Müşteri ilişkileri yönetiminde teknoloji dönemini başlatan SEDAŞ, yatırımlarını aralıksız sürdürüyor.
380 milyon TL’lik yatırımla bilişim teknolojilerine dayanan SCADA, GİS, OSOS, SAP WFM, MİY gibi büyük projeleri ve elektrik dağıtım şebekesine yönelik kapasite artışı ile yenileme projelerini hayata geçiren SEDAŞ, yatırımlarına hız kesmeden devam ediyor. 2016 – 2020 yılları arasında 508 milyon TL’lik yatırım yapacaklarını açıklayan SEDAŞ İcra Başkanı Bekir Sami Güven, “Yapacağımız yeni yatırımlar; şebekede kapasite artışı, genişleme, yenileme ve iyileştirme çalışmaları, bunların sonucunda enerji arzını 7/24 kalite ile sürdürme, bilişim teknolojisi yatırımlarıyla elektrik arızalarının anlık takibine ağırlık verilmesi yönünde olacak” ifadelerinde bulundu.
SEDAŞ hakkında bilgi vererek, dağıtım hizmeti verdiğiniz bölgeler, abone sayınız ve sunduğunuz hizmetlerden söz eder misiniz?
Sakarya Elektrik Dağıtım A.Ş. (SEDAŞ) olarak, Doğu Marmara’da yer alan Sakarya, Kocaeli, Bolu ve Düzce illerini kapsa
2016’DA 9,3 MİLYAR kWh ELEKTRİK DAĞITACAK
SEDAŞ sattığı elektriği nereden temin ediyor? 2015’te aldığınız ve sattığınız elektrik miktarından söz eder misiniz? 2016’ya ilişkin hedefleriniz neler?
SEDAŞ, Türkiye Elektrik Ticaret A.Ş.’den (TETAŞ) ikili anlaşma yoluyla ve elektrik piyasalarından saatlik enerji teklifleri ile enerji almaktadır. SEDAŞ, 2013 yılı itibariyle dağıtım ve perakende satış faaliyetlerini ayrıştırmış ve son kullanıcıya enerji tedariği, görevli perakende satış şirketi tarafından yapılmaktadır. Elektrik dağıtım faaliyetlerini gerçekleştiren SEDAŞ, 2015 yılı sonu itibariyle toplam 9,1 milyar kWh elektrik dağıtımı gerçekleştirmiştir. 2016 yılında da sanayinin yoğun olduğu bölgemizde %2,2 artışla 9,3 milyar kWh elektrik dağıtımı gerçekleştirmeyi planlıyoruz. SEDAŞ olarak 2016 yılında 100 milyon TL yatırım yapmayı hedefliyoruz. Şebeke kapasitesini genişletmek, iyileştirmek ve bilişim teknolojileri üzerinde yoğunluk gösterecek olan 2016 yılı yatırımlarımıza Mart ayı itibariyle başladık.
Elektrik dağıtımında kullandığınız teknolojilerden söz eder misiniz? Gerçekleştirilen yatırımlarla ne tür kazanımlar sağladınız?
Öncelikle müşteri hizmetleri merkezlerimizi modern bir anlayış ile yeniden yapılandırdık. Dağıtım birimlerimizde Şebeke Yönetimi, Kalite Yönetimi ve Çevre Birimlerimizi oluşturduk. SEDAŞ’ın özelleşmesinin hemen ardından, dağıtım şirketleri içinde bir ilk olarak, 7/24 hizmet veren ve telefon ile müşteri temsilcilerinin tüketicileri bilgilendirdiği, talep ve önerilerini de aldıkları Çağrı Merkezi’mizi kurduk. 2014 yılının Nisan ayında SCADA Projemizin Gebze’deki merkez binasının açılışını yaptık. Bu proje ile şebeke işletimi ve yönetiminde çok büyük bir yenilik gerçekleştirdik. Böylelikle enerji kesintilerini anında görme ve daha hızlı müdahale etme şansı yakaladık. SCADA Projesi sayesinde herhangi bir trafo merkezinden elektriğin kesilmesi ve yeniden şebekenin beslemesinin yapılması işlemleri Gebze’deki ana kumanda merkezinden gerçekleştirilir hale geldi. SCADA merkezinde, bilgisayar ve kumanda odasındaki dev ekranlarda, bölgenin tamamına ait şebeke bağlantıları ve trafolar ile enerji alınan trafo indirici merkezleri de görülebiliyor. SCADA ile şuan hali hazırda serbest tüketici ve aydınlatma sayaçlarını, toplamda 22 bin 742 sayacın tüketim değerlerini, uzaktan otomatik ve anlık olarak okuyabiliyoruz. Elektriğin uzaktan izlenebilmesi ve müdahale edilebilmesine olanak sağlayan SCADA Projemizi geliştirmeye yönelik projeler yapıyoruz.
