Kategori : ENERJİ GÜNDEMİ, ENERJİ VERİMLİLİĞİ - Tarih : 17 Mayıs 2022
Seralar, bitkilerin yetiştirilmesi için uygun çevre koşullarının oluşturulduğu kapalı yapılardır. Bu yapılar içerisinde bitkilerin ihtiyaç duyduğu sıcaklık, nem, havalandırma vb gibi çevresel parametreler düzenli bir şekilde kontrol edilerek bitkilerin sağlıklı bir şekilde büyümesi sağlanır. Yüzlerce yıllık geçmişi bulunan bu sistemler özellikle son yüzyılda daha da önemli hale gelmiştir.
Dilek AŞAN – Taksim Danışmanlık
Zira, tüm dünyada artan nüfus oranına bağlı olarak gıdaya olan talep de artmaktadır. Seralar da gıdaların her yerde hızlı bir şekilde yetiştirilmesini sağlar. İnsanların konfor düzeyinin artması da seraları daha değerli hale getirdi şüphesiz. Çünkü insanlar artık istediği her gıdayı istediği mevsimde tüketmek istiyor. Sera faaliyetleri bunu da mümkün hale getiriyor.
Teknolojinin son yıllarda çok hızlı bir şekilde gelişmesi her alanda olduğu gibi sera faaliyetlerinde de birtakım köklü değişiklikler yaşanmasını sağladı. Küçük ya da büyük ölçekli tüm ticari yetiştiriciler, yüksek teknolojinin getirdiği ürünleri, sistemleri ve uygulamaları sera faaliyetlerinde kullanmaya başladı. Yüksek verimlilik, üretkenlik, maliyetlerin azalması, hız, hijyen, sağlık ve güvenlik gibi parametrelerin tamamı seracılıkta da oldukça önemli. Gelişen teknoloji tüm bunlara hitap ediyor. Özellikle gelişmiş otomasyon sistemleriyle birlikte bitkiler ve mahsuller için faydalı çevre koşullarını en hızlı ve verimli şekilde oluşturulmasını sağlıyor.
Seralar eskiden bitkileri olumsuz iklim koşullarından korumak için kullanılsa da, zaman içerisinde daha fazla verim, daha düşük işçilik ve kaynak maliyetleri sağlamak için geliştirilmiştir. Teknolojik gelişmeler, seracılıktan elde edilen faydaların kapsamını da geliştiriyor. Şimdi bunu nasıl yaptığına bazı örnek uygulamalarla birlikte yakından bakalım.
Seraların en önemli özelliği içerisindeki faaliyetlerin bir kısmının otomatik olarak gerçekleştirilmesidir. Teknoloji bu oranı artırıyor. Örneğin, akıllı motor kontrolörleri, akıllı telefon uygulamaları aracılığıyla havalandırma menfezlerini ve ışıkları açıp kapatabiliyor. Bu tür kontrolörler seraların farklı noktalarına yerleştirilen sensörlerden alınan verilere göre çalışmaktadır. Yüksek teknoloji seralarda nem, sıcaklık, aydınlatma, karbondioksit, partikül, hava hızı ve daha birçok farklı parametreyi hassas bir şekilde ölçen gelişmiş sensörler bulunmaktadır. Bu sayede, sera içerisinde istenilen ideal çevresel şartlar anbean takip edilmekte ve olası değişimlere hızlı ve doğru bir şekilde müdahale edilebilmektedir. Tüm bunların tamamen otomasyon ile gerçekleştirilebiliyor olması seraların verimini artırmakta, olumsuz çevre koşullarından kaynaklı olası ürün firelerini en aza, hatta sıfıra indirilebilmektedir.
Sera işletmecileri, sera içerisindeki süreçleri otomatikleştirerek ve stabil bir ortam oluşturarak mahsul verimini artırabilmektedir. Bu sayede enerji kullanımını ve işçilik maliyetlerini düşürerek paradan tasarruf edebilmektedir. Nesnelerin İnterneti (IoT) konsepti, bu otomasyon döngüsünü tamamlayarak seracılık verimini artıran etkin çözümler sunabilmektedir. Yüksek teknoloji sensörler ve kontrolörlerle sera alanının her bir bölgesi anlık olarak izlenebilmekte; sulama, aydınlatma, havalandırma, gübreleme, yetişen ürünlerin toplanması, nemlendirme yapılması, haşere kontrolü, dezenfeksiyon ve drenaj uygulamaları gibi çalışmaların tamamı uzaktan kontrol edilebilmektedir.
Mevcut sera faaliyetlerinde bu tip uygulamalar kullanılsa da yeni çalışmalar hız kesmeden devam etmektedir. Teknoloji, hayatın her alanında, her sektörde olduğu gibi tarımsal faaliyetlerde de büyük bir dönüşüm yapmaya devam ediyor. Her yeni teknolojik gelişme, sürdürülebilir tarım içerisinde önemli bir yeri haiz olan seralara doğrudan veya dolaylı olarak entegre ediliyor. Örneğin, seralar için ihtiyaç duyulan enerjinin sağlanması için yarı saydam organik güneş pilleri kullanılarak net sıfır enerjili sera konsepti inşa ediliyor. Bitkilerin fotosentez verimliliğini artırmak için seralarda uygun dalga boylu ışıklandırma yapılarak mahsul verimi optimize ediliyor.
Eskiden bir sera kurulmadan önce konum, çevresel sıcaklık, malzeme seçimi vb. gibi standart konular ele alınırken günümüzde yüksek teknoloji seralar için tartışılması gereken çok daha farklı konular var. Sürdürülebilirliği etkileyen her şey bu faaliyetler için de oldukça kritik artık. Sürdürülebilir gıda tedariki için bireylere, kurumlara, yerel ve merkezi yönetimlere seracılık faaliyetleri özelinde de büyük sorumluluklar düşüyor.
Dilek AŞAN – Taksim Danışmanlık / dilek@taksimdanismanlik.com – www.dilekasan.com
