar altında endüstri standardı veya beklentileri, yağın yaklaşık 4 ila 7 yıl dayanmasını öngörüyor. Ancak bugün gelinen noktada işletmecilerin kullanım ömrü beklentisi minimum 7 yıl ile ifade ediliyor. Dolayısıyla “ömürlük” yağlara yönelik büyük bir eğilim görülüyor. Bu ise ancak ileri teknoloji ürünü yağlayıcılarla mümkün olabiliyor. Mobil de sektörde standartları yükseltmek adına ürün geliştirmelerine hızla devam ediyor. Bu kapsamda Mobil’in yeni ürünü SHC Gear 320 WT, 10 yıla çıkan garanti süresiyle rakiplerinden sıyrılıyor.
Bakım aralıkları ve yağ analizi
Mobil’in uzman mühendisi Gunnar Sienknecht, yağların kontrol edilmesinin bakım aralığına bağlı olarak 6 veya 12 ayda bir olmak üzere değişkenlik gösterdiğinin altını çiziyor. Mobil teknik ekipleri, yapılan analizler sonucunda yağın değişimi yarım yıl veya bir yıl ötelenmesine karar veriyorlar. Örneğin transfer kutusunun içinde, partikül sayımı yaparak ve kimyasal elementleri kontrol ederek, aşınma veya kimyasal anormallikleri belirlemek önem arz ediyor. Ekipler, bu verileri kullanarak yağın sürekli kullanıma uygun olup olmadığını anlayabiliyor. Mobil’in Kullanılmış Yağ Analizi programı, mobil mühendisleri tarafından herhangi bir anormalliği tespit etmenin en önemli yolu olarak tercih ediliyor. İlk günden itibaren rüzgar alanındaki çalışmaların içerisinde yer alan Mobil, sektörün liderlerinden biri olarak yağ konusunu ürünle birlikte değerlendirilmesi gereken bir hizmet olarak görüyor. Rüzgar türbinlerinin dişli kutularına özel geliştirilmiş yağ analizleriyle fark yaratarak sektörde ön plana çıkıyor.
Rüzgar türbini bileşenlerinde kullanıma uygun Mobil yağ ve gresleri
– Pal Rulmanı: Mobil SHC Grease 461 WT, Mobil SHC Grease 681 WT
– Pal Dişlisi: Mobil SHC Gear Serisi, Mobil SHC 600 Serisi
– Ana Şaft Rulmanı: Mobil SHC Grease 461 WT, Mobil SHC Grease 681 WT, Mobilith SHC 007
– Dişli Kutusu: Mobil SHC™ Gear 320 WT, Mobilgear SHC XMP 320
– Hidrolik Sistem: Mobil SHC™ 500 Serisi, Mobil DTE 10 Excel Serisi
– Açık Dişli: Mobilgear OGL 007
– Jeneratör: Mobilith SHC 100
– Balans Rulmanı: Mobil SHC Grease 461 WT, Mobil SHC Grease 681 WT
– Balans Dişlisi: Mobil SHC Gear Serisi, Mobil SHC 600 Serisi