Kaçakla mücadele açısından verim sağlayacak olan Otomatik Sayaç Okuma Sistemleri (OSOS) projesini hayata geçirdik ve 21.136 adet sayacı uzaktan okuyabilir hale getirdik. Bu okuma ile bölgede tüketilen enerjinin %65’i uzaktan okunarak faturalandırılmaktadır. OSOS ile 23 bin aboneye ulaşıyoruz. Bu uzaktan okuma yapılabilen sayaçların 8 bin 643 adedi sokak aydınlatma sayacı ve 14 bin 555 adedi de müşteri sayacıdır. Bu sayaçlar GSM haberleşme altyapısı kullanılarak takip ediliyor. OSOS Projemiz ile bölgemizde tüketilen elektriğin %65’ini uzaktan okuma sistemleri ile ölçebiliyoruz.
Şebeke Operasyon ekiplerimizin ellerindeki tabletlerle sahadaki süreçlere müdahale etmelerini sağlayan İş Gücü Yönetim Sistemi’ni (SAP WFM) kurduk. Mevcut kaynakların etkin kullanımı ve en yüksek verimi sağlamayı hedefleyerek hayata geçirdiğimiz bu proje, operasyona en yakındaki SEDAŞ İşletme Bakım Ekibi’nin görevlendirilmesi, en kısa yoldan ve en kısa sürede arıza ya da bakım mahalline ulaşma desteği, sahadaki durumunu ve iş takibini, işlerin coğrafi konumlara göre otomatik sıralanmasını, harita üzerinde detaylı güzergah tarifini, haritada belirtilecek kriterlere göre en yakın ve uygun ekiplerin filtrelenmesi gibi çok sayıda takip seçeneği sunuyor. SCADA Merkezi ve Çağrı Merkezi ile uyumlu olarak çalışan ve saha operasyonlarına daha hızlı müdahale edilmesini sağlayan WFM Projesi ile yapılan tüm işlemler hız kazanırken, kayıt altına da alınıyor.
Müşterilerimize kaliteli hizmet vermek amacıyla, Müşteri İlişkileri Yönetimi (MİY) projesini hayata geçirdik. Müşteri talep ve önerileri farklı kanallardan da gelse MİY üzerinde ilgili birimler tarafından takip edilerek sonuçlandırılmaktadır. Bu projedeki hedefimiz, yasal süreler içinde en hızlı şekilde yapılan başvurularla taleplerin yönetilmesi, beklentilerin karşılanması, müşteri memnuniyetinin sağlanması, kaliteli ve kesintisiz enerji verilmesine yönelik faaliyetlerimizi geliştirmektir. Coğrafi Bilgi Yönetim Sistemi’ni (GIS) oluşturduk ve dağıtım varlıklarımızı kayıt altına aldık. Tüketicilerin elektrik adreslerini coğrafi bilgi sistemi üzerinden görebiliyor, enerji taleplerinin değerlendirilmesini ve arızalara yönlenirken bu verileri kullanıyoruz.
SEDAŞ şebekelerin yenilenmesi yönünde de ciddi yatırımlar yapıyor. Gerçekleştirdiğiniz altyapı yatırımları hakkında bilgi verir misiniz?
Kaliteli hizmet ve müşteri memnuniyetini sağlamaya yönelik alt yapımızı çok önceden kurduk ve her geçen gün güçlendiriyoruz. 950 yüklenici firma elemanını 2013 yılında kadromuza aldık. Bu uygulamamızın, çalışanların motivasyon ve verimliliklerine ve aidiyet duygusu ile hizmet kalitesine olumlu yansımaları oldu. Şirketimizde nitelikli eleman seçimi ve performansa dayalı bir sistemin oluşturulması yanında, Teknik Eğitim Merkezimizde gerçekleşen mesleki eğitimlerle de hizmet kalitemizi günden güne arttırıyoruz. Ayrıca, elektrik dağıtım hizmetimizi güçlendirmek amacıyla, araç filomuza 10 yeni sepetli araç daha ekledik. Arızalara müdahalelerde, bakım çalışmalarında ve abone bağlantılarının yapılması sırasında saha ekiplerince kullanılacak yeni hidrolik platformlu araçlar ile birlikte sahadaki mevcut araç sayımız 474’e yükseldi.
508 MİLYON TL YATIRIM YAPACAK
SEDAŞ özelleşme sonrası dönemde ne kadarlık yatırım gerçekleştirdi? İkinci beş yıllık dönemde ne kadarlık bir yatırım yapacak? Hangi alanlarda yatırım gerçekleştirecek?
Özelleştirme sonrası hayata geçirdiğimiz bilişim teknolojilerine dayanan SCADA, GİS, OSOS, SAP WFM, MİY, gibi büyük projeleri ve elektrik dağıtım şebekesi yatırımlarına ait kapasite artışı ile yenileme projelerini gerçekleştirdik. 2011-2015 arasındaki tarife döneminde eskale edilen rakamlarla 380 milyon TL yatırım gerçekleştirdik. Elektrik dağıtım şirketi olarak tüketici memnuniyetine büyük önem veriyor, bu memnuniyeti artırmak ve tüketicilerle olan iletişimi geliştirmek adına her gün yeni adımların atılması için proje gruplarımızla aynı anda pek çok projeyi birlikte yürütüyoruz. Özelleştirmeler sonrasında elektrik dağıtım faaliyetinin kamu dönemine göre çok daha kaliteli ve uygun maliyetler ile yürütüldüğünü de belirtmek isterim. Özelleştirmeler ile devlet hazinesine 13 milyar dolarlık katkı sağlandı. Aynı zamanda şebekeye daha fazla yatırım, vatandaşa daha iyi hizmet ve çalışanlara da daha iyi koşullar sunuldu. Özel sektöre devredilen dağıtım şebekelerinin ortalama yaşı 20 yıl ve üzeridir. Özelleştirmeler ile birlikte gerek kesintileri azaltmak, gerek elektriğin teknik kalitesini yükseltmek gerekse kayıpları azaltmak için SEDAŞ öncelikle yatırım bütçesinde önemli oranda artışa gitti. Her zaman can ve mal güvenliğini etkileyen yatırımlar ilk sırada gerçekleştirilirken, bekleyen enerji talebinin karşılanması ve genel aydınlatma gibi kamu güvenliğini etkileyen yatırımları öncelikli olarak gerçekleştiriyoruz. Kamu kurumlarından gelen talepler de yine öncelikli yatırım konularımız. Her alanda kamu dönemine göre çok daha iyi bir noktadayız. 2016 – 2020 yılları arasında ise 508 milyon TL yatırım yapmayı hedefliyoruz. Önümüzdeki 5 yıl boyunca yapacağımız yeni yatırımlar; şebekede kapasite artışı, genişleme, yenileme ve iyileştirme çalışmaları, bunların sonucunda enerji arzını 7/24 kalite ile sürdürme, bilişim teknolojisi yatırımlarıyla elektrik arızalarının anlık takibine ağırlık verilmesi yönünde olacak.
Türkiye’de elektrik piyasasının serbestleşmesine yönelik atılan adımlar elektrik ticaretinin kalitesini nasıl etkiledi?
Yeni yasa gereği, Türkiye’deki elektrik tüketicileri artık aylık 3600 kWh/125 TL limitini aştıkları takdirde elektrik tedarikçilerini kendileri seçebiliyorlar. Bu uygulamaya da “serbest tüketicilik” adı veriliyor. Serbest tüketicilik, dağıtım şirketlerinden ziyade perakende şirketlerinin faaliyetlerini etkileyen bir gelişme oldu. Bu gelişmeyle birlikte, enerji sektörünün perakende bacağı daha rekabetçi bir döneme girdi. Perakende şirketleri, gerek altyapılarıyla, gerekse müşterilere sundukları kampanya ve tarifelerle müşteri memnuniyetini ön plana alacak yatırımlar yapmaya başladılar.
PİYASA OYUNCULARININ FİNANSAL YAPISI ANALİZ EDİLMELİ
Piyasada rekabetçi bir yapının oluşturulması için başka hangi alanlarda adımlar atılması gerekiyor? Nasıl bir yol haritasına ihtiyaç var? EPİAŞ piyasayı nasıl etkiyecek?
EPİAŞ’ın rekabetçi ve şeffaf bir piyasa için oluşturduğu Şeffaflık Platformu’nun piyasa katılımcıları arasında olumlu bir geri bildirim bıraktığı söylenebilir. Fakat tam anlamıyla rekabetçi bir piyasanın oluşması için bütün piyasa katılımcılarının aynı bilgiye ulaşma mesafesi aynı olmalı. TETAŞ ve EÜAŞ’ın üretim/ticaret politikalarının önceden bir program çerçevesinde yayınlanması gerekmektedir. Tabii bunlar işin ticaret tarafındaki rekabetçi piyasa için olması gerekenler. Fakat piyasanın uzun vadeli son kullanıcıya sürekli avantaj sağlayacak hale getirilmesi için özellikle perakende şirketlerin finansal durumunun analiz edilmesi gerektiğini düşünüyorum. Aksi takdirde piyasada finansal yapısı zayıf ve risk analizi yapamayan çok fazla sayıda enerji satışı yapan şirketin taahhütlerini yerine getirememesi ile birlikte, batabilecek şirketlerin müşteri nezdinde serbestleşmeye karşı negatif bir algı yaratması da söz konusu olabilecektir.
