Toprak altında birikmiş olan ısıyı ifade eden jeotermal enerji, binlerce yıldır kullanılan yenilenebilir bir enerji türüdür. Jeotermal enerjide elektrik üretmek ve çeşitli uygulamalar için ısıtma ve soğutma sağlamak için yer kabuğunda depolanan ısı kullanılır. Jeotermal enerji, çok sayıda çevresel ve ekonomik fayda sunan güvenilir ve sürdürülebilir bir enerji kaynağıdır. Bu da onu daha sürdürülebilir bir enerji geleceğine geçişte çok önemli hale getirir.
Jeotermal enerjinin sürdürülebilir enerji üretimindeki en önemli rollerinden biri, temiz ve güvenilir elektrik enerjisi sağlayabilmesidir. Jeotermal enerji santralleri, ikili döngü, flaş buhar veya kuru buhar adı verilen süreçlerle elektrik üretmek için Dünya’nın jeotermal rezervuarlarından gelen doğal ısıyı kullanır. İkili çevrim enerji santralleri en yaygın olan santral tipidir ve izobütan veya
Jeotermal enerjinin bir diğer önemli rolü, konut, ticari ve endüstriyel sektörler dahil olmak üzere çeşitli uygulamalar için ısıtma ve soğutma enerjisi sağlayabilmesidir. Toprak kaynaklı ısı pompaları (GSHP’ler) olarak da bilinen jeotermal ısı pompaları, mahal ısıtma, soğutma ve sıcak su sağlamak için yer kabuğunun sabit sıcaklığından yararlanır. GSHP’ler, mevsime bağlı olarak yerden ısıyı emen veya serbest bırakan bir sıvıyı yer altı borularında dolaştırarak çalışır ve ardından bunu binalar için ısıtmak veya soğutmaj için kullanır. GSHP’lerin performans katsayısı oldukça yüksektir ve bu sistemler çok verimli bir şekilde çalışabilir. Bu da geleneksel ısıtma ve soğutma sistemlerine kıyasla sera gazı emisyonlarını ve enerji tüketimini önemli ölçüde azaltabildikleri için, jeotermal ısı pompalarını ısıtma ve soğutma ihtiyaçları için uygun maliyetli ve çevre dostu bir çözüm haline getirir.
Jeotermal enerji sera gazı emisyonlarının azaltılmasında ve iklim değişikliğinin hafifletilmesinde çok önemli bir rol oynamaktadır. Yakıldığında zararlı sera gazları salan fosil yakıtların aksine, jeotermal enerji minimum sera gazı salan temiz bir enerji kaynağıdır. Jeotermal enerjiyle ilişkili tek emisyon, diğer enerji üretim biçimlerine kıyasla düşük olan jeotermal enerji santrallerinin inşası ve işletilmesinden kaynaklanmaktadır. Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı’na (IRENA) göre jeotermal enerji santralleri, bir doğal gaz santralinin karbondioksit (CO2) emisyonlarının yalnızca %5-10‘unu yayar ve bu da onları iklim değişikliğiyle mücadelede çok önemli bir araç haline getirir. Ayrıca, ısıtma ve soğutma için jeotermal ısı pompalarının kullanılması, fosil yakıtla çalışan ısıtma ve soğutma sistemlerinin yerini alarak sera gazı emisyonlarını önemli ölçüde azaltabilir; sürdürülebilir enerji üretimine ve binaların karbon ayak izini azaltmaya daha fazla katkıda bulunabilir.
Jeotermal enerjinin sürdürülebilir enerji üretimine katkıda bulunan ekonomik faydaları da vardır. Jeotermal enerji santralleri, toprak altından gelen ısıyı kullandığı için minimum yakıt gerektirir ve düşük işletme maliyetlerine sahiptir. Bir jeotermal enerji santrali inşa edildikten sonra yerel topluluklar için istikrarlı ve uzun vadeli bir gelir ve istihdam kaynağı sağlayarak onlarca yıl çalışabilir. Jeotermal enerji, fosil yakıtlar gibi dış yakıt kaynaklarına bağımlı olmaması ve fiyat dalgalanmalarına maruz kalmaması nedeniyle enerji güvenliğini de artırmaktadır. Ülkeler jeotermal enerjiye yatırım yaparak ithal fosil yakıtlara olan bağımlılıklarını azaltabilir ve enerji bağımsızlıklarını güçlendirebilir; böylece ekonomik istikrarı ve dayanıklılığı artırabilir.
Jeotermal enerji ayrıca kırsal ve uzak bölgelerde sürdürülebilir kalkınma potansiyeline sahiptir. Birçok jeotermal kaynak, elektriğe ve modern enerji hizmetlerine erişimin sınırlı olabileceği kırsal veya uzak bölgelerde bulunmaktadır. Bu bölgeler genellikle elektriğe ve modern enerji hizmetlerine erişim açısından zorluklarla karşı karşıyadır. Bu bağlamda, jeotermal enerji ekonomik büyümeyi teşvik edebilir, geçim kaynaklarını iyileştirebilir ve çevresel sürdürülebilirliğe katkıda bulunabilecek güvenilir ve sürdürülebilir bir enerji kaynağı olarak kullanılabilir.
Dilek AŞAN – Taksim Danışmanlık / dilek@taksimdanismanlik.com – www.dilekasan.com