Kategori : ENERJİ GÜNDEMİ - Tarih : 29 Ocak 2019
Yüzlerce kuş gözlemcisinin, ülkemizin dört bir yanındaki gözlemleri bir araya getirilerek hazırlanan “Türkiye Üreyen Kuş Atlası” yayımlandı. Ülkemizde yuvalayan 316 kuş türünün yayılış ve bolluk haritalarını da içeren kapsamlı çalışma, WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı) ve Avrupa Kuş Sayım Komitesi’nin desteği ile hazırlandı. Çalışma, Türkiye’de bugüne kadar hazırlanmış ülke çapındaki ilk kuş atlası olmasıyla dikkat çekiyor.
WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı), Türkiye’de hangi türlerin güncel olarak ürediğini tespit eden, bu türlerin yayılış haritalarını içeren “Türkiye Üreyen Kuş Atlası”nı yayımladı. Ülkemizin dört bir yanındaki farklı yaşam ortamlarında üreyen 316 kuş türünün gerçek gözlemlerle hazırlanmış 
haritalarının da yer aldığı çalışma; Uzman Ekolog, Kuş Gözlemcisi ve Kuşbank (Türkiye Kuş Gözlem Veritabanı) ulusal yöneticisi Kerem Ali Boyla’nın koordinasyonunda, Avrupa Kuş Sayım Komitesi (EBCC) ile Tarım ve Orman Bakanlığı’nın yetkili ve uzmanlarının desteği, yüzlerce kuş gözlemcisini ve çeşitli sivil toplum kuruluşlarının katılım ve katkılarıyla tamamlandı.
“Türkiye Üreyen Kuş Atlası”, T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nde düzenlenen bir toplantı ile tanıtıldı. Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdür Yardımcısı Erdem İsmetoğlu’nun da hazır bulunduğu toplantıya genel müdürlük yetkililerinin yanı sıra sivil toplum ve akademiden temsilciler katıldı.
WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı) Doğa Koruma Direktörü Sedat Kalem, yaptığı konuşmada, kolektif bir çalışmanın ürünü olan Türkiye Üreyen Kuş Atlası’nın, kuş gözlemcileri, sivil toplum, üniversite ve kamu işbirliğinin güzel bir örneği olduğunu söyledi. Atlas projesinde 150’den fazla kuş gözlemcisinin yer aldığı belirten Kalem, 2014-2017 yıllarında yapılan bu çalışmada Türkiye’de düzenli olarak bulunan 400 türden 313’ünün ülkemizde ürediğinin tespit edildiğini vurguladı. Sedat Kalem ayrıca, Kuş Atlası ile Türkiye’nin yüksek biyoçeşitlilik değeri ve farklı coğrafi bölgelerin bize sunduğu çeşitliliğin ortaya konduğunun altını çizdi.
450 kuş gözlemcisinin 2000-2018 yılları arasında girdiği kayıtların kullanıldığı Türkiye Üreyen Kuş Atlas’ında, bu yıllar arasında yapılmış 7 Atlas çalışmasının verileri ve on binlerce gözlem kaydı bir araya getirildi. Türkiye’de yuvalayan 316 kuş türünün yayılış ve bolluk haritalarını içeren çalışma, ülkemizde bugüne kadar hazırlanmış ilk sistematik biyoçeşitlilik atlası olma niteliğini taşıyor.
Ülkemizdeki 50×50 km’lik 375 atlas karesinde yapılan gözlemleri içeren “Türkiye Üreyen Kuş Atlası”, üreyen kuşların ülke çapındaki dağılımını gösteriyor. Çalışmada yer alan kapsamlı veriler, ülkemizdeki kuş türleri üzerine yapılacak herhangi bir bilimsel çalışma veya alınacak yönetim kararı için gereken temel bilgileri barındırıyor. Proje yönetimini WWF-Türkiye Kuş Uzmanı Kerem Ali Boyla’nın üstlendiği atlasın gelecekte Türkiye’de gerçekleştirilecek kuş araştırmaları ve alan koruma çalışmaları için bir temel teşkil etmesi bekleniyor.
Atlas’tan bazı çarpıcı bulgular
“Türkiye Üreyen Kuş Atlası”nın ortaya koyduğu çarpıcı sonuçlardan bazıları şunlar:
– Türkiye’de düzenli bulunan 400 türün 313’ü ürüyor. Türkiye’nin yüksek biyoçeşitlilik değerini gösteren bu sayı, farklı coğrafi bölgelerin bize sunduğu çeşitliliğin bir yansıması.
– Üç kuş türü, Türkiye’de üreyen kuş faunasına eklendi. Bu türler; Eskişehir’de yuvalayan aladoğan (Falco vespertinus), Hakkari’de yuvalayan sazak mukallidi (Iduna [Hippolais] rama) ve Şanlıurfa Birecik’te yuvalayan ak yanaklı arapbülbülü (Pycnonotus leucotos).
– Üç önemli türün artık üremediği tespit edildi. Geçmiş yıllarda Göksu Deltası’nda ürediği bilinen yaz ördeği (Marmaronetta angustirostris), Doğu Anadolu’daki dört farklı sulak alanda üremiş olan telli turna (Grus virgo) ve Doğu Anadolu’nun yüksek göllerinde yuvalayan kadife ördeğe dair (Melanitta fusca) bir üreme faaliyeti tespit edilemedi.
– Avrupa çapında soyları azalan bazı türlerin ülkemizde sağlıklı popülasyonları bulunuyor. Avrupa ülkelerinde, kısmen Avrupa Birliği’ne geçiş nedeniyle, tarım ve ormancılık uygulamalarında yaşanan değişiklikler sonucunda bazı yaygın türlerin popülasyonları ciddi oranda azaldı. Bu türler arasında bulunan üveyik (Streptopelia decaocto), tarlakuşu (Alauda arvensis), kızıl sırtlı örümcekkuşu (Lanius collurio) ve kirazkuşu (Emberiza hortulana) gibi türler ülkemizde hala bol ve yaygın bir şekilde ürüyor. Bunu, birçok bölgemizde hala devam eden geleneksel üretim sistemlerine tarla kenarlarında yetişen yabani otların varlığına, engebeli ve kayalık arazide korunan yaşam alanlarına borçluyuz.
– Üç yabancı tür, Türkiye’nin üreyen kuş listesine dahil oldu. Her yıl insan eliyle başka coğrafyalardan getirilen türler bir şekilde doğal yaşama karışıyor. Bu türler arasında özellikle şehirlerde yaşayan ve artık yerleşik nüfuslar oluşturmuş üç tür bulunuyor. Yeşil papağan (Psittacula krameri), İskender papağanı (Psittacula eupatria) ve çiğdeci (Acridotheres tristris) artık birçok alanda yerleşik topluluklar oluşturmuş durumda. Bu üç tür, kentsel alanlardan çıkıp doğal yaşam alanlarına yayılmadıkları için henüz “istilacı” türler olarak sınıflandırılamıyor.
Türkiye Üreyen Kuş Atlası’na Aşağıda Yer Alan Adresten Ulaşılmaktadır:
http://d2hawiim0tjbd8.cloudfront.net/downloads/turkiye_ureyen_ku_atlas_raporu_2019.pdf
