Kategori : NATURAL GAS ENERGY NEWS, ENERGY AGENDA NEWS - Tarih : 13 August 2014
Küreselleşen piyasalar her geçen gün birbirine daha fazla bağlılık oluştururken yaşanacak olası bir problem, domino etkisi gibi tüm sektörlerde hissedilir bir değişikliği beraberinde getirmektedir. Bu sebeple; enerji güvenliğinin, arzının, jeopolitiğinin çok yönlü irdelenmesi gerekmektedir.
Enerjide dışa bağımlılığı Türkiye gibi yüksek ülkelerde bu etkilerin derinlemesine araştırılması ve yapısal politikalarla stratejiler geliştirilmesi suretiyle herhangi bir problemde olumsuz etkilerin asgariye indirilmesi hedeflenmelidir.
Enerji jeopolitiğinde gücü elinde bulunduran kuvvetler uluslararası arenada çok yönlü analizler yaparak aldıkları kararlarla gücünü ortaya koymaktadır. Bunun en yakın örneği Rusya-Ukrayna krizinde AB ve ABD’nin Rusya’ya olan yaptırımları ve Rusya’nın AB ülkelerine uyguladığı ambargolar gösterilebilir.
Rusya’ya doğalgazda %30 oranında bağımlı olan AB, bu doğalgazın %80’ini Ukrayna üzerinden Batı Hattı ile sağlamaktadır. Ukrayna’nın doğalgaz borcunu ödememesi sebebiyle Rusya yönetiminin doğalgaz arzına son vermesi ihtimali bu gaza bağımlı Batılı Ülkeleri endişelendirdiğinden, söz konusu ülkelerin izledikleri politikalarda Rusya’ya yapacakları yaptırımların gecikmesine sebep olmaktadır. Ancak doğalgaz arzında bulunan Rusya, uygulanan bir takım bürokratik ve ekonomik yaptırımlara anında cevap vererek AB ülkelerinden gıda ithalatını yasaklamıştır. Enerji jeopolitiğinde doğalgaza sahip olup bunu uluslararası bir koz olarak kullanan Rusya’nın aldığı bu kararın, AB lojistik sektörünü derinden etkilemesi muhtemeldir. Lojistik Sektöründeki daralma, nakliyat adedini düşüreceğinden, nakliyat süresinde oluşabilecek riskleri teminat altına alan Nakliyat Sigortaları ’da yazılan primleri düşürmektedir. Sigorta sektörü için nakliyat branşının karlı bir branş olduğu düşünüldüğünde, sigorta portföy yatırımlarının etkilenmeyeceği düşünülemez.
Söz konusu örnekte enerji jeopolitiği konusunda gücü bulunan ülkeler arasındaki anlaşmazlıklar ihracatı etkilemektedir. Türkiye İhracatçılar Meclisi’ nin yayınladığı son Dış Ticaret Verileri incelendiğinde; 2014 Ocak-Ağustos döneminde Ukrayna’ya yapılan ihracat %25 düşmüştür. Ukrayna’ya yapılan ticaretin neredeyse tamamının denizyolu ile yapıldığı düşünüldüğünde, bu ülkeye yapılan sevkiyatlarda lojistik sektörünün asgari %25 daralma yaşadığı söylenebilir. Bu durum, Türk Sigorta Sektöründe Ukrayna’ya yapılan lojistikten elde edilen nakliyat sigortaları prim üretimin %25 düşmesi anlamına gelmektedir.
Rusya’nın AB’den gıda ithalatını yasaklaması ve Türkiye ile bu açığın bir kısmını veya tümünü kapatmaya yönelik alınacak kararlar ile birlikte, Ukrayna’ya yapılan ihracatta lojistik sektörünün aldığı olumsuz etkilerin Rusya üzerinden bertaraf edilmesi sağlanabilir. Bu durum, Ukrayna’ya yapılan ihracatta kaybedilen Nakliyat Sigortaları prim üretiminin, Rusya’ya yapılacak ihracat ile telafi edilebileceği olgusunu oluşturmaktadır.
Enerji jeopolitiği bakımından alınan kararların etkilerini gösteren bu örnekte birden fazla teori geliştirilebilir. Bu sebeple, enerji jeopolitiği bakımından alınacak ve alınması muhtemel kararlar tüm yönleriyle ele alınmalı, etkilerinin minimize edilmesi için stratejiler geliştirilmelidir. Örnek analizde, Lojistik Sektörü dinamiklerinin Sigorta Sektörü dinamikleri ile uyum içerisinde çalışması gerekliliğinin, küreselleşen piyasalar sebebiyle zorunluluk haline geldiği görülmektedir. Bununla birlikte enerjide söz sahibi ülkelerin alacakları kararların, küreselleşen piyasalarda sadece enerji arz ve talebi yönünden ekonomik olarak değerlendirilmenin yanı sıra, enerji jeopolitiği etkileri de göz ardı edilmemelidir.
Yağmur GÜNEŞ
Kaynak: Enerji Enstitüsü