EPİAŞ’ın kurulması ve piyasa işletmecisi görevini devralmasıyla, Piyasa İşletmecisi tüm piyasa aktörlerine eşit uzaklıkta ve sadece enerji piyasası işletmesine odaklanmış bir yapıya büründü. Oluşan enerji piyasası ortamı müteşebbisler için yeni fırsatlar sağlamaktadır. Yatırımların artması rekabeti arttıracak ve artan rekabet de fiyatların düşmesinde etkili olacaktır. Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği’nde yapılan değişiklikler, EPİAŞ şeffaflık platformunun kurulması, piyasa katılımcı anketleri ile katılımcıların ihtiyaçlarının belirlemek için atılan adımlar piyasanın olgunlaşması ve rekabetçi yapının oluşturulmasında önemli rol oynamaktadır. Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği’nde de yer almış olan Serbest Tüketici Portalı’nın oluşturulması; kullanıcıların bilinçlenmesi ve tedarikçilerin ölçüm noktası bilgilerine doğru ve adil bir şekilde erişmelerini sağlayarak rekabetçi yapının kurulmasında önemli bir adım olacaktır. Serbest tüketici limitinin düşürülmesi ve özel sektörün sahip olduğu üretim kapasitesinin artması bir birleri ile doğru orantılı bir şekilde tam serbest piyasanın oluşturulması yolunda piyasadaki rekabetçi yapıyı güçlendirecektir.
Türkiye’de elektrik ticaretinin geleceğine ilişkin öngörüleriniz neler?
Türkiye ekonomisindeki büyümeyle birlikte, istikrarlı bir şekilde her yıl elektrik tüketiminde de artış olduğu gözlenmektedir. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın verilerine göre, Türkiye brüt elektrik enerjisi tüketimi 2014’te 257,2 milyar kWh olarak gerçekleşirken 2015’te, bir önceki yıla kıyasla %2,7 artarak 264,1 milyar kWh, elektrik üretimi ise bir önceki yıla göre (252,0 milyar kWh) %3,1 oranında artarak 259,7 milyar kWh olarak gerçekleşmiştir. Elektrik dağıtım sektörü ise yepyeni bir döneme girdi. Bu dönemde her şey net olarak ortaya koyuluyor. Dağıtım şirketlerinin ticari ve teknik kalite hedefleri var. Kayıp kaçak hedeflerini verimlilik esası ile sağlamaya odaklı çalışıyorlar. Dağıtım faaliyetlerinin bilişim teknolojileri ile birlikte gerçekleşmesine ait altyapılar kuruluyor. Enerji sektörü içinde en çok yatırım yapılması gereken alanlardan biri de dağıtım sektörüdür. Hızlı kentleşme, sanayi yoğun bölgelerdeki artan enerji talepleri iletim ve dağıtımda yatırım ihtiyacını dayatmaktadır. Dağıtımda giderek enerjinin kalitesi öne çıkmaktadır. Bu unsurları dikkate alarak yapılacak bir işletmecilik için altyapının da buna göre kurgulanması ve düzenlenmesi gerekiyor. Dağıtım hatları yanı sıra iletim hatları ve şebekesinde de eş zamanlı kapasite artışları ve yatırımlarının yapılması gerekmektedir. Özelleşme ile yakalanan değişimde ekonomik istikrarın ve banka sektörünün katkısının büyük olduğunu belirtmeliyim. Bu dönemde tüketici beklentileri çok değişti. Bu değişimi en fazla dağıtım şirketleri olarak bizler yaşıyoruz. Kamu döneminde hizmet kalitesine çok daha hoşgörülü yaklaşan tüketicinin özel sektörden beklenti ve talepleri doğal olarak çok yükselmiştir. Kamu hizmeti veren ancak özel şirket statüsünde görev yapan dağıtım şirketlerinin elektrik hizmetine ait ticari faaliyetlerini verimlilik ve karlılık esası ile sürdürülebilir bir şekilde gerçekleştirmesi de en önemli hedefleridir. Ülkelerin ve tüketicilerin enerjiyi güvenilir kaynaklardan, yeterli, zamanında, kesintisiz, ödenebilir, temiz ve kaliteli biçimde sağlayabilmesi, dışa bağımlılığın da minimize edilebilmesi süreci çok yönlü ve soluksuz bir mücadeleye dayanan, temel bir enerji politikası olarak sürdürülmelidir.
Kaynak: Energyworld Dergisi Mayıs-Haziran 2016 sayısı