Sorry, this entry is only available in Turkish. For the sake of viewer convenience, the content is shown below in the alternative language. You may click the link to switch the active language.

Mutfağınızdaki emektar ocağı yenilemeye mi karar verdiniz? Kafa karışıklığına hazır olun. Çünkü piyasadaki birbirinden cazip farklı ocak seçenekleriyle karar vermekte hayli zorlanacaksınız. Bu makaledeki bilgi ve analizler, en doğru kararı vermenize yardımcı olacaktır.

Önce yeni ocağın türüne karar vermelisiniz: Gazlı ocak mı, yoksa elektrikli mi? Eğer yemek yaparken illa alev görmek ve ocağın gücünü ayarlayınca bunu görsel olarak alev büyüklüğündeki değişimle gözlemlemek istiyorsanız, ibre gazlı ocağa çevrilmiş demektir. Bir de mutfağınızda doğalgaz bağlantısı varsa, karar verilmiş sayılır. Ancak yakıt olarak LPG (tüpgaz) kullanacaksanız, tüplü ocak almadan önce bir kez daha düşünmeniz gerekir. Tablodan göreceğiniz gibi, doğalgaza kıyasla LPG ile pişirmenin maliyeti 3 kattan daha fazla. Siz 12 kilogramlık büyük bir LPG tüpüne 108 TL öderken, mutfağında doğalgaz kullanan bir komşunuz aynı miktar pişirme için sadece 32 TL ödeyecektir. Normal elektrikli ocak kullanan diğer bir komşunuz da aynı miktar pişirme için 108 TL yerine 70 TL ödeyecektir. Elektrikli ocağın, kullanımı tüm dünyada gittikçe yaygınlaşmakta olan ve ocak üstündeki camı ısıtmadan direkt olarak tencereyi ısıtan endüksiyonlu olması durumunda, bu maliyet 58 TL’ye düşecektir. Tabi bu görece maliyetler doğalgaz, tüpgaz ve elektrik fiyatlarındaki değişimlere bağlı olarak değişebilir. Ama en ucuzdan en pahalıya olan doğalgaz-elektrik-tüpgaz maliyet sıralaması pek değişmez.

Mutfakta pişirme için kullandığınız doğalgaz, LPG veya elektrik enerjisinin, pişirmeyi gerçekleştirmek üzere tava veya tencereye giren faydalı kısmına pişirme enerjisi denir. Pişirme enerjisinin pişirme esnasında tüketilen toplam enerjiye oranına da pişirme verimi denir.  Pişirme verimi, doğalgaz ve tüplü olarak da bilinen LPG’li ocaklarda % 35 – 60 arasındadır. Bu verim elektrikli ocaklarda yüzde 90’a varmaktadır. O yüzden endüksiyonlu ocaklar, en verimli ocaklar olarak bilinmektedir.

Tablo. 10 Eylül 2019 fiyatlarıyla (KDV dahil) konutlarda mutfak ocaklarında kullanılan yakıtların karşılaştırmalı maliyeti (Doğalgaz için İstanbul İGDAŞ fiyatları kullanılmıştır):

*Doğalgazlı ocaklar için hesap detayı: 100.000×1,80/8250/0,5 = 44 TL

Tablodan görüldüğü gibi, aynı miktar pişirme için, doğalgazla pişiren bir aile 44 TL öderken LPG ile pişiren bir aile bunun 3,4 katını yani 151 TL ödemektedir. Endüksiyonlu elektrikli ocak kullananlar ise aynı pişirme için 81 TL yani doğalgaza kıyasla neredeyse 2 kat, LPG’ye kıyasla da yaklaşık yarı yarıya para ödemektedir. Bu durumda mutfak yakıt maliyetlerini asgari seviyeye indirmek için ne yapılacağı açıktır: Evlerinde doğalgaz hattı bulunanlar doğalgazlı ocak kullanmalı, doğalgaz bağlantısı olmayanlar da LPG tüplü ocak yerine elektrikli ocakları tercih etmelidir. Tüp yerine endüksiyonlu elektrikli ocak kullanarak, yemek pişirme maliyetini yarıya indirmek mümkündür.

Endüksiyonlu ocaklar sadece dökme demir veya çelik gibi manyetize olabilen tava ve tencerelerle çalışır. Eğer mevcut tava ve tencereleriniz çoğunlukla alüminyum ve bakır ise, bu seçeneği tekrar değerlendirmeniz gerekir. Ayrıca, endüksiyonlu ocaklar, diğer ocaklara kıyasla çok daha verimli olmalarına ve daha hızlı pişirmelerine rağmen, daha pahalıdır. Mutfağınızda 3 fazlı bir bağlantı yoksa ve yeni bir hat çektirmenin maliyetine katlanmak istemiyorsanız, alacağınız endüksiyonlu ocağın 220 Volt ile çalışan bir model olduğundan da emin olmalısınız.

Mutfakta pişirme maliyetini düşürmek için yüksek verimli bir ocak almak iyi bir başlangıçtır, ama yeterli değildir. Pişirme alışkanlıklarımız yani ocağımızı nasıl kullandığımız da önemlidir. Örneğin küçük bir tavayı büyük bir ocak gözünün üzerine koymak, enerji verimliliğini yarı yarıya azaltabilir. Çünkü tavanın dışına taşan alev veya elektrik ısısı, pişirmeye hiç katkı sağlamadan sadece ortamı ısıtır.Keza, çay demlenirken veya makarna pişerken ocağı kısmamak ve yüksek ateşte tutmaya devam etmek, gereksiz yere enerji ve para israf etmektir.

Gaz veya elektrikli ocak seçiminde, ilk satın alma ve yakıt maliyetine ek olarak dikkate alınması gereken diğer konular sağlık, güvenlik, konfor, temizlik ve estetiktir. Doğalgaz veya LPG yakan ocaklar ortama karbondioksit ile beraber, yanma esnasında oluşan bazı zararlı gazlar da salarlar. Bu gazlar havalandırma ile etkin bir şekilde dışarıya atılmazsa, sağlık riski oluşturur. Ayrıca, doğalgaz veya LPG yakan ocaklar elektrikli ocaklara kıyasla daha verimsiz olduklarından, ortamı daha çok ısıtırlar (ki klima yükünü artırır) ve mutfaktakilerin konfor seviyesini düşürürler. Alevler de yanma ve yangın riskini artırır. Bu ocakları temizlemek de daha zordur. Elektrikli ocaklar, bilhassa endüksiyonlu olanlar, mutfağı daha serin ve konforlu, havayı da daha temiz tutarlar. Endüksiyonlu ocak durumunda mutfakta yanma ve yangın riski en düşüktür. Normal elektrikli ve endüksiyonlu ocakların görünen yüzü ayna gibi düz bir cam olduğundan hem temizlemeleri kolay, hem de estetik olarak daha alımlıdır.

Yeni ocak için alışverişe çıkanlar, doğal olarak, satın alma fiyatı, yakıt maliyeti, sağlık, güvenlik ve estetiğe verdikleri önem ve önceliklere bağlı olarak, farklı tercihlerde bulunacaklar ve farklı tip ocak alacaklardır. Bu bilgilendirmenin amacı, kendilerine bilgiye dayalı olarak en doğru tercihi yapmalarında yardımcı olmaktır. Son olarak şunu da belirtelim ki, fırında pişirirken türbo modunu kullanarak, hem yemek daha hızlı pişirilir hem de enerji maliyetinden yüzde 20 tasarruf sağlanabilir.

Hazırlayan: Prof. Dr. Yunus Ali Çengel

İstek ve Önerileriniz İçin: info@ailetisim.